In een schokkend onderzoek van de NOS blijkt dat verzekeraars nog steeds naaktfoto’s aan borstkankerpatiënten vragen. Dit is in strijd met de regels. De onthullingen werden gepresenteerd door Merel Stikkelorum, Redacteur Binnenland bij de NOS. Ze werpen een scherp licht op de ethische dilemma’s en privacy kwesties rondom dit gevoelige onderwerp.
De vertrouwensbreuk tussen verzekeraars en borstkankerpatiënten
De actuele onthullingen door de NOS wijzen erop dat zorgverzekeraars vandaag de dag, nog steeds de regels overtreden door borstkankerpatiënten te blijven vragen om naaktfoto’s van hun borsten te maken, zo blijkt uit eigen onderzoek. De praktijk, die als vernederend wordt ervaren, gaat in tegen de richtlijnen en plaatst patiënten in een ongemakkelijke positie.
Het verzoek om naaktfoto’s van borstkankerpatiënten is een zorgwekkende ontwikkeling. Het schendt in veel gevallen de vertrouwensband tussen verzekeraars en patiënten. Het vragen van dergelijke intieme beelden roept vragen op over de grenzen van medische onderzoeken. Dit wordt als acceptabel beschouwd bij het vaststellen van verzekeringsclaims. Patiënten, die al kwetsbaar zijn door hun medische toestand, ervaren hierdoor mogelijk extra stress en onzekerheid.
Ervaringen uit de praktijk
Martine van de Merwe, een ervaringsdeskundige, deelt haar gevoelens over de procedure: “Ik dacht: wie zijn jullie om aan mij foto’s te vragen van mijn borsten. Ik heb er echt om moeten huilen toen ik die brief las.”
Bij vrouwen die hun borsten moesten laten amputeren vanwege borstkanker of preventief vanwege erfelijke belasting, is de eerste reconstructie-operatie standaard vergoed.
Echter, bij vervolgoperaties, bijvoorbeeld vanwege pijn of een contourafwijking, moeten zij in tegenstelling tot andere vormen van kanker eerst aankloppen bij de zorgverzekeraar. Juristen noemen dit “niet te rechtvaardigen” en “discriminatie.”
Vervolg borstoperaties wel of niet vergoed?
Bij Christel Frohnert werd een vervolgoperatie na een borstreconstructie met lichaamseigen weefsel afgewezen, ondanks het advies van haar chirurg. Ze kreeg te horen dat ze zelf foto’s van haar borsten moest opsturen per beveiligde mail. Dit om alsnog kans te maken op vergoeding.
Ook vrouwen die een borstreconstructie ondergingen in het Belgische UZ Gent moesten zelf foto’s opsturen naar hun zorgverzekeraars, allen (onderdeel van) VGZ.
Professor Nathalie Roche, plastisch chirurg in het UZ Gent, verklaart: “Wij sturen geen foto’s naar verzekeraars, om privacy redenen.” Hoogleraar Corrette Ploem van de Universiteit van Amsterdam benadrukt dat het weigeren van het Belgische ziekenhuis om foto’s op te sturen geen reden is om de regels te schenden.
Borstcorrectie na borstkanker niet vergoed
Bekijk een persoonlijk verhaal in deze video >>
Wat gebeurt er met de je persoonlijke foto’s?
Het proces na het versturen van naaktfoto’s blijkt ook niet altijd zorgvuldig te verlopen. Patiënten ervaren zoekgeraakte foto’s, verzoeken om ze opnieuw op te sturen, en het doorgeven van de foto’s van het ene loket naar het andere. Ellen Karstens deelt haar ervaring: “Dat geeft ongelooflijk veel stress. Ik sliep er niet van.”
Hoogleraar Corrette Ploem noemt de gang van zaken onbehoorlijk en onzorgvuldig. “Elke keer dat dit voorkomt, is er een te veel. Het ademt heel sterk ‘als wij als verzekeraar niet te veel in beweging komen, dan laat de verzekerde het misschien zitten bij een afkeuring’. De plastisch chirurg moet bepalen of een operatie nodig is. Het is geen luxe zorg, het is gewoon noodzakelijk.”
Het is duidelijk dat dergelijke verzoeken niet alleen medisch, maar ook emotioneel belastend zijn voor patiënten die al een zwaar traject achter de rug hebben.
Speelt al sinds 2021
In 2021 werd het probleem al erkend toen toenmalig minister Van Ark van Medische Zorg. Ze vroeg naar de procedures van zorgverzekeraars met betrekking tot het delen van patiënten-foto’s in het kader van machtigingen. Begin 2022 beloofde toenmalig minister Kuipers van Volksgezondheid maatregelen te treffen. Om te zorgen dat verzekeraars niet meteen om ‘blootfoto’s’ vragen als essentiële medische beelden ontbreken in het machtigingsdossier.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Minister: geen blootfoto's meer van patiënt naar zorgverzekeraar – Noordhollands Dagblad: Minister: geen blootfoto's meer van patiënt naar zorgverzekeraar Noordhollands Dagblad https://t.co/jtLpX5pu2B
— Zorgverzekeraar (@zorgverzekeraar) January 24, 2022
In sommige gevallen vragen medewerkers patiënten zelfs om naaktfoto’s via onbeveiligde e-mail te versturen, wat een schending is van de privacy en de gemaakte afspraken.
