Iedereen roept dat als de rente op staatsleningen boven de 7 pct uitkomt dit een groot probleem is. Waarom is dat?
Vroeger lag de rente lange tijd boven de 7 pct met als uitschieter 12 3/4 in de jaren tachtig. Amerika heeft voor 30 jaars leningen boven de 14 pct betaald. Waarom was dat toen geen probleem? Ik denk dat onze pensioenfondsen graag die tarieven terug zouden zien.
-
Vraag volgen
- Delen
-
-
Weet jij het antwoord?
Het beste antwoord
De betaalbaarheid van de rente hangt af van drie aspecten. Het eerste is de grootte van de lening. Het tweede zijn de eigen inkomsten, het derde is het renteniveau. De meeste overheden hebben flinke inkomsten en kunnen heel wat betalen. Probleem is dat die inkomsten grotendeels al een bestemming hebben. Zo gaat een flink deel op aan onderwijs, ambtenaren, wegen, pensioenen (in Nederland alleen een beperkte AOW), en noem maar op. Daar kun je niet zomaar in snijden zonder zwaar maatschappelijk protest. De ruimte die een overheid kan vrijmaken, zelfs als de druk heel groot wordt, is doorgaans beperkt tot enkele procenten van haar inkomsten. Tien procent is echt heel erg veel in dat licht bezien. Stel nu dat de staatsschuld 100% bedraagt van het bnp (meer dan wat de EU acceptabel vindt). Mocht nu de rente plots oplopen van een reguliere 2% naar de exorbitante 7%, dan moet je als overheid 5% van het bnp extra zien te financieren. Omdat een overheid bijvoorbeeld 50% van het bnp aan belastingen int, komt die 5% extra wel heel hard aan: men zal op termijn 10% moeten snijden ten behoeve van de financiering van de extra rente. Dan moet men echt diep gaan! Die rente loopt echter niet zomaar op. Die loopt pas op als de markten zien dat een overheid wel eens in de problemen kan komen. Dat is het geval als de staatsschuld erg hoog is (ten opzichte van het bnp) en er daarbij al een financieringstekort is waardoor de staatsschuld verder zal toenemen. Een hogere rente valt dan steeds moeilijker op te brengen. Het risico voor de financiers neemt daardoor verder toe waardoor ze een hogere rente zullen eisen. Het land komt daardoor in een zichzelf versterkende negatieve spiraal terecht waarbij de rente vrij plotseling snel verder kan oplopen tenzij er wordt ingegrepen. Die 7% is dus niet zozeer een grens waarboven niet meer gefinancierd kan worden, maar vooral een signaal dat de markten ernstig vrezen dat het land zijn financiële verplichtingen niet meer na zal kunnen komen. Met 2% rente zou het wellicht goed te doen zijn, maar met 7% gaat het niet meer. Nu moet je wel bedenken dat als bijvoorbeeld Italië 7% moet betalen, dat het dan gaat om een kleine fractie van de totale schuld. De rest van de schuld is nog gefinancierd met langlopende staatsobligaties die pas worden geherfinancierd na de looptijd ervan. Maar als die 6% of 7% een aantal jaar blijft staan zal t.z.t. de hele schuld tegen de hoge rente gefinancierd zijn. Voor Italië een molensteen!
onze overheidsfinancien zijn gebaseerd op een staatsschuld van 60% van het bnp en daarop een fijne lage rente van 2%. Als dat ineens 7% wordt is het financieringstekort ineens geen 3% meer, maar waarschijnlijk iets van 10%. Dat resulteerd in nog meer nieuwe leningen (tegen hoge rente) en voor je het weet zitten we er net zo diep in als de grieken....
Als de rente boven 7% uitkomt dan is dat een teken dat men dit als een risicovolle lening inschat, hierdoor willen een hoop financiers niet meer lenen waardoor de rente verder omhoog schiet. In de praktijk neemt de ECB dan meestal het lenen van geld voor zijn rekening zodat er geen problemen ontstaan. Boven de 7% is het aflossingsbedrag gelijk aan het rentebedrag. Op welke looptijd dat gebaseerd is weet ik niet, maar het is wel logisch dat dit dan de grens is.
Als jij veel geld hebt, en je buurman niet, dan kun je je buurman zo nu en dan wat geld lenen. Betaalt je buurman zijn schuld altijd netjes op tijd, en helemaal terug, dan kun je genoegen nemen met een lage rente. Je loopt immers geen risico, dat je buurman opeens zijn schulden niet meer kan betalen. Gaat het een paar keer mis, of je hebt het idee dat je buurman meer leent dan hij ooit terug kan betalen, wil je hem misschien toch nog wel wat lenen, maar dan wil je een hogere rente, omdat je risico loopt. Zo gaat het met de overheid en beleggers precies zo. De markt bepaalt de hoogte van de rente, en die komt min of meer automatisch tot stand. Als de overheid de zaken goed voorelkaar heeft, en beleggers hebben vertrouwen in de overheid, dan nemen ze genoegen met een lage rente. Krijgen beleggers het idee, dat het in Nederland dezelfde kant op gaat als in Griekenland, dan willen ze hun overtollige geld heus nog wel investeren in staatsleningen, maar ze willen dan wel een compensatie voor het risico dat ze lopen. Dat betekent dan een hogere rente. Die 7% is een soort gemiddelde van staatsleningen van diverse landen. In landen waar de economie goed draait, en de begrotingen zijn op orde, is de rente veel lager dan 7%, en in landen waar Griekse toestanden dreigen, is de rente hoger dan 7%. Daarom is die 7% een soort ijkpunt. Beleggers hebben een soort regel: heel veel geld verdienen (b.v. aan rente) betekent een hoog risico, en maar een beetje geld verdienen, betekent nauwelijks risico om je geld kwijt te raken.
Stel zelf een vraag
Ben je op zoek naar het antwoord op die ene vraag die je misschien al tijden achtervolgt?
