Ga naar de inhoud

Huizen splitsen interessant voor ouderen en een snelle oplossing voor woningnood

Huizen splitsen Bron: © Canva. Huizen splitsen blijkt in de praktijk verrassend veel potentie te hebben. 

Huizen splitsen lijkt de oplossing voor een steeds nijpender wordend probleem: de woningnood. Nieuwbouw verzandt in regels, stikstof en eindeloze procedures, terwijl bestaande woningen soms groot genoeg zijn om er 2 of zelfs 3 huishoudens in kwijt te kunnen. De vraag is waarom gebeurt dit niet al massaal?

Zee van ongebruikte meters

De uitvoering lijkt namelijk simpel. Een ruime woning wordt omgebouwd tot meerdere zelfstandige wooneenheden. Denk aan aparte voordeuren, keukens en badkamers, zodat iedere bewoner in feite een eigen mini-huis krijgt.

Voor senioren die nu nog in een enorme doorzonwoning wonen, of alleenwonenden met een zee aan ongebruikte meters, kan het interessant zijn om ruimte te delen zonder in te leveren op privacy. De transformatie duurt doorgaans maanden in plaats van jaren, wat het aantrekkelijk maakt in een markt waar elk extra dak telt.

Verrassend veel potentie

In praktijk blijkt dat deze aanpak verrassend veel potentie heeft. In verschillende steden wordt geëxperimenteerd met het loslaten van parkeernormen, het soepelere vergunningstraject en het actief ondersteunen van bewoners die willen splitsen.

Waar zo’n systeem werkt, schiet het aantal beschikbare woningen omhoog. In jaren-70-wijken, waar de woningen vaak groot en overzichtelijk zijn, is het verbazend makkelijk om 2 compacte, toekomstbestendige woningen te creëren. Het zorgt voor seniorenvriendelijke woonlagen én nieuwe plekken voor starters of kleine huishoudens.

Wat maakt huizen splitsen zo aantrekkelijk

  • Het gaat sneller dan nieuwbouw, omdat de structuur al staat en alleen intern moet worden aangepast.
  • Het benut bestaande ruimte efficiënter, doordat veel woningen simpelweg te groot zijn voor het aantal mensen dat er nu in woont.
  • Het brengt verschillende generaties dichter bij elkaar, waardoor wijken levendiger worden en voorzieningen behouden blijven.
  • Het biedt kansen voor verduurzaming, omdat verbouwmomenten ideaal zijn om isolatie en energie-aanpassingen door te voeren.

Na verbouwing ontstaat een mooie mix: een kleinere, gelijkvloerse woning voor de oudere bewoner, en een tweede woonruimte voor een starter die anders nog jaren op een wachtlijst zou staan. Dat is niet alleen praktisch maar ook sociaal slim; het houdt buurten gemengd en voorkomt dat straten vergrijzen of juist overstromen met studenten.

Angst voor overlast en parkeerproblemen

Gemeenten blijven voorzichtig. Vaak komt dat door angst voor overlast, parkeerproblemen of simpelweg gebrek aan ervaring met splitsingsaanvragen. Sommige gemeenten hanteren strenge regels waardoor bewoners maanden moeten wachten op toestemming.

In plaatsen waar juist soepel beleid wordt gevoerd, gaat het aanzienlijk sneller en worden bewoners actief geholpen bij het proces. Je ziet hier een soort postcode-loterij. Wie in de juiste gemeente woont, is binnen een jaar klaar, elders lijkt het op bureaucratisch drijfzand waar je tot je enkels in vastloopt.

De financiële kant speelt ook een rol. Verbouwen kost geld en hypotheekvoorwaarden moeten soms worden herzien als een woning ineens 2 woningen wordt. Daarnaast moet de nieuwe indeling bouwtechnisch kloppen. Eigen aansluitingen, brandveiligheid en geluidsisolatie. Niet elke woning is geschikt en niet iedere eigenaar heeft er zin in.

Lees verder onder het bericht >>

Heldendaad of hindernisbaan

Op sociale media varieert de toon nogal. Veel mensen vinden huizen splitsen een slim idee dat sneller werkt dan wachten op nieuwbouw. Anderen grappen dat ze al blij zouden zijn met 1, laat staan 2 in 1. Je komt er ook discussies tegen, waarin bewoners klagen dat splitsen in hun gemeente ‘een heldendaad op papier maar een hindernisbaan in de praktijk’ blijkt te zijn.

