Ga naar de inhoud

Wie vertrouw je je geldzaken toe? Je pinpas uitlenen of bankmachtiging regelen?

Wie vertrouw je je geldzaken toe? Wie vertrouw je je geldzaken toe? Foto: Canva 

Het is de nachtmerrie van velen: de controle over je eigen geldzaken verliezen. Een plotselinge ziekte, een afnemende grip op de administratie, of simpelweg het vertrouwen dat je in een naaste stelt. Je geeft de regie uit handen, hopend op het beste. Maar de realiteit is soms pijnlijk anders.

De pinpas die met liefde aan een dochter werd gegeven, wordt de sleutel tot een geplunderde rekening, terwijl de huur onbetaald blijft.

Overzicht over je geldzaken kwijt

Soms heb je het overzicht niet meer over je eigen financiën. In andere gevallen moet je je geldzaken noodgedwongen overdragen vanwege ziekte of wilsonbekwaamheid. Een familielid of kennis kan dan aangesteld worden als bewindvoerder.

Wie kies je en vooral wie vertrouw je je geldzaken toe? Degene die bekwaam is, is niet altijd het meest betrouwbaar en andersom is degene die altijd eerlijk is misschien wel niet zo goed met cijfers en geldzaken.

Zorgwekkende cijfers

Dit is geen zeldzaam incident. Het is een stille, maar wijdverbreide epidemie. Volgens schattingen van de Rijksoverheid en Veilig Thuis wordt 1 op de 30 ouderen (boven de 65 jaar) jaarlijks het slachtoffer van financieel misbruik.

Dit zijn meer dan 100.000 mensen per jaar. In de meeste gevallen is de dader geen onbekende, maar een familielid, buur of kennis. Iemand uit de directe vertrouwenskring. Zorgwekkend!

Wat kan je doen?

Het roept een belangrijke vraag op waar we liever niet over nadenken, maar die onvermijdelijk is: hoe zorg je ervoor dat je financiële toekomst veilig is, zelfs als je zelf de touwtjes niet meer in handen hebt? Dit is geen kwestie van ‘of’ het nodig is om iets te regelen, maar van ‘wanneer’ en ‘hoe’. Het tijdig maken van de juiste keuzes is de enige manier om je vermogen te beschermen, waardigheid te behouden en familiedrama’s te voorkomen.

We leggen de feiten op tafel en bieden een stappenplan voor de 3 belangrijkste routes: de bankmachtiging, beschermingsbewind en het levenstestament.

Onder het bericht de 3 opties >>

Route 1: De bankmachtiging – De laagdrempelige eerste stap

De eenvoudigste manier om iemand te laten helpen met uw dagelijkse bankzaken is via een machtiging.

  • Wat is het? Je geeft een door jou gekozen persoon toestemming om namens jou specifieke handelingen op je betaal- of spaarrekening uit te voeren, zoals overboekingen doen en afschriften controleren.
  • Hoe regel je het? Rechtstreeks via de eigen bank. Elke bank heeft hiervoor eigen formulieren en procedures.
  • Voordelen: Snel en kosteloos te regelen zonder tussenkomst van een rechter. Je houdt zelf ook volledige toegang tot je eigen rekening.
  • De beperkingen en risico’s:
    Beperkte reikwijdte: De machtiging geldt enkel voor de specifieke bankrekening(en) en dekt geen andere financiële zaken, zoals het beheren van beleggingen, het doen van belastingaangifte of de verkoop van een woning.
    Geen bescherming: Je blijft zelf volledig verantwoordelijk. Als de gemachtigde misbruik maakt van de bevoegdheid, biedt de machtiging op zichzelf geen juridische bescherming. Het vertrouwen is de enige waarborg.

Conclusie: Een bankmachtiging is alleen geschikt voor zeer eenvoudige, overzichtelijke situaties waarin sprake is van absoluut vertrouwen.

Route 2: Beschermingsbewind – De juridische veiligheidsklep

Wanneer iemand door zijn of haar fysieke of mentale toestand de eigen financiële belangen niet meer kan behartigen, biedt beschermingsbewind een wettelijk kader voor bescherming.

