Bron: © Canva. Bruine vlekken in het gras zien er meestal onschuldig uit, alleen ze wijzen wel op een schimmelinfectie.
Zie je bruine vlekken in je gazon en weet je niet waar ze vandaan komen? Grote kans dat schimmel de boosdoener is. Hier lees je hoe je schimmelinfecties vroeg herkent, aanpakt en voorkomt, speciaal voor iedereen die graag een stralend gazon houdt.
In dit artikel geven we je alle tips om je gazon 365 dagen van het jaar gezond te houden:
Hoe herken je schimmels in het gazon?
Bruine vlekken in het gras zien er meestal onschuldig uit, alleen ze wijzen wel op een schimmelinfectie. Wees dan wel alert en kom in actie, voordat je groene lappendeken straks in de winter er uitziet als een schraal trapveldje. Elke schimmel geeft net wat andere symptomen, dus inspecteer je gazon goed. Herken daarom de meest voorkomende soorten:
- Bladvlekkenziekte: Begint met kleine, waterige vlekjes die snel uitgroeien tot bruine plekken en gele puntjes op het gras. Vooral in de lente en herfst, bij vochtig weer.
- Wortelrot: Zie je witgrijs schimmelpluis en kun je de bruine, slijmerige grassprieten makkelijk lostrekken? Dan zit de schimmel waarschijnlijk in de wortel. Komt vooral voor tussen mei en augustus.
- Sneeuwschimmel: Bruine plekken met wit pluis, vaak na sneeuw of extreem natte periodes, vooral in het najaar en de winter.
- Meeldauw: Witte of grijze schimmel, soms met zwarte puntjes, op het blad. Vooral bij schaduw en hoge luchtvochtigheid.
- Roestziekten: Oranje, rode of bruine sporen op het groenkleurige gras. Gras wordt zwak en ziet er minder goed uit.
- Lees ook onze tips om mos tussen je gazon te verwijderen.
Oorzaken van schimmels en bruine vlekken
Schimmels houden van vocht, slechte luchtcirculatie en te veel stikstof in de bodem. Waar moet je op letten?
- Te veel of te weinig voedingsstoffen (vooral stikstof of kalium)
- Slechte afwatering of natte, compacte grond
- Te kort maaien van het gras
- Schaduwrijke plekken waar de zon weinig komt
Snel behandelen: wat kun je zelf doen?
- Gebruik een kali-houdende meststof om het gras sterker te maken tegen schimmels.
- Verbeter beluchting en drainage door met een riek of beluchtingsmachine gaatjes in de grasmat te prikken.
- Verwijder bladeren en maaisel, want schimmels overleven graag onder resten gras en blad.
- Maai nooit te kort. Laat het gras minimaal 4-5 centimeter en gebruik scherpe messen.
- Herken je wortelrot? Probeer de bodem droger te houden en bemest met een trage kali-meststof.
- Bij roestziekten: bemest regelmatig en zaai bij als het gras dun is.
Lees ook: Bescherm je buxus tegen schimmel: najaarstips voor onderhoud.
Zo voorkom je verspreiding en grotere schade
- Loop niet onnodig over nat, besmet gras.
- Dek ernstig aangetaste plekken tijdelijk af als je gaat maaien.
- Ruim direct besmet groenafval op en gooi het niet op de composthoop.
- Kies bij vernieuwing voor sterke, resistente grassoorten als delen van het gazon blijven afsterven.
Herstelstappen voor een sterk gazon
In september heeft gras nog genoeg warmte om goed te groeien, en tegelijk is de lucht vochtiger, ideaal om te herstellen of opnieuw te zaaien.
- Achterhaal de oorzaak: controleer vocht, grondstructuur en speur naar plagen.
- Ruim op: hark dode grasdelen en mos weg. Gebruik eventueel een verticuteermachine.
- Kale plekken aanpakken: maak de grond los en verrijk met compost.
- Opnieuw zaaien: strooi graszaad dat past bij je situatie (schaduw- of speelgazon).
- Beschermen en water geven: bedek het licht met zaaigrond en houd vochtig.
- Maaien en verzorgen: maai pas vanaf 5 cm hoogte en nooit te kort.
- Voeden: geef organische meststoffen voor een sterke grasmat.
- Graszoden: handig bij grotere dode plekken voor een snel resultaat.
Extra tips voor blijvend gezond gras
Strooi 2 keer per jaar een evenwichtige meststof, liefst met extra kalium in het najaar. Laat het gazon na regen goed opdrogen voor je maait of betreedt. Zorg dat de grasmat voldoende zon krijgt; snoei waar nodig planten of bomen bij. Let op larven (bijvoorbeeld emelten of engerlingen); biologische aaltjes helpen tegen een plaag, zonder schadelijke stoffen voor huisdieren of vogels.
Nu je dit weet: geef schimmel geen schijn van kans in je tuin: houd je gazon schoon, luchtig en fris groen!
