Ga naar de inhoud

Tabaktoerisme verschuift naar de online smokkelroute, geen controle op leeftijd

tabaktoerisme Bron: © Canva 

Tabaktoerisme blijft groeien, maar het verplaatst zich razendsnel. Waar jarenlang de grensrit naar Duitsland centraal stond, wordt inmiddels een heel ander rookpad online gevolgd. Buitenlandse webshops, tussenhandelaren en pakketdiensten nemen een steeds grotere plaats in binnen de Nederlandse rookmarkt, waardoor de grens letterlijk naar de brievenbus is verschoven.

Forse groei illegale pakketpost

Volgens Euronews zoekt een groeiend deel van de Nederlandse rokers goedkope rookwaar via buitenlandse webshops, omdat de prijsverschillen nog altijd groot zijn. “Rokers bestellen grootschalig in het buitenland op de de belastingdienst te omzeilen”, meldt de nieuwszender

Deze verschuiving is duidelijk zichtbaar in de cijfers. Waar eerder vooral fysieke grenswinkels profiteerden, tonen douanerapporten dat het aantal onderschepte pakketten met tabak uit Oost-Europese landen, maar ook uit België en Duitsland, sterk toeneemt. De Nederlandse Douane spreekt in de Volkskrant van “een forse groei in illegale invoer via pakketpost”. 

De grens ligt niet meer in Wyler of Baarle-Hertog, maar in het lokale pakketpunt.

Hoe werkt online tabaktoerisme?

De nieuwe digitale routes bestaan uit 3 vormen:

1. Buitenlandse webshops die legaal binnen de EU leveren

Consumenten bestellen via een Duitse of Tsjechische website en laten pakketten bezorgen bij pakketpunten vlak over de grens, of via een tussenpersoon.

2. Doorstuurbedrijven die pakketten opnieuw etiketteren

Deze bedrijven ontvangen bestellingen in landen met lage tabaksaccijns en sturen ze door naar Nederlandse adressen als “drukwerk”, “cadeau” of “overige goederen”.

3. Social-media-handel

Op platforms als TikTok en Snapchat worden complete “rookpakketten” aangeboden, vaak door jongeren. Onderzoek van Trimbos bevestigt dat sociale media een groeiende rol spelen bij illegale tabaksverkoop.

Vooral de derde categorie groeit explosief. Waar grenswinkels vooral volwassen rokers trokken, bereiken deze digitale routes veel jongere doelgroepen.

Lees verder onder de video >>

Gemak en vrijheid

Rokers ervaren online tabakstoerisme als gemak en vrijheid. De lange rit naar de grens vervalt, en het bestellen voelt minder als een “omweg” dan fysiek inslaan. Bovendien geven rokers op sociale media aan dat online prijzen vaak nóg lager zijn dan in de bekende Duitse grensdorpen.

Op X wordt veel geklaagd over de Nederlandse prijzen:

“Nederland wordt onbetaalbaar, dus alles gaat tegenwoordig online,” stelt een gebruiker in reactie op een artikel van de Telegraaf over tabaksprijzen.

Veel rokers zien het als modern consumentengedrag. De fysieke grens is vervangen door digitale vergelijking. De goedkoopste aanbieder wint.

Ongrijpbare markt

Niet-rokers kijken met grote zorg naar deze ontwikkeling. Waar fysieke grensritjes nog enigszins te controleren waren via maximumhoeveelheden, is de online markt vrijwel ongrijpbaar.

Het belangrijkste bezwaar van niet-rokers is dat het ontmoedigingsbeleid zónder digitale controle grotendeels ondermijnd wordt. Accijnsverhogingen werken alleen als consumenten de hogere prijs voelen, niet als een deel van de markt zich afspeelt via buitenlandse servers en anonieme pakketdiensten.

Ook wordt gevreesd dat online tabakstoerisme de drempel voor jongeren verlaagt. Het Trimbos-instituut benadrukt dat jongeren extra gevoelig zijn voor prijsverschillen en voor online reclame, waardoor deze digitale smokkelroutes volgens het instituut “bijzonder risicovol” zijn. 

Lees verder onder het bericht >>

Nieuwe schaduweconomie

Het online karakter van tabakstoerisme zorgt voor nieuwe problemen die voorheen nauwelijks bestonden:

  • Identiteitscontrole ontbreekt: Leeftijdscontrole is eenvoudig te omzeilen, zeker via doorstuurbedrijven.
  • Grotere hoeveelheden blijven verborgen: Postpakketten bevatten vaak meerdere pakjes of hele sloffen, verstopt tussen kleding of boeken.
  • Illegale vervalsingen mengen zich met legale producten: Volgens de Douane worden in pakketten steeds vaker namaakmerken gevonden die qua verpakking sterk lijken op A-merken.
  • De pakkettendruk stijgt: PostNL en DHL melden steeds vaker verdachte zendingen uit bekende tabakslagen zoals Polen, Tsjechië en Bulgarije.

Waar fysieke grenswinkels zichtbaar zijn en kunnen worden gecontroleerd, speelt deze digitale markt zich grotendeels buiten het directe zicht van handhavers af.

Straf voor de Nederlandse schatkist

De financiële schade door online tabakstoerisme groeit. Volgens berekeningen van de Telegraaf, aangehaald door Headliner, loopt de Nederlandse staat inmiddels meer dan €2,6 miljard per jaar aan accijnzen mis door buitenlandse tabaksaankopen, zowel fysiek als online. 