  • Wat is het? Een door de kantonrechter opgelegde maatregel waarbij het vermogen van een persoon onder beheer wordt geplaatst van een bewindvoerder. Dit is vastgelegd in Boek 1, Titel 19 van het Burgerlijk Wetboek. De persoon blijft handelingsbekwaam, maar kan niet meer zelfstandig over het onder bewind gestelde vermogen beslissen.
  • Het proces – stap voor stap:
    1. Verzoek indienen: Je partner, een familielid (tot in de vierde graad), of een zorginstelling kan een verzoek indienen bij de kantonrechter.
    2. Zitting: De rechter zal de betrokkene oproepen voor een zitting om te beoordelen of bewindvoering noodzakelijk is. De rechter toetst of er sprake is van “verkwisting of het hebben van problematische schulden” of “het als gevolg van een lichamelijke of geestelijke toestand niet in staat zijn de vermogensrechtelijke belangen zelf behoorlijk waar te nemen”.
    3. Beschikking: Als de rechter instemt, wordt er een officiële beschikking afgegeven en wordt de bewindvoerder benoemd.
  • Wie kan bewindvoerder zijn?
    • Familiair bewindvoerder: Vaak een partner of kind. Voordeel is de persoonlijke band. Nadeel kan een gebrek aan expertise of belangenverstrengeling zijn. De rechter toetst de geschiktheid.
    • Professionele bewindvoerder: Een onafhankelijke, professionele partij. Dit is vaak de beste keuze bij complexe vermogens, schulden, of spanningen binnen de familie.
  • De kosten en verantwoording (Feiten & Cijfers 2025):
    • Kosten: Professionele bewindvoerders hanteren wettelijk vastgestelde tarieven. Voor 2025 is dit circa € 756,- aan opstartkosten en een maandelijkse vergoeding van circa € 143,- (voor een alleenstaande). Mensen met een inkomen op bijstandsniveau kunnen hiervoor via de gemeente bijzondere bijstand aanvragen.
    • Accountability is de sleutel: De bewindvoerder (zowel familiair als professioneel) is wettelijk verplicht om jaarlijks “rekening en verantwoording” af te leggen aan de kantonrechter. Hierin wordt elke euro gedetailleerd verantwoord. Dit is de belangrijkste controle om misbruik te voorkomen. De familie heeft geen direct inzagerecht; de controle loopt via de rechtbank.

Conclusie: Bewindvoering is een krachtig beschermingsmechanisme, maar het betekent ook dat de regie volledig wordt overgedragen en de controle via een formele, juridische procedure loopt.

Route 3: Het Levenstestament – Zelfregie

Als er één manier is om de onzekerheid van de toekomst het hoofd te bieden, dan is het door zelf, proactief, de regie in handen te nemen. Het levenstestament is geen document voor als het te laat is; het is juist het instrument dat je opstelt op het hoogtepunt van jouw kracht, om jouw autonomie te garanderen voor de momenten waarop je kwetsbaar bent.

Het is de meest directe en krachtige manier om een gang naar de rechter te voorkomen en de controle te houden, zelfs als je die fysiek of mentaal niet meer kan uitoefenen.

Wat is het, in essentie?

Een levenstestament is veel meer dan een document; het is jouw persoonlijke, juridische draaiboek voor de toekomst. Het is een notariële akte waarin jij, terwijl je volledig wilsbekwaam bent, één of meerdere personen aanwijst die je onvoorwaardelijk vertrouwt.

Je geeft hen de volmacht om namens jou te handelen en beslissingen te nemen op de manier zoals jij dat zou doen, mocht je daartoe zelf niet meer in staat zijn.

De kern: Wat leg je vast?

In een levenstestament leg je jouw wensen vast op de belangrijkste levensdomeinen. Jij bepaalt de spelregels, niet de omstandigheden.