Praktische tips voor 60-plussers
Gebruik een lichte hark of elektrische verticuteermachine om rugklachten te voorkomen. Werk in de ochtend of avond, dat is koeler en prettiger. Laat geen bladeren liggen, die verstikken je gazon. Verbeter zware grond door er wat zand door te harken.
Zie je plots bruine plekken? Til een stukje gras op en kijk of er bleekwitte larven zitten. Zijn ze aanwezig, dan kun je ze op een natuurlijke manier bestrijden met aaltjes (nematoden). Goed onderhouden gras is minder vatbaar voor deze plaag.
Optimale momenten om gras te maaien
- Regelmatig maaien, juist ook in de herfst helpt daarbij, zolang de temperatuur overdag boven de 8 graden blijft. Wanneer de temperatuur daalt en de nachten straks kouder zijn, stopt de groei van gras en kun je je stoppen met maaien. Meestal stopt de groei van gras helemaal na de eerste nachtvorst. Je gazon gaat dan als het ware in een winterslaap.
- Groeit je gazon de komende maanden toch weer een paar centimeter? Pas dan op wanneer je maait. Doe het niet als het erg nat weer is buiten. Regenachtig weer kan het maaien namelijk een stuk bemoeilijken. Nat gras gaat vaak plat liggen en dit vergroot de kans op schimmelvorming en ziekten. Vermijd daarom maaien vlak na een regenbui.
- Zorg er daarnaast ook voor dat je je gazon nooit te kort maait bij lage temperaturen: zo’n 5 à 6 centimeter is ideaal voor het grastapijt in de winter.
Verwijder maaisel direct, voorkom verstikking
Heb je bomen en struiken in de buurt van je gazon? Dan krijg je waarschijnlijk te maken met dode bladeren. Gebruik een grasmaaier met opvangbak, bladblazer of een hark om deze bladeren op te ruimen. Laat bladeren zeker niet liggen op je grastapijt. Verwijder ook het maaisel direct na het maaien. Dit om verstikking van het gras te voorkomen.
Strategisch je gazon maaien, voor biodiversiteit
Door regelmatig je gazon te maaien behoud je niet alleen de kwaliteit van je grastapijt, het is ook goed voor de biodiversiteit. Door op strategische momenten te maaien, houd je de omgeving voor insecten en kleinere dieren interessant.
Tip: Als je in delen/stroken maait, bijvoorbeeld de randen wel en het midden niet en later omgekeerd, dan zijn er in jouw tuin altijd voldoende schuilplaatsen voor insecten in de winter. Het langer laten van het gras in de winter kan beschutting geven voor insecten die van nature de bodemstructuur en de gezondheid van dit praktische groen bevorderen. Laat ze vooral in jouw gazon overwinteren.
September is dus hét moment om je gazon weer in topvorm te krijgen. Door de oorzaak van verwelkt gras aan te pakken, opnieuw te zaaien en het gazon goed te onderhouden, geniet je al snel weer van een stevig en groen stukje tuin.
Bekijk hier de video met nog meer tips over gazon maaien in het najaar >>
- Het volgende maaiseizoen begint vaak weer in maart, afhankelijk van de temperaturen buiten. Eerder beginnen met je gazon maaien kan zodra de vorstperiode voorbij is.
Of kies duurzaam voor gazon alternatieven
Gelukkig zijn er ook tal van prachtige en duurzame alternatieven die minder onderhoud vergen en beter zijn voor het milieu en de biodiversiteit dan een groen gazon. Dus lukt het je niet om je grastapijt goed bij te houden? Kies dan voor alternatief groen. Bodembedekkers zijn een uitstekende vervanging voor traditioneel gras. Ze zijn onderhoudsarm, groenblijvend en bieden vaak prachtige bloemen. De populairste 4 bodembedekkers zijn:
1. Kruipende tijm
Kruipende tijm is een geurige, bloeiende bodembedekker die zon en droogte goed verdraagt. Het is ideaal voor zonnige plekken en trekt bijen en vlinders aan.
2. Maagdenpalm
Maagdenpalm is perfect voor schaduwrijke plekken. Het blijft het hele jaar door groen en produceert in het voorjaar prachtige paarse bloemen.
3. Wilde aardbei
Wilde aardbei is niet alleen mooi, maar levert ook eetbare vruchten. Het is een uitstekende keuze voor zowel zon als halfschaduw.
4. Mossen zijn het beste gazon alternatief
Mos is een uitstekende keuze voor schaduwrijke tuinen. Het heeft weinig onderhoud nodig en creëert een serene, rustieke sfeer. Mos kan je gebruiken om paden, stenen muren en zelfs boomstammen te bedekken.
Creëer een zen-achtige tuin door mos te combineren met varens, hosta’s en andere schaduwminnende planten. Dit zorgt voor een rustige en ontspannende buitenruimte.
