Bron: © Canva. Snoei aangetaste plantendelen in de late herfst of vroege winter weg.
In de winter lijkt de tuin in diepe rust, maar niet heus, want onder de oppervlakte spelen allerlei processen zich af. Koude, vocht en weinig zonlicht maken planten kwetsbaar voor specifieke ziektes die juist in dit seizoen toeslaan.
In dit artikel lees je welke winterziektes vaak voorkomen, hoe je ze herkent en wat je kan doen om je tuinplanten te beschermen.
Schimmelziektes door wintervocht
1. Botrytis (grauwe schimmel)
Botrytis is een bekende wintergast. Door hoge luchtvochtigheid en lage temperaturen ontstaat een grijzige, fluweelachtige schimmel op bladeren, stengels en soms knoppen. Vooral blad dat in de herfst niet is opgeruimd, vormt een perfecte voedingsbodem.
Planten zoals rozen, hortensia’s en vaste planten met zachte stengels zijn extra gevoelig.
2. Winterrot door Phytophthora
Phytophthora is een waterschimmel die in koude, natte grond actief blijft. In de winter is de bodem vaak verzadigd met water, waardoor wortels kunnen verstikken. Planten vertonen donkere of ingezakte stengeldelen, en het blad blijft vaak langer groen maar verwelkt alsnog. Vooral buxus, coniferen en sierheesters lopen risico wanneer de grond slecht draineert.
Bacteriële aantastingen in de winter
1. Bacterievuur bij fruitbomen
Hoewel bacterievuur vooral in het groeiseizoen zichtbaar wordt, vindt de verspreiding en overleving vaak plaats in de winter. Aangetaste takken kunnen zwart verkleuren en lijken verbrand.
Appel- en perenbomen zijn de bekendste slachtoffers. Winterinspectie is essentieel om besmette takken tijdig te verwijderen.
2. Pseudomonas-bladvlekkenziekte
Tijdens natte en koude periodes kunnen bacteriën zoals Pseudomonas actief blijven op bladeren en vooral knoppen. Hierdoor ontstaan donkere vlekken, ingezonken plekken of rottende knoppen in het vroege voorjaar. Sierkers, laurierkers en prunussoorten zijn kwetsbaar in vochtige winters.
Lees ook: Bruine vlekken op het gazon? Dat kan schimmel zijn! Tips voor vroegtijdig ingrijpen.
Vorstgerelateerde plantproblemen
1. Vorstscheuren in stam en takken
Wanneer de temperatuur snel daalt, kunnen stammen barsten door een plotselinge krimp van het hout. Deze vorstscheuren werken als open deuren voor schimmels en bacteriën. Vooral jong aangeplante bomen, zoals sierbomen en fruitsoorten, lopen gevaar.
2. Vorstschade aan wintergroene planten
Wintergroene heesters zoals laurier, taxus en rhododendron kunnen uitdrogen wanneer koude wind en felle winterzon het blad sneller laten verdampen dan de wortels kunnen opnemen.
Hierdoor ontstaan bruine randen, bladval en in ernstige gevallen taksterfte. Dit is geen ziekte op zich, maar verhoogt de kans op secundaire infecties bij groen.
Slapende plagen die ziektes verspreiden
1. Bladluis overwintering
Bladluizen lijken in winter verdwenen, maar overwinteren vaak als eitje op twijgen. In het vroege voorjaar komen ze massaal uit, vaak al voordat natuurlijke vijanden actief zijn. De honingdauw die bladluizen produceren kan schimmels zoals roetdauw stimuleren.
2. Spintmijt in winterslaap
Spint overwintert als rode wintereitjes op houtige planten, met name op fruitbomen en bessenstruiken. Zodra de temperatuur stijgt, worden deze eitjes actief en kunnen zwakke planten sneller ziek worden.
Wat kun je doen om winterziektes te voorkomen?
Een gezonde wintertuin begint met een aantal eenvoudige, preventieve maatregelen:
- Zorg voor goede drainage om wateroverlast te voorkomen.
- Snoei aangetaste delen in de late herfst of vroege winter weg.
- Verwijder afgevallen bladeren van gevoelige planten.
- Bescherm kwetsbare planten met ademende winterhoezen of mulch.
- Controleer fruitbomen regelmatig op infecties en vorstscheuren.
Bronnen:
Wageningen University & Research, Naktuinbouw