Dit bedrag stijgt naarmate de digitale routes populairder worden. Accijnzen zijn immers een belangrijke inkomstenbron voor de zorgbegroting en verdwijnen nu via pakketpost naar het buitenland.

Lees ook: Wat als we het rookverbod van de Malediven volgen?

Bronnen:

NPO Radio 1, RIVM, Trimbos Instituut

Eerder schreven wij >>

Massaal de grens over op zoek naar goedkope sigaretten

Huidige afbeelding: Massaal de grens over op zoek naar goedkope sigaretten

12 september 2024 – Vanwege de peperdure sigaretten, steken we als zuinige Hollanders massaal de grens over. Door de enorme accijnsverhoging op rookwaren wordt inmiddels een derde van alle sigaretten in ons land in het buitenland gekocht of illegaal geproduceerd, zegt de tabaksindustrie.

door Ad Killian

‘Ik ben ook gewoon een Nederlander hè’

Omdat de verkoop van sigaretten fors terugloopt, loopt de overheid naar verwachting honderden miljoenen euro’s aan accijnsopbrengsten mis. In een reactie op dat nieuws pleit BBB er voor om de accijnsverhoging terug te draaien. “Wij hebben hier steeds voor gewaarschuwd”, twittert Caroline van der Plas.

Zelf kocht Van der Plas haar sigaretten al in het buitenland voor de accijnsverhoging inging. Dat vertelt ze in een interview ter gelegenheid van de Videoland-documentaire die over haar verscheen. De rookwaar van Van der Plas komt uit Tsjechië. “Ik ben ook gewoon een Nederlander hè”, zegt ze. “Die pakjes kosten daar gewoon 5 euro.”

De tekst gaat onder het bericht verder >>

Filerijden in Duitsland

Volgens de tabaksfabrikanten pikken Nederlandse consumenten de prijsverhogingen niet meer en zoeken ze naar goedkopere alternatieven, door zelf sigaretten in te slaan in het buitenland en in het illegale circuit.

In het Duitse grensdorpje Wyler, moeten ze het van de Nederlandse kettingroker hebben. De tabakswinkel aan de Hauptstrasse lokt met lage prijzen, borden in het Nederlands en een Nederlandstalige website trekken rokers de grens over. Van de grens naar de winkeldeur is het amper 300 meter. ’s Zaterdags is het bijna filerijden in Wyler.

Voordeel van 300 euro

De winkel wordt door Nederlanders gerund. “Klanten mogen een kilo per persoon meenemen”, zegt Loïs van Waas. Van de meeste merken is dat 2 sloffen. Met de dure merken shag win je daar al snel zo’n 300 euro mee. “Daar rijden mensen wel voor op en neer en nemen voor vrienden en familie mee.”

Minder snel aan de sigaret

Het idee achter de accijnsverhoging op tabak is dat jongeren daardoor minder snel beginnen met roken. Er overlijden jaarlijks 20.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken. 30 procent van de kankerpatiënten loopt de ziekte op door tabak. Of dit de juiste manier is om stoppen te stimuleren is maar de vraag als er overgestapt wordt op illegale of buitenlandse sigaretten.

Lees nog even verder met dit artikel: E-sigaretten en vapes dit zijn de risico’s.

Miljoenen illegale sigaretten

De douane merkt de gevolgen van hogere accijns op tabak. De illegale sigarettenvangst is al bijna even groot als in 2023, meldt De Volkskrant.

De douane en de Fiod onderschepten dit jaar al evenveel illegale sigaretten als in heel 2023. In het Brabantse Someren legde de douane in juli beslag op ruim 8 miljoen illegale sigaretten.

Vanwege de forse accijnsverhoging, waardoor een pakje met 20 sigaretten nu 11 en een buil shag 24 kost, zijn rookwaren van over de grens nog meer in trek.

De tekst gaat onder het bericht verder >>

Productie illegale sigaretten fors opgeschroefd

Nog nooit werden er zoveel namaak-sigaretten gerookt in Nederland, beweert de branchevereniging van sigarettenfabrikanten (VSK). In de afgelopen 2 jaar vervijfvoudigde het aantal illegaal geproduceerde sigaretten.

Volgens onderzoek van de VSK werd als gevolg daarvan over 35 procent van alle pakjes sigaretten in ons land geen accijns en btw betaald.

Meest effectieve maatregel

Volgens het Trimbos-instituut, het kennisinstituut voor onder andere gebruik van alcohol, tabak en drugs, heeft de verkoop in de grensregio een marginaal effect op ons rookgedrag als je kijkt naar het effect van hogere accijnzen op alle rokers.

Het verhogen van de verbruiksbelasting doet de overheid niet om accijnzen binnen te halen, maar om het roken te ontmoedigen, geeft Trimbos aan. Het zegt te weten dat de verhogingen impact hebben op het stoppen met roken. “Het is een van de meest effectieve maatregelen. De tabaksindustrie klaagt altijd en probeert de politiek te beïnvloeden door de illegale handel veel groter te maken dan die in werkelijkheid altijd is.”

Vooral jongeren gevoelig voor prijsstijging

Er zijn altijd mensen die naar het buitenland gaan. Wat daar door Nederlanders gekocht wordt, valt in het niet bij het effect van de accijnsverhoging op het stoppen met roken.

Met name jongeren zijn heel gevoelig voor prijsstijgingen, dus het is een maatregel van de overheid die gewoon heel verstandig is, aldus het instituut.

Bronnen:

EenVandaag, Volkskrant, Radar, BNN