VGZ, een van de zorgverzekeraars in kwestie, geeft aan bij voorkeur medische foto’s te willen ontvangen die in het ziekenhuis zijn gemaakt. De verzekeraar erkent fouten bij het onbeveiligd versturen van foto’s door verzekerden, maar zwijgt over het verlies van foto’s, wat bij meerdere patiënten het geval blijkt te zijn.
CZ, een andere zorgverzekeraar, beschrijft het kwijtraken van foto’s als ‘heel vervelend’. De brancheorganisatie Zorgverzekeraars Nederland stelt op hun website dat de bewaring van foto’s onderdeel is van het dossier ter onderbouwing van een betaling. Ze geven aan dat het alleen relevant is als iets niet wordt goedgekeurd.
In reactie op de onthullingen benadrukt branchevereniging, Zorgverzekeraars Nederland, dat vrouwen die ongewenste situaties ervaren, contact moeten opnemen met hun zorgverzekeraar. Ze roepen vrouwen op om eventuele problemen te bespreken, zodat deze opgelost kunnen worden. De brancheorganisatie staat achter deze vrouwen en spoort hen aan om de dialoog aan te gaan met hun zorgverzekeraar als ze met vergelijkbare uitdagingen worden geconfronteerd.
Achtergrond: vervolgoperaties en privacyproblematiek
Het verzoek om naaktfoto’s van borstkankerpatiënten is niet nieuw, maar het lijkt nog steeds voor te komen ondanks eerdere veroordelingen. Veel vrouwen die een borstreconstructie ondergaan, worden geconfronteerd met een langdurig en ondoorzichtig proces. Uit het onderzoek blijkt dat deze operaties vaak pas worden vergoed nadat patiënten een klacht hebben ingediend. Hierdoor ontstaat een vernederende en stressvolle situatie.
Privacy gevoeligheid van de naaktfoto’s van borstkankerpatiënten
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Een nieuw dieptepunt voor cybercriminelen: ransomwaregroep Black Cat heeft naaktbeelden van borstkankerpatiënten gepubliceerd op het dark web.
— Daniël Verlaan (@danielverlaan) March 6, 2023
Naast deze gevoelige foto's, die werden genomen vlak voor hun behandeling, zijn ook paspoorten buitgemaakt. https://t.co/d1WUuqUPhU
Inconsistentie in vergoeding
Opvallend is dat de 1e reconstructie-operatie standaard wordt vergoed. Bij vervolgoperaties, bijvoorbeeld vanwege pijn of een contourafwijking, moeten patiënten zich wenden tot de zorgverzekeraar. Juristen hebben deze ongelijke behandeling al bekritiseerd als “niet te rechtvaardigen” en als een vorm van discriminatie. Het lijkt onaanvaardbaar dat patiënten met borstkanker, in tegenstelling tot andere kankerpatiënten, extra hindernissen moeten overwinnen om toegang te krijgen tot noodzakelijke medische ingrepen.
Juridische strijd: discriminatie en onrechtvaardigheid
Juristen hebben de eis van verzekeraars om zelf naaktfoto’s op te sturen bestempeld als “niet te rechtvaardigen” en “discriminatie”. Vooral opvallend is het feit dat bij vervolgoperaties, anders dan bij andere kankersoorten, eerst toestemming van de zorgverzekeraar nodig is. Dit roept vragen op over de rechtmatigheid en ethiek van dergelijke eisen.
Gebrek aan transparantie en privacybescherming
Ondanks de belofte van zorgverzekeraars om geen directe verzoeken aan vrouwen zelf te doen na media-ophef in 2021, blijkt uit het onderzoek dat deze belofte niet altijd wordt nagekomen. Het opleggen van de verplichting om persoonlijke foto’s te verstrekken, zelfs via beveiligde kanalen, getuigt van een gebrek aan respect voor de privacy van patiënten.
Overheidsinterventie: hervormingen in 2023
Na de ophef in de media in 2021 nam toenmalig zorgminister Kuipers stappen om de praktijken te reguleren. Kuipers bepaalde dat verzekeraars niet langer rechtstreeks aan vrouwen mogen vragen om naaktfoto’s te maken en op te sturen. Vanaf 1 januari 2023 moeten deze foto’s in het ziekenhuis worden gemaakt en door de plastisch chirurg opgestuurd. Ondanks deze regelgeving blijkt uit het onderzoek dat sommige zorgverzekeraars zich hier niet aan houden, wat de roep om striktere handhaving versterkt.
Reacties vanuit de sector en het Ministerie
Zorgverzekeraars, waaronder VGZ en CZ, reageren op de bevindingen door te stellen dat het vragen om foto’s slechts in uitzonderlijke gevallen gebeurt en meestal naar aanleiding van een klacht. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport noemt de verhalen aangrijpend, maar onthoudt zich van verdere commentaar.
Oproep tot verbetering
Dit aangrijpende onderzoek onthult de moeilijkheden waarmee borstkankerpatiënten te maken krijgen bij het zoeken naar vergoeding voor noodzakelijke vervolgoperaties. Er is nu een dringende oproep voor morele verbeteringen en een hernieuwde inzet om de privacy van deze kwetsbare vrouwen te beschermen, waardoor ze worden ontlast van extra emotionele lasten in hun al uitdagende herstelreis.
Bekijk de video over het nieuws op Politiek NL hieronder >>
Bron: NOS