Bron: © Canva. Een hoornaar is bijna 2 keer zo groot als de wesp.
De Aziatische hoornaar, een invasieve wespensoort die schadelijk is voor bijenpopulaties, is steeds vaker gezien in Nederland. In de maand juli alleen al zijn meer dan 3.000 nesten gemeld, een 6-voudige toename ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Vooral in Utrecht, waaronder de gemeente De Bilt, zijn meerdere nesten ontdekt en inmiddels verwijderd. Toch verwachten experts dat er nog veel meer aanwezig zijn.
De aanwezigheid van de hoornaar baart zorgen
Ook in Haarlem en omstreken worden hoornaars vaker gezien. Het gaat daarbij zowel om de Europese als de Aziatische soort. De aanwezigheid van de Aziatische hoornaar baart zorgen, omdat deze insecten niet alleen bijen aanvallen, ze verspreiden zich ook snel.
Wie een hoornaar ziet, adviseren we dit te melden via waarneming.nl, bij voorkeur met een duidelijke foto. Dit helpt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en lokale overheden om de verspreiding in kaart te brengen. Het verwijderen van nesten gebeurt door gespecialiseerde bestrijders.
Bekijk hieronder de video van het verwijderen van een nest en lees daaronder verder >>
Van volledig uitroeien naar beheersen populatie
De verwachting is dat de bestrijding de komende jaren verschuift van het volledig uitroeien van de soort naar het beheersen van de populatie, aangezien de hoornaar zich inmiddels stevig heeft gevestigd in Nederland.
Verschil tussen een wespenkoningin en een hoornaar ?
Er zijn vele verschillende soorten wespen. Een van de soorten wespen die we in Nederland aantreffen is de Europese hoornaar. Als je een hoornaar en een wespenkoningin los van elkaar ziet, lijken ze erg op elkaar.
Hoe zie je het verschil tussen een wespenkoningin en een hoornaar?
Wij zetten de verschillen hieronder voor je op een rijtje:
- De hoornaar behoort tot de familie papierwespen waar ook de normale wesp toe behoort. Het is een van de bekendere soorten wespen in Europa.
- Een hoornaar is net als de wesp een vliesvleugelige. Het is de grootste inheemse, sociale wespensoort in Nederland.
- Hoornaars vliegen veel en zijn constant op zoek naar voedsel, niet voor zichzelf, maar voor hun larven in het nest.
1. De wespenkoningin
De wespenkoningin is de enige wesp uit de wespenkolonie die de winter overleeft. Na de winter komt de wespenkoningin uit haar winterslaap om een nieuwe kolonie te stichten. Hiervoor gaat zij op zoek naar een nieuwe plek voor een wespennest. Hier legt zij bevruchte eitjes die zij de hele winter met zich meegedragen heeft. De jonge larven die vervolgens uitkomen voedt zij met gevangen insecten.
Nadat de eerste generatie wespen is geboren, breekt de paartijd uit en is de wespenkoningin alleen nog maar eitjes aan het leggen. De werksters nemen de taak van het zoeken naar voedsel op zich. Daar heeft de koningin dus verder geen omkijken naar.
2. De hoornaar
Er zijn 2 duidelijke uiterlijke verschillen tussen de hoornaar en de wespenkoningin. Ten eerste zit er een groot verschil tussen de kop, het borststuk en het eerste deel van het achterlijf van beide insecten. Voor de Europese hoornaar geldt dat de kop en het borststuk veel meer roodbruin tot donkerbruin gekleurd zijn. Ook de poten van de Europese hoornaar zijn roodbruin. Het lichaam van de wespenkoningin is daarentegen alleen geel met zwart.
Naast de kleur is er ook een groot verschil in lengte. Een hoornaar is bijna 2 keer zo groot als de wesp. Een hoornaarkoningin heeft een lengte van 35 tot 50 millimeter. Een wespenkoningin is daarentegen ongeveer 20 millimeter groot, dat is een behoorlijk verschil.
De tekst gaat verder onder de afbeeldingen >>
Het uiterlijk en plek van het nest is anders
Het nest van beide insecten wordt gemaakt van dezelfde materialen. Beide nesten zijn gemaakt van afgeknaagd zacht hout en andere vezels, wat vervolgens met speeksel wordt vermengd dot een grijzig papierachtig materiaal. De grootte van de nesten, verschilt daarentegen wel. Het nest van een hoornaar bestaat uit ongeveer 700 werkers, terwijl het nest van een wesp wel kan bestaan uit 25.000 werkers.
Ook de vorm kan verschillen: het nest van de limonadewesp heeft een ballonvormig omhulsel en het nest van Europese hoornaars heeft een schelpachtige vorm.
Tot slot verschilt de plaats van het nest. Hoornaars bouwen hun nesten graag bovengronds, vlakbij bomen en struiken en op een niet vochtige plekken. Een wespennest vind je vaak in gebouwen zoals schuren of andere bijgebouwen, maar ook in spouwmuren of onder dakranden.
Verschil in voedsel hoornaar en wespen koningin
Wespen zijn alleseters, vooral zoete stoffen en dranken. Daarom komen ze veel op mensen af, omdat dit vaak menselijk voedsel is. Denk bijvoorbeeld aan ijsjes, fruit en frisdrank. Wespen vangen wel veel insecten, maar bijna niet voor eigen consumptie. Wespen bijten de kop van de gevangen insecten af en geven het resterende deel aan hun larven in het nest. Daarnaast eten zij vlees of vis.
Het etenswaar van een hoornaar bestaat voornamelijk uit insecten en plantaardig voedsel. Hij eet bijvoorbeeld vliegen, muggen, rupsen, vlinders, wespen, bijen en spinnen. Een hoornaar steekt een insect eerst waarna het sterft. Vervolgens vermaalt hij dit insect tot een soort pap, dat hij vervolgens aan de larven in het nest voert. Als je wordt lastiggevallen, terwijl je wat zoets consumeert, heb je vaak te maken met een wesp.
Een steek van een hoornaar is krachtiger
Wespen steken alleen wanneer zij zich bedreigd voelen of dringend voedsel (bloed) nodig hebben. Wespen kunnen meerdere keren steken, omdat hun angel niet blijft haken. Ook hoornaars vallen je niet zomaar aan. Hoornaars vallen je alleen aan als je een dreiging vormt voor het wespennest. Als je het wespennest (onbewust) te dicht nadert, brommen hoornaars luid en vliegen ze op je af en steken ter verdediging.
De steek van een hoornaar is pijnlijker dan van een gewone wesp, maar het gif is minder krachtig. Door een stofje dat erin zit (acetylcholine) voelt de steek wel bijzonder branderig.
Bij een steek geldt: koel de plek direct en neem contact op met de huisarts bij ernstige klachten of allergische reacties. In geval van benauwdheid of zwelling in het gezicht of de mond moet je altijd 112 bellen.
Bronnen:
i.s.m. Ilse Bloemendal, AD, De gelderlander, HLN