Gazon alternatief: kunstgras
Kunstgras is een populaire keuze voor mensen die de look van een traditioneel gazon willen zonder het onderhoud. Modern kunstgras is duurzaam, ziet er realistisch uit en is perfect voor gezinnen met kinderen en huisdieren.
Persoonlijk vinden wij dit niet het beste alternatief in verband met de warme zomers, de afwatering en het is geen meerwaarde voor insecten en egels en andere kleine dieren die niet leven op kunstgras.
Inheemse bloemenweides voor biodiversiteit
Een bloemenweide is een prachtig en ecologisch verantwoord alternatief voor een gazon. Ze trekken bijen, vlinders en andere bestuivers aan, en voegen een explosie van kleur toe aan je tuin. Kies voor inheemse bloemen om de lokale fauna te ondersteunen. Inheemse planten zijn beter aangepast aan het lokale klimaat en vereisen minder onderhoud.
Waarom zou je eigenlijk een grasgazon nemen als je ook groenten kan verbouwen? Moestuinieren kan zowel mooi als functioneel zijn, en biedt je de mogelijkheid om je eigen verse producten te verbouwen. Een permacultuurtuin is er zelfs voor ontworpen om duurzaam en zelfvoorzienend te zijn. Ze combineren groenten, fruit en kruiden met bloemen en bodembedekkers om een evenwichtige en productieve tuin te creëren.
Laat de talloze gazon alternatieven een inspiratie voor je zijn om meteen die dorre mat net die kale plekken en zielige sprieten uit de tuin te spitten. Of je nu kiest voor bodembedekkers, grind, mos, kunstgras, bloemenweides of een moestuin, er is altijd een oplossing die perfect past bij jouw tuin en levensstijl. Door te kiezen voor een van deze alternatieven, kun je genieten van een prachtige, onderhoudsarme buitenruimte die ook nog eens goed is voor het milieu.
Hier tot slot nog een aantal gazon alternatieven >>
Bronnen:
Gras Producten, Tuinmanieren, Gazonplus, Topgazon.
Voorkom dat jouw gazon komend jaar wordt uitgeroepen tot lelijkste gazon te wereld >>
Kijk, dit is het ‘lelijkste gazon ter wereld’
5 februari 2025 – In de Nieuw-Zeelandse nederzetting Birdling’s Flat is een uitgedroogd stuk grasland uitgeroepen tot het ‘lelijkste gazon ter wereld’. De eigenares, Leisa Elliott is daar niet van geschrokken, ze omarmt juist haar natuurlijke tuin en ziet het als een voorbeeld van duurzaam watergebruik. Want na een flinke regenbui komt het gras altijd weer tevoorschijn is haar ervaring.
door Yvette Juch
De oorsprong van de lelijkste gazon-wedstrijd
De wedstrijd ‘lelijkste gazon ter wereld’ begon in het Zweedse Gotland als een ludieke manier om bewustwording over waterbesparing te vergroten. Een irrigatieverbod in 2022 leidde daar tot een competitie waarbij inwoners hun verdroogde tuinen omarmden in plaats van ze te besproeien. Sindsdien heeft de wedstrijd internationale erkenning gekregen.
Leisa Elliott won dit jaar de titel door haar tuin volledig over te laten aan de natuur. “Ons drinkwater komt uit een nabijgelegen bron. Ik vind dat water bedoeld is om te drinken, niet om gras te besproeien”, legt ze uit.
In plaats van een traditioneel gazon koos ze voor een droogtebestendige tuin met stevige cactussen en inheemse struiken.
De tekst gaat verder onder de afbeelding van de tuin van Elliot >>
Niet het mooiste gazon, wel de meest duurzame
Hoewel haar tuin doorgaans dor oogt, brengt regen een spectaculaire verandering teweeg. “Wanneer het regent, verandert mijn tuin in een groene oase. Dat contrast is prachtig en toont de kracht van de natuur”, aldus Elliott.
De jury uit Gotland koos unaniem voor Elliott’s gazon vanwege de inspirerende boodschap achter haar keuze. “Misschien niet het mooiste gazon, zeker wel het meest duurzame en dus betekenisvolle”, luidde het oordeel.
Met deze overwinning wordt opnieuw benadrukt dat duurzaamheid en natuurlijk evenwicht belangrijker zijn dan een perfect gemaaid gazon.
Nu hebben de Nederlandse tuinen de laatste tijd eerder last gehad van teveel water dan te weinig water. Waardoor zo’n gazon meer lijkt op een vertrapt buurtvoetbalveld dan een strak gemaaid golfterrein.
Voorkom dat je volgend jaar de nominatie voor het lelijkste gazon van de wereld krijgt en leg een wadi aan: Een wadi beschermt je tuin tegen wateroverlast. Of kies voor planten die gedijen in zeer droge grond.
Bronnen:
Nieuwsblad I Hoofdfoto: Canva