Opgelicht voor duizenden euro’s via WhatsApp? Zo kun je tóch je geld terug krijgen. Foto: Canva
Steeds meer mensen, en met name 60-plussers, worden het slachtoffer van geraffineerde WhatsApp-fraude, waarbij oplichters hen duizenden euro’s afhandig maken. De schaamte en het gevoel van machteloosheid zijn vaak groot. Maar er is hoop: in veel gevallen kun je je geld terugkrijgen als je snel en correct handelt.
In dit artikel lees je precies hoe deze oplichtingstruc werkt en welk stappenplan je kunt volgen om je geld terug te vorderen.
Hoe werkt de WhatsApp-oplichtingstruc?
De fraudeurs gaan sluw te werk. Ze doen zich via een onbekend nummer op WhatsApp voor als een familielid (vaak een zoon of dochter) of een goede vriend. Het verhaal is meestal dat ze hun telefoon kwijt zijn of dat deze kapot is, en dat ze daarom een nieuw nummer hebben. Vervolgens komt er al snel een dringend verzoek om geld voor te schieten voor een dringende rekening die ze zelf niet kunnen betalen. Soms sturen ze een betaalverzoek of vragen ze je een QR-code te scannen. Omdat het verzoek van een ‘bekende’ komt, voelt het vertrouwd, maar in werkelijkheid maak je geld over naar een oplichter.
Je bent slachtoffer geworden als je:
- Betaald hebt voor een product of dienst die nooit geleverd wordt.
- Een onverwacht verzoek hebt gekregen om geld over te maken, ook al leek het van een bekende.
- Persoonlijke bankgegevens hebt gedeeld na het scannen van een onbetrouwbare QR-code.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Kans op geldteruggave: waar moet je op letten?
Ben je geld kwijtgeraakt door zo’n WhatsApp-truc? In veel gevallen kun je proberen (een deel van) je geld terug te krijgen. Hoewel het niet altijd lukt, is er een reële kans om je geld terug te krijgen. De banken hebben hier afspraken over gemaakt. Je maakt de grootste kans als je aan de volgende voorwaarden voldoet:
- Je hebt het geld overgemaakt naar een Nederlandse IBAN-rekening.
- De betaling heeft minder dan 13 maanden geleden plaatsgevonden.
- Je hebt zo snel mogelijk na de ontdekking je bank geïnformeerd.
- Je hebt direct aangifte gedaan bij de politie.
Als je bank je niet kan helpen, is er soms nog een civiele procedure mogelijk om via de rechter je geld terug te vorderen van de eigenaar van de rekening (de katvanger).
- Je hebt geld overgemaakt naar een Nederlandse IBAN-rekening.
- De betaling is minder dan 13 maanden geleden gedaan.
- Je hebt zo snel mogelijk je eigen bank geïnformeerd na het ontdekken van de fraude.
- Je hebt (liefst direct) aangifte gedaan bij de politie.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Dit stappenplan helpt je
Ben je erin getrapt? Schaam je niet en kom direct in actie. Snel handelen vergroot de kans dat je je geld terugziet.
- Neem onmiddellijk contact op met je bank: Leg de situatie uit en vraag of ze de transactie kunnen tegenhouden of terugdraaien. Blokkeer direct je rekening als je vermoedt dat de oplichter toegang heeft tot je bankgegevens.
- Doe direct aangifte bij de politie: Een politierapport is essentieel. Dit is niet alleen nodig voor het onderzoek, maar banken en verzekeraars eisen vaak een bewijs van aangifte voordat ze een claim in behandeling nemen.
- Verzamel al het bewijs: Maak schermafbeeldingen van de WhatsApp-gesprekken, bewaar de betaalbewijzen en noteer het telefoonnummer en de IBAN van de oplichter.
- Waarschuw je omgeving: Informeer familie en vrienden over wat er is gebeurd. Zo voorkom je dat zij ook slachtoffer worden van dezelfde oplichter.