Onder jonge woningzoekenden klinkt vooral hoop: als splitsen wordt opgeschaald, komen er eindelijk extra betaalbare plekken vrij.

Opluchting en frustratie

Op platforms als X en Instagram ontstaat een mix van opluchting en frustratie. Opluchting, omdat Nederland eindelijk verder kijkt dan alleen nieuwbouw. Frustratie, omdat mensen het gevoel hebben dat gemeenten het proces te ingewikkeld maken.

Er zijn berichten waarin starters hun ouders smeken het huis te splitsen, want de kans op een zelfstandige woning lijkt anders nihil. Aan de andere kant delen senioren foto’s van hun nieuwe compacte appartement in hetzelfde pand, trots dat ze ruimte hebben gemaakt zonder te hoeven verhuizen naar de andere kant van de stad. Ook zijn er humoristische reacties te vinden, zoals gebruikers die hun rijtjeshuis aanbieden ‘voor wie het in vieren wil zagen’.

Maatschappelijke druk groeit

Wat staat het grootschalig splitsen nog in de weg?

  • Lokale regels verschillen enorm per gemeente.
  • Vergunningstrajecten zijn soms lang en ingewikkeld.
  • Financiële en bouwtechnische drempels schrikken bewoners af.

In sommige gemeenten worden parkeernormen versoepeld en mag er soepeler worden verbouwd. Elders blijft men bang dat een gesplitste woning leidt tot overlast of een ‘verkameringseffect’, terwijl het concept juist gaat om zelfstandige units met een eigen voordeur en eigen voorzieningen. Het zijn precies die verschillen in beleid die de groei van het aantal splitsingen remmen.

Ondertussen groeit de maatschappelijke druk om het potentieel van bestaande woningen beter te benutten. En hoewel huizen splitsen geen wondermiddel is, wordt het steeds duidelijker dat de aanpak sneller werkt dan traditionele oplossingen en dat het op veel plekken simpelweg kansrijk is.

Bronnen:

Vereniging Eigen Huis, Keuringsdienst voor Wonen, X/Instagram/LinkedIn.

Eerder schreven wij >>

Erfdelen op boerderijen gewild onder ouderen: biedt dit de oplossing voor woningnood?

Huidige afbeelding: Ouderen aan het boeren

16 augustus 2025 – Erfdelen op boerderijen is een verrassende en effectieve manier om de woningnood in Nederland aan te pakken, en het is vooral populair onder ouderen. Terwijl nieuwbouwprojecten vaak jaren duren, biedt deze woonvorm direct nieuwe kansen door gebruik te maken van bestaande boerderijen en erven. Bovendien past het erg goed in de wens om meer in de natuur te leven.

door Ad Killian

Sociale verbondenheid

Het idee is simpel maar krachtig: een groot boerenerf wordt omgevormd tot een kleinschalige woonlocatie voor meerdere huishoudens, met behoud van karakter, natuur en sociale verbondenheid.

Bij erfdelen wordt een bestaande boerderij omgevormd tot meerdere kleinere wooneenheden. Dat kan door het splitsen van de boerderij zelf of door bijgebouwen en nieuwe, passende bebouwing op het erf in te richten als woningen.

Lees ook: Mantelzorgwoning in de tuin van je kinderen.

Eigen privéwoning

Bewoners hebben hun eigen privéwoning, maar delen bepaalde buitenruimtes, zoals de tuin, een erfpad of een gemeenschappelijke schuur. Vaak wordt het project opgezet in de vorm van een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), waarbij toekomstige bewoners samen de plannen maken, kosten delen en het beheer regelen.

Lees verder onder de berichten >>

Met respect voor het platteland

Deze vorm van samen wonen is meer dan alleen het delen van grond en gebouwen. Het gaat om samenleven met respect voor het platteland, het behoud van cultuurhistorie en het creëren van een hechte gemeenschap.

In veel gevallen wordt ook aandacht besteed aan duurzaamheid: hergebruik van materialen, energiezuinige bouw en gezamenlijke groene initiatieven zoals een moestuin of kleine natuurprojecten.

Waarom juist ouderen enthousiast zijn

Het succes van erfdelen bij ouderen is goed te verklaren. Veel 60-plussers wonen nog in een groot huis dat niet meer goed past bij hun levensfase. Traplopen wordt lastiger, onderhoud kost veel tijd en geld, en de sociale contacten in de buurt nemen soms af.

