Koning Willem-Alexander betuigt spijt over historische praktijken van het slavernijverleden. Hij verzoekt om vergeving voor de betrokkenheid van zijn familie, met inbegrip van de stadhouders en koningen van het Oranje-Nassau-geslacht, die nalieten om actie te ondernemen tegen slavernij.
Na de verontschuldigingen van premier Mark Rutte namens de regering aan het einde van vorig jaar, is de toespraak van de koning tot stand gekomen. Waarom is dit zo bijzonder? Lees hier meer over deze verontschuldiging.
Excuus voor slavernijverleden Nederland
Tijdens een toespraak bij een nationale herdenking heeft onze koning zijn verontschuldigingen aangeboden voor de betrokkenheid van ons land bij de slavernij. Hij stond voor het publiek als koning en lid van de regering en maakte persoonlijk zijn excuses. Hij gaf aan dat slavernij de meest kwetsende, vernederende en onmenselijke vorm van onvrijheid is, een misdaad tegen de menselijkheid. Het idee dat mensen als handelswaar werden gezien, waar men naar eigen goeddunken over kon beschikken, als een instrument om winst te maken, vast te ketenen, te verhandelen, te brandmerken, uit te buiten, te straffen, zelfs zonder consequenties. Hij benadrukte de pijnlijke tegenstelling dat vrijheid altijd zo belangrijk is geweest voor Nederland. Slavernij was hier verboden, maar overzees niet. Zijn excuses werden met luid gejuich en applaus ontvangen. De koning vroeg ook persoonlijk om vergiffenis. Hij erkende dat de stadhouders en koningen van de Oranje-Nassau-familie niets hebben gedaan tegen de slavernij. Velen in het publiek reageerden emotioneel op de woorden van Willem-Alexander, terwijl iemand anders uitriep: “Eindelijk!”
Onderzoek betrokkenheid Oranjes in de koloniale geschiedenis
Er wordt momenteel een onderzoek uitgevoerd naar de betrokkenheid van de Oranjes in de koloniale geschiedenis. Dit op initiatief van de koning zelf. Het onderzoek naar zijn familie is nog niet is afgerond. Toch gaf Willem-Alexander aan dat zijn familieleden, ondanks het naleven van de toen geldende wetten, moreel verkeerd handelden door geen actie te ondernemen tegen onrecht. Hij merkte op dat de Tweede Wereldoorlog ons heeft geleerd dat je je niet volledig achter wetten kunt verschuilen wanneer medemensen worden gedegradeerd tot beesten en overgeleverd zijn aan de willekeur van machthebbers.
De koning vermeed echter het bespreken van een deel van zijn familiegeschiedenis. Uit eerder onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de Tweede Kamer, is gebleken dat de stadhouders en koningen van Oranje niets deden tegen slavernij. Ze profiteerden financieel van het systeem. Naar hedendaagse maatstaven vertaald gaat dit om ruim een half miljard euro. Dit bedrag stijgt waarschijnlijk nog verder wanneer wordt onderzocht wat zij buiten hun officiële functie om verdienden aan slavernij.
De tekst gaat verder onder het Instagram-bericht >>
Excuses slavernijverleden overdreven?
Aan het einde van zijn toespraak richtte de koning zich tot de Nederlanders die de excuses ‘overdreven’ vinden. Want waarom komt dit excuus zo lang na de afschaffing van de slavernij? Hij riep op tot respect voor degenen die zich inzetten voor gelijkwaardigheid van alle mensen. Dit ongeacht hun kleur of culturele achtergrond. Ook vroeg Willem de Keti Koti-herdenkers om open te staan voor degenen die er vandaag niet bij waren, maar wel samen willen werken aan een samenleving waarin iedereen volwaardig kan participeren. Hij benadrukte het belang van het respecteren van verschillen in beleving, achtergrond en verbeelding.
De koning besloot zijn toespraak met de opmerking dat er, naar zijn mening, na erkenning en excuses genezing, verzoening en herstel moeten volgen. Hij maakte echter niet expliciet duidelijk of hij daarmee doelde op een financiële compensatie.
Toespraak Mark Rutte
Na premier Mark Rutte die eind vorig jaar namens de regering excuses aanbood voor de betrokkenheid van de Nederlandse staat bij de slavenhandel en slavernij, volgde nu de toespraak van de koning. Er was toen veel kritiek op het proces. Toch werden deze over het algemeen positief en emotioneel ontvangen in de Afro-Surinaamse en Afro-Caribische gemeenschappen.
Op zaterdag protesteerden ongeveer 30 activisten tijdens de traditionele Bigi Spikri-optocht naar de Keti Koti-herdenking in Amsterdam. Zij pleiten voor een grotere financiële toewijding. Dit om de negatieve gevolgen van het slavernijverleden in onze samenleving aan te pakken, zoals sociaaleconomische achterstand en institutioneel racisme. Het kabinet heeft hiervoor 200 miljoen euro gereserveerd.
Foto: RVD