Verschillende vormen van fraude via WhatsApp
Hoewel de ‘vriend-in-nood’-truc het meest voorkomt, gebruiken criminelen WhatsApp voor meer soorten oplichting:
- Marktplaats-fraude: Je wordt gevraagd via een linkje een klein bedrag over te maken ter verificatie, maar in werkelijkheid geef je toegang tot je bankrekening.
- Phishing: Je ontvangt een linkje van een zogenaamd bekend bedrijf (zoals je bank of een pakketdienst) met het verzoek in te loggen. De link leidt naar een valse website waar je gegevens worden gestolen.
- Datingfraude: Na een periode van digitaal contact wordt er om geld gevraagd voor een noodgeval, zoals een ziekenhuisopname of een vliegticket.
Tips om te voorkomen dat het jou overkomt
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Met deze tips verklein je de kans dat je slachtoffer wordt:
- Bel altijd ter controle: Krijg je een appje van een onbekend nummer met een geldverzoek? Bel het ‘oude’, vertrouwde nummer van die persoon om te verifiëren of het verhaal klopt.
- Wees alert op taalgebruik: Oplichters schrijven vaak gehaast en met fouten. Vertrouw je het niet? Stel een persoonlijke vraag waarvan alleen de echte bekende het antwoord weet.
- Scan nooit zomaar een QR-code: Wees extra voorzichtig met QR-codes. Criminelen plakken soms hun eigen code over een bestaande, betrouwbare code heen. Scan bij voorkeur alleen via je eigen bankapp.
- Geef nooit codes door: Je pincode, inloggegevens of andere responsecodes zijn strikt persoonlijk. Een bank of een andere legitieme instantie zal hier nooit om vragen via WhatsApp, sms of telefoon.
Technische instellingen in WhatsApp ter bescherming:
- Stel tweestapsverificatie in: Dit is de belangrijkste stap! Hiermee beveilig je je account met een zelfgekozen zescijferige code. Een oplichter kan je account dan niet overnemen, zelfs niet als ze je simkaart kapen.
Hoe? Ga naar Instellingen > Account > Verificatie in 2 stappen > Inschakelen. - Scherm je profielfoto af: Voorkom dat onbekenden je foto kunnen zien en misbruiken.
Hoe? Ga naar Instellingen > Privacy > Profielfoto > en kies ‘Mijn contacten’.
De psychologie van de oplichter: Waarom werkt het?
Oplichters zijn meesters in ‘social engineering’. Ze bespelen je emoties en maken misbruik van je vertrouwen. Ze doen dit door:
- Urgentie te creëren: “Ik moet nu deze rekening betalen, anders” Dit geeft je geen tijd om rustig na te denken.
- In te spelen op emotie: Een kind in nood helpen? De meeste ouders twijfelen geen seconde.
- Autoriteit en vertrouwen te misbruiken: Door zich voor te doen als een bekende, omzeilen ze direct je natuurlijke argwaan.
De rol van ‘Katvangers’: Waar gaat het geld heen?
Het geld dat je overmaakt, gaat zelden direct naar de hoofdcrimineel. Het wordt weggesluisd via de rekening van een zogenoemde ‘katvanger’ (of money mule). Dit zijn personen die hun bankrekening, vaak tegen een kleine vergoeding, laten misbruiken. Dit maakt het voor de politie lastig om de echte daders te traceren. Het aanbieden van je rekening als katvanger is strafbaar.
De emotionele klap: je bent niet de enige
Oplichting gaat niet alleen over geld. Het is ook een aanval op je vertrouwen, wat kan leiden tot schaamte, angst en verdriet. Weet dat je niet alleen bent; duizenden mensen maken jaarlijks hetzelfde mee. Praat erover met mensen die je vertrouwt. Het helpt om de ervaring te verwerken en weerbaarder te worden voor de toekomst.
Lees ook: Radar onthult: Marktplaats-kopers nauwelijks beschermd.
Let op! Startpagina geeft geen financieel advies, alleen tips en informatie. Raadpleeg bij vragen altijd een financieel adviseur.
Bronnen
AD, SeniorWeb, politie.nl