Verhuizen naar een (senioren)appartement in de stad spreekt lang niet iedereen aan. Bovendien zijn ze vaak onbetaalbaar en gaan ze er in maandelijkse kosten erg op achteruit.

Gevoel van veiligheid en saamhorigheid

Op een boerenerf is er wél ruimte, rust en natuur, gecombineerd met de aanwezigheid van buren die dichtbij wonen en elkaar kennen. Dit biedt een gevoel van veiligheid en saamhorigheid.

Bovendien kunnen bewoners elkaar helpen bij kleine klusjes of in periodes van ziekte, waardoor ze langer zelfstandig blijven wonen.

De voordelen op een rij

De aantrekkingskracht van erfdelen is groot, en dat is niet vreemd als je kijkt naar de voordelen:

  • Bijdrage aan het oplossen van de woningnood door hergebruik van bestaande bebouwing
  • Betaalbare woonruimte, vaak zonder hoge nieuwbouwprijzen
  • Verbeterde doorstroming op de woningmarkt doordat ouderen hun grotere woning achterlaten
  • Sterke sociale verbondenheid en onderlinge steun binnen de gemeenschap
  • Behoud van agrarisch erfgoed en plattelandscultuur
  • Duurzame leefomgeving met aandacht voor natuur en lokaal voedsel

Antwoord op de woningnood

Nederland kampt al jaren met een groot woningtekort. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken ontbreken er momenteel ruim 400.000 woningen, en de bouwproductie blijft achter bij de vraag.

Initiatieven zoals erfdelen op boerderijen maken gebruik van de bestaande gebouwde omgeving en zijn daardoor sneller te realiseren dan grootschalige nieuwbouwprojecten.

Plaats maken voor starters en jonge gezinnen

Bovendien leveren deze projecten méér op dan alleen woningen. Door ouderen te laten verhuizen naar passende, gelijkvloerse woningen op het platteland, komen er gezinswoningen vrij in dorpen en steden. Dat helpt starters en jonge gezinnen, en draagt bij aan een gezondere woningmarkt.

Hindernissen voor initiatiefnemers

Hoewel erfdelen veel voordelen heeft, kom je ook hindernissen tegen.

  • Een vergunning krijgen is niet altijd makkelijk, want het bestemmingsplan van een boerderij moet meestal worden aangepast naar wonen. Dat betekent overleg met de gemeente en soms ook investeren in extra voorzieningen, zoals riolering of een betere toegangsweg.
  • Ook moet je samen duidelijke afspraken maken over eigendom, kosten, onderhoud en het dagelijks samenleven – goede voorbereiding voorkomt misverstanden.

Lees verder onder de video >>

Betrokken bij het erf en omgeving

Erfdelen heeft ook maatschappelijke en ecologische waarde. Bewoners voelen zich betrokken bij het erf en de omgeving. Er ontstaan vaak gezamenlijke initiatieven, zoals het onderhouden van een boomgaard, het organiseren van buurtactiviteiten of het beheren van een stuk natuur. Hierdoor krijgen voormalige agrarische erven een nieuwe toekomst en blijft het landschap aantrekkelijk en levendig.

Ook in andere landen

Internationaal bestaan vergelijkbare woonvormen, zoals ‘senior cohousing’ in Scandinavië of ‘Baugruppen’ in Duitsland. Daar is al langer bekend dat gemeenschappelijk wonen met gedeelde voorzieningen niet alleen betaalbaar is, maar ook bijdraagt aan welzijn en sociale samenhang.

Cohousing project alleen vrouwen

Bekijk de (Engelstalige) video hieronder en lees daarna verder >>

@dw.stories

A co-housing project just for women over 50 — The London project is the first of its kind in the UK. The women are proud of the community that they have created and hope that others will follow suit. #retirementplanning #womenonly #cohousing

♬ Chill Vibes – Tollan Kim

Veel winst te behalen

Erfdelen is een innovatieve en menselijke manier om woningnood te verlichten. Het is een woonvorm die ouderen een nieuw thuis biedt, midden in het groen, met buren die je kent en helpt. Tegelijkertijd zorgt het voor doorstroming op de woningmarkt, behoud van cultureel erfgoed en een duurzame leefomgeving.

Juist in een tijd waarin oplossingen voor het woningtekort dringend nodig zijn, laat erfdelen zien dat je met creatief gebruik van bestaande plekken veel kunt bereiken.

Bronnen:

RVO, ONS Magazine, Crowdbuilding