Ga naar de inhoud

Treinbedrijven worstelen met spoorlopers, storingen en risico’s stapelen zich op

Spoorlopers Bron: © Canva. 

Treinbedrijven worstelen met spoorlopers. Het onderwerp verschijnt steeds vaker in rapporten en veiligheidsupdates. De Nederlandse spoorsector staat onder druk, en dat is niet slechts een gevoel. Het gaat om harde, verifieerbare feiten die de afgelopen maanden naar buiten komen via officiële rapportages en nieuwsbronnen.

Lees verder onder de video >>

101 veiligheidsincidenten en 22 ongelukken

De Nederlandse Spoorwegen (NS) registreren in 2024 in totaal 101 veiligheidsincidenten en 22 ongelukken, waaronder 13 aanrijdingen bij overwegen met negen dodelijke slachtoffers. Dat meldt het NS-jaarverslag 2024. Deze cijfers laten zien dat de druk op het spoor groot blijft, ondanks investeringen en veiligheidsprogramma’s. De sector houdt vol dat veiligheid prioriteit heeft, maar de statistieken verhalen een ander, minder geruststellend verhaal.

Betrouwbaarheid onder druk

Ook de algehele betrouwbaarheid van het spoornetwerk staat onder druk. In 2025 overschrijdt het aantal grote verstoringen al vroeg het maximum van 520 dat ProRail acceptabel acht. Het totaal loopt op tot 530 meldingen, aldus IamExpat, dat zich baseert op cijfers van ProRail.

Een groot deel van die verstoringen heeft een technische oorzaak. In 44 procent van de gevallen gaat het om defecten aan infrastructuur of materieel. Een derde van de verstoringen ontstaat door externe factoren. Denk aan spoorlopers, defecte overwegen of personen die zich op het spoor begeven.

Sabotage en cyberaanvallen

Deze trend maakt het spoornetwerk kwetsbaar. Niet alleen voor klassieke risico’s zoals storingen en menselijke fouten, maar ook voor sabotage en cyberaanvallen. De waarschuwing komt rechtstreeks van John Voppen, topman van ProRail. “Onze spoorwegen zijn niet bestand tegen sabotage,” stelt Voppen in RailTech. Hij wijst op de combinatie van verouderde systemen en toenemende digitale dreiging. Het gevaar is niet theoretisch. Het is concreet en actueel, zegt hij.

Dat beeld wordt bevestigd door DutchNews, dat meldt dat het Nederlandse spoor “te kwetsbaar is voor sabotage en cyberaanvallen”. De overheid onderzoekt daarom versnelde investeringen die de weerbaarheid van het netwerk moeten vergroten. Het gaat daarbij om infrastructuurvernieuwing, cybersecurity en het verbeteren van detectiesystemen. De dreiging van drones, digitale aanvallen en fysieke sabotage dwingt tot actie.

Lees verder onder het bericht >>

Agressie neemt toe

De veiligheidsproblemen raken niet alleen reizigers. Ook spoorpersoneel voelt de druk. Agressie tegen medewerkers neemt toe. Daarom krijgt de veiligheids- en service-eenheid van NS binnenkort extra middelen om zich te beschermen.

De overheid geeft groen licht voor een proef waarbij medewerkers batons mogen dragen, een korte, harde wapenstok die wordt gebruikt voor zelfverdediging door beveiligers, politie of toezichthouders. Dat meldt DutchNews, dat spreekt van een maatregel die laat zien hoe ernstig de situatie is. Het gaat om personeel dat dagelijks te maken krijgt met incidenten, bedreigingen en escalaties. De proef start volgend jaar.

Nieuwe systemen voor seintjes

Ondertussen probeert NS de veiligheid te verbeteren met een reeks maatregelen. Het bedrijf investeert in IT, risicomanagement en rapportagesystemen. Dat staat in het meest recente NS-jaarverslag. De focus ligt op het verminderen van incidenten, het beter monitoren van risicovolle situaties en het versterken van samenwerking met ProRail. Het bedrijf benadrukt dat elke incidentanalyse gebruikt wordt om patronen te herkennen en te doorbreken.

ProRail werkt ondertussen aan de technische zijde van het probleem. Nieuwe systemen voor seintjes, overwegbeveiliging en detectie moeten de stabiliteit vergroten. Maar de organisatie geeft toe dat het netwerk zwaar belast is. Nederland heeft een van de drukste spoornetwerken ter wereld, en die intensiteit maakt het systeem gevoelig voor verstoringen en overspanning.

Speelplaats voor onvoorzichtige voorbijgangers

Het probleem van spoorlopers, zowel letterlijk als figuurlijk, speelt hierin een opvallende rol. Mensen die zonder toestemming het spoor betreden, veroorzaken elk jaar honderden vertragingen en gevaarlijke situaties. Officiële cijfers laten zien dat dit fenomeen blijft groeien. Spoorlopers vormen niet alleen een risico voor zichzelf, maar ook voor machinisten, conducteurs en reizigers. Elk incident kan op zijn beurt kettingreacties veroorzaken die het netwerk lamleggen.

Hoewel het probleem breed erkend wordt, blijft een blijvende daling uit. De sector wijst op de toename van drukte rond stations, het gebruik van smartphones en een afname van bewustzijn rond spoorveiligheid. Die combinatie maakt het spoor steeds vaker een speelplaats voor onbewuste of onvoorzichtige voorbijgangers. Voorlichting helpt, maar volgens de rapportages slechts beperkt.

Schadepost loopt in de miljoenen

Ook de economische impact is groot. Storingen, agressie, ongevallen en sabotagekosten lopen jaarlijks in de miljoenen. Het gaat om meer dan reparaties. Het gaat ook om vertragingen, personeelstekorten, veiligheidsmaatregelen en extra inzet van materieel. In een dichtbevolkt land als Nederland heeft elke verstoring onmiddellijke gevolgen voor forenzen, studenten en bedrijven.

De politiek krijgt daardoor steeds vaker vragen over de staat van het spoor. Kamerleden richten zich tot het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat met vragen over sabotageveiligheid, cybersecurity en agressie in het openbaar vervoer. De roep om investeringen is hard. De noodzaak lijkt nog harder. Volgens DutchNews wordt gesproken over een investering van 600 miljoen euro om de kwetsbaarheid van het spoor te verminderen.

Uitdagingen groeien sneller dan oplossingen

Hoewel spoorbedrijven stappen zetten, blijft de conclusie hetzelfde. het spoorsysteem staat onder druk. De sector kampt met technische storingen, menselijk gedrag, agressie en digitale dreiging. Spoorbedrijven doen hun best, maar de uitdagingen groeien sneller dan de oplossingen.

Het spoor blijft een cruciale levensader van Nederland. Maar zolang incidenten toenemen, blijft de vraag of de veiligheidsmaatregelen voldoende zijn. De strijd tegen spoorlopers, storingen en sabotage is nog lang niet gestreden.

Bronnen:

NS, Railtech.