Bron: © Canva Politie erkent: helft van agenten kent regels professioneel controleren niet
Bijna de helft van de Nederlandse agenten kent de regels voor professioneel controleren niet goed genoeg. Dat blijkt uit een nieuw landelijk onderzoek van de politie zelf. De cijfers roepen zorgen op over gelijke behandeling, discriminatie en het risico op etnisch profileren. De misdaad is al georganiseerd nu de politie nog?
Wat is professioneel controleren?
Professioneel controleren, ook wel ProCo genoemd, betekent dat politiecontroles plaatsvinden op basis van objectieve en rechtvaardige gronden. Het is een belangrijk onderdeel van het programma Politie voor Iedereen, dat zich richt op diversiteit, inclusie en vakmanschap binnen het korps.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Het doel
Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat controles eerlijk verlopen, ongeacht leeftijd, afkomst, geloof, geslacht of kledingstijl.
Het handelingskader voor professioneel controleren is daarom verplicht leerstof voor elke agent in de operatie. Toch blijkt uit het jaarlijkse herhaalonderzoek dat die kennis nog lang niet overal is doorgedrongen.
Onderzoek: kennis blijft achter
Het onderzoek onder 1.500 politiemedewerkers toont aan dat in 2023 slechts 39% het handelingskader kende. 2 jaar later was dat 48%, terwijl het streefdoel 100% blijft.
Nog zorgwekkender: slechts 1 op de 10 agenten beantwoordde de kennisvragen volledig goed.
Onderbuikgevoel of vooroordelen
Veel agenten baseren controles nog te vaak op een onderbuikgevoel of vooroordelen. Zo worden mensen soms gecontroleerd omdat ze “niet in de buurt lijken te horen” of omdat bepaalde groepen vaker voorkomen in misdaadstatistieken.
Zulke gronden zijn volgens het handelingskader niet professioneel en juridisch onhoudbaar. Dit klinkt herkenbaar, zo werkte de belastingdienst toch ook?
Interne druk en gebrek aan aandacht
Uit het rapport blijkt dat 1 op de 5 agenten vindt dat er binnen hun team onvoldoende aandacht is voor professioneel controleren. Tegelijkertijd geeft de meerderheid aan dat ze wél willen dat dit thema hoger op de agenda komt.
De politieorganisatie erkent dat structurele training en herhaling noodzakelijk zijn om het vertrouwen van burgers te behouden.
Reactie politie: ‘Hoge standaard vereist’
Politiechef Martin Sitalsing (Eenheid Noord-Nederland) reageert scherp:
“De samenleving vertrouwt het geweldsmonopolie toe aan de politie. Dat betekent dat we een hoge professionele standaard moeten hanteren. Controles op basis van onderbuikgevoel passen daar niet bij.”
Volgens Sitalsing is de professionalisering van controles een continu proces:
“Na 5jaar inspireren en ondersteunen gaan we nu naar meer sturing. Leidinggevenden moeten dit onderwerp actief meenemen in hun overleggen en functioneringsgesprekken.”
De tekst gaat onder de berichten verder >>
Interessante reconstructie waarin opvalt hoe politiechef Martin Sitalsing de zaak ogenblikkelijk – dezelfde nacht nog – in de doofpot probeert te stoppen. https://t.co/UMQTSZkGtz
— Bas Paternotte (@baspaternotte) September 10, 2025
Politiechef Martin Sitalsing:
— FrankSmilda (@FrankSmilda) September 4, 2021
"'The police is the public, and the public is the police', zei een hoofdcommissaris van de Engelse politie ooit. Ik onderschrijf dat adagium. De samenleving wil en moet zich herkennen in de politie." https://t.co/cwKHVtMWP6 pic.twitter.com/7ZsO1GYBL3
Nieuwe trainingen en technologie
Om de kennis te vergroten, heeft de politie de afgelopen jaren verschillende initiatieven opgezet:
- Ambassadeurs Professioneel Controleren in elk team
- Een speciale MEOS-app met richtlijnen en casussen
- Virtual Reality-trainingen die agenten bewust maken van onbewuste vooroordelen
Ruim 30.000 politiemedewerkers hebben inmiddels zo’n VR-training gevolgd. Uit onderzoek blijkt dat deze trainingen daadwerkelijk leiden tot meer kennis en een positievere houding tegenover professioneel controleren.
Lees ook: Geweldsgebruik door de politie stabiliseert: een blik op de cijfers.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Langzaam vooruit, maar nog veel te doen
Hoewel de politie “voorzichtige vooruitgang” boekt, is de conclusie duidelijk: het handelingskader moet bekender worden, de naleving strikter. Want professioneel controleren is niet alleen een interne richtlijn – het is essentieel voor het vertrouwen van burgers in hun politie.
“Zonder gelijke behandeling geen geloofwaardige politie,” aldus Sitalsing.
Een politie voor iedereen? De Highlights!
Bekijk deze video, waarin politieagenten zelf aan het woord zijn over dit onderwerp >>
Lees ook: Pesten, seksisme, drank en discriminatie bij Rotterdamse politie.