  • De financiële volmacht: Jouw vermogen, jouw regels Hierin bepaal jij wie jouw financiële belangen behartigt. Dit gaat veel verder dan een bankmachtiging. Denk aan: het beheren van jouw volledige vermogen inclusief beleggingen, het doen van de belastingaangifte, het al dan niet door laten gaan van jaarlijkse schenkingen aan (klein)kinderen, en de bevoegdheid om jouw woning te verkopen als dat nodig is voor jouw zorg. Je kan zeer specifieke instructies meegeven, zoals het uitsluiten van de verkoop van bepaalde bezittingen met emotionele waarde.
  • De medische volmacht: Jouw stem in de zorg Wie praat er met de artsen als jij dat niet meer kan? In dit cruciale onderdeel wijs jij de persoon aan die jouw medische wensen vertegenwoordigt. Je kan hierin ook een expliciet behandelverbod of een niet-reanimeren-verklaring opnemen. Deze persoon neemt geen beslissingen voor jou, maar communiceert jouw eerder vastgelegde wensen aan de artsen.
  • De persoonlijke wensen: De mens achter de financiën Het leven is meer dan geld en zorg. Wat gebeurt er met jouw trouwe viervoeter? Wie beheert jouw social-media-profielen om jouw digitale nalatenschap te beschermen? Wie zorgt voor een passende overgang naar een zorginstelling die aansluit bij jouw levensstijl? Deze persoonlijke, diepmenselijke wensen kun je hierin verankeren.
  • Ingebouwde controle: Het 4-ogen-principe Een krachtige, vaak geadviseerde optie is het benoemen van een toezichthouder. Dit is een tweede vertrouwenspersoon die periodiek controleert of de gevolmachtigde zijn of haar taken naar eer en geweten uitvoert. Dit creëert een extra laag van veiligheid en legt verantwoording af binnen de door jou gekozen kring, zonder tussenkomst van een rechtbank.

De officiële waarborg en de investering

  • Registratie en vindbaarheid: Jouw levenstestament wordt door de notaris geregistreerd in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). De inhoud zelf blijft geheim, maar het feit dát jij een levenstestament hebt, is vindbaar voor notarissen en artsen. Dit zorgt ervoor dat jouw wensen altijd boven tafel komen wanneer dat nodig is.
  • De kosten van controle: De kosten voor het opstellen van een levenstestament variëren per notaris, maar reken op een bedrag tussen de € 500 en € 800. Dit is geen uitgave, maar een cruciale investering. Het is de prijs die je betaalt om maximale controle te behouden en potentieel catastrofale financiële schade en pijnlijke familieruzies te voorkomen.
  • Aantal registraties: Het aantal levenstestamenten in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR) groeit explosief. Eind 2023 waren er al meer dan 1,8 miljoen levenstestamenten geregistreerd.
  • Jaarlijkse groei: Jaarlijks komen er meer dan 200.000 nieuwe registraties bij. Dit toont een duidelijke trend aan waarin mensen proactief de regie willen vastleggen.

Conclusie: Het levenstestament is de enige route waarbij jij tot het einde de architect van jouw eigen leven blijft. Jij houdt de regie, jij kiest de spelers, en jij schrijft het script. Jij legt jouw wensen vast, op jouw voorwaarden.

Video: Je eigen moeder bestelen?

De tekst gaat onder de video verder >>

Actieplan voor financiële gemoedsrust

  1. Breek het taboe (vandaag nog): Wacht niet op een crisis. Start het gesprek op een rustig moment. Zeg bijvoorbeeld: “Ik wil graag eens praten over de toekomst, om te zorgen dat alles goed geregeld is als ik het zelf niet meer kan. Dat geeft mij rust.”
  2. Kies verstandig en dubbel: Wie is niet alleen te vertrouwen, maar ook financieel en administratief vaardig? Belangrijker nog: wie kan de emotionele druk aan? Wijs altijd een gevolmachtigde én een reserve-gevolmachtigde aan.
  3. Creëer een ‘noodklapper’: Verzamel alle belangrijke documenten in een fysieke of digitale map: een overzicht van bankrekeningen, verzekeringen, pensioenen, abonnementen, inloggegevens en contactpersonen van financieel adviseurs.
  4. Investeer in professioneel advies: Een oriënterend gesprek bij een notaris is vaak vrijblijvend of tegen lage kosten. Zij zijn de experts die je kunnen helpen de beste keuze voor je unieke situatie te maken.
  5. Plan een jaarlijkse ‘APK’: Je leven verandert. Relaties veranderen. Controleer elke paar jaar of je levenstestament of machtiging nog actueel is. Is de aangewezen persoon nog de juiste keuze? Moeten er wensen worden aangepast?

Heb je hulp nodig bij je geldzaken? Neem dan contact op met onze kennispartner, budgetcoach Jacoba Wallet van Wallet Support.

Door nu te handelen, bouw je een fort rond je financiële toekomst en zorg je ervoor dat je levenswerk in veilige handen is, wat er ook gebeurt.

Let op! Startpagina geeft geen financieel advies, alleen tips en informatie. Raadpleeg bij vragen altijd een financieel adviseur.

Bronnen

AD, CLTR, Veilig Thuis,

Meer over:

Tips