Bron: © Canva. Ook mannen hebben last van ongewenst urineverlies.
Ruim 1,5 miljoen Nederlanders hebben in meer of mindere mate last van urineverlies. Het treft niet alleen zwangere vrouwen of ouderen: ook mannen en vrouwen van middelbare leeftijd krijgen ermee te maken. Omdat er nog altijd een taboe op rust, lopen veel mensen te lang door met klachten die vaak wél te behandelen of te verminderen zijn.
Lees hoe urineverlies ontstaat, welke vormen er zijn en wat je zelf kan doen.
Wat is urineverlies precies?
Je spreekt van urineverlies, of incontinentie, wanneer je urine verliest op momenten waarop je dat niet wilt. Voor de één is het een paar druppels tijdens het hoesten, voor een ander is het een plotselinge, hevige aandrang waarbij het toilet nét te ver weg is.
Urineverlies komt in verschillende vormen voor:
1. Inspanningsincontinentie
Dit gebeurt wanneer je urine verliest tijdens hoesten, lachen, springen of tillen. Vaak zijn de bekkenbodemspieren verzwakt.
2. Aandrangincontinentie (urge-incontinentie)
Je blaas trekt onverwacht samen, waardoor je plots sterke aandrang voelt. Het lukt dan vaak niet om dit op te houden.
3. Gemengde incontinentie
Een combinatie van bovenstaande types. Dit komt veel voor bij vrouwen boven de 50 jaar.
Hoe ontstaat urineverlies?
1. Zwangerschap en bevalling
Bij zwangere vrouwen drukken baby en baarmoeder op de blaas, terwijl de bekkenbodemspieren rekken en verslappen. Dat kan nog maanden na de bevalling merkbaar zijn. Gelukkig komt dit vaak vanzelf weer in balans.
2. De overgang
Tijdens de menopauze daalt de oestrogeenproductie. Dit hormoon zorgt voor sterke en elastische bekkenbodemspieren en een gezonde vagina- en blaaswand. Minder oestrogeen is meer kans op urineverlies.
Ook mannen krijgen ermee te maken
1 op de 4 mannen boven de 40 jaar ervaart incontinentieklachten. Een vaak voorkomende oorzaak is een vergrote prostaat. Hierdoor kun je niet goed uitplassen en blijft urine nadruppelen. Bij twijfel: laat je prostaat checken door de huisarts.
Overgewicht als grote boosdoener
Buikvet drukt op de blaas, waardoor deze sneller geprikkeld raakt en de bekkenbodemspieren overbelast worden. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat gewichtsverlies van 5 – 10% al kan zorgen voor aanzienlijk minder klachten, soms verdwijnen ze zelfs binnen 6 tot 18 maanden.
Andere veelvoorkomende oorzaken
- Chronisch hoesten (bijv. door roken of longproblemen)
- Verstopping (persen belast de bekkenbodem)
- Overmatig gebruik van cafeïne, alcohol en koolzuur
- Blaasontsteking
- Bepaalde medicijnen
- Neurologische aandoeningen
- Ouderdom (spieren zijn zwakker)
Diagnose: waarom advies van een deskundige belangrijk is
Veel mensen beginnen zelf met bekkenbodemoefeningen, maar niet iedereen heeft een zwakke bekkenbodem, sommige mensen hebben juist een gespannen bekkenbodem. Verkeerd trainen kan klachten zelfs verergeren.
Een arts of bekkenfysiotherapeut kan:
- Vaststellen welk type incontinentie je hebt,
- Beoordelen of je spieren sterker of juist soepeler moeten worden,
- Een behandelplan opstellen,
- Adviseren over vergoedingen via de zorgverzekering.
10 praktische tips voorkomen urineverlies
- 1. Train je blaas. Leer je blaas om niet bij elke kleine aandrang te reageren. Bouw het moment van plassen langzaam op.
- 2. Ga op vaste tijden naar het toilet, Een overvolle blaas geeft meer kans op lekjes.
- 3. Versterk je bekkenbodemspieren. Kegeloefeningen zijn een bewezen effectieve methode. Span de spieren aan alsof je plas ophoudt, houd 3 tot 5 seconden vast, en ontspan. Herhaal dagelijks.
- 4. Let op je drinkgedrag. Drink regelmatig kleine beetjes water en vermijd te veel koffie, thee, alcohol en koolzuur.
- 5. Beperk plaspillen (diuretica). Deze kunnen de blaas irriteren. Overleg hierover altijd met je arts.
- 6. Beweeg voldoende. Regelmatige beweging verbetert de spierkracht (ook van de bekkenbodem). Eet blaasvriendelijke voeding en vermijd: citrusvruchten, tomaten, pittig eten. Kies vaker voor: broccoli, champignons, koolsoorten, soja (of sojasaus), gunstig voor prostaatgezondheid voeding rijk aan selenium (bijv. champignons).
- 8. Voorkom stress: Stress geeft spanning in het hele lichaam, inclusief de bekkenbodem. Ontspanningsoefeningen en goede ademhaling helpen.
- 9. Drink de laatste 2 uur voor het slapen niet meer. Dit helpt nachtelijk urineverlies verminderen.
- 10. Overweeg medicatie: Bij vooral aandrangincontinentie kunnen medicijnen zoals solifenacine of oxybutynine helpen. Dit gebeurt altijd in overleg met een arts.
Train die spieren! Bekkenbodemoefeningen uitgelegd
De bekkenbodem fungeert als een soort hangmat van spieren die de blaas en darmen ondersteunen. Je kunt deze spieren heel gericht trainen, zonder dat iemand het ziet.
Handige tip: Oefen soms tijdens het plassen door de straal even te onderbreken. Doe dit alleen ter educatie, niet als dagelijkse oefening.
Moderne bekkenfysiotherapie legt steeds vaker de nadruk op:
- Juiste ademhaling
- Ontspanning van het middenrif
- Balans tussen spanning en ontspanning
Hierdoor functioneren de bekkenbodemspieren beter.
Extra veiligheid: discreet incontinentiemateriaal
Tegenwoordig is incontinentiemateriaal amper zichtbaar én geurabsorberend. Er zijn dunne inlegkruisjes, maar ook absorberende broekjes die eruitzien als normaal ondergoed. Handig als je jezelf zekerder wilt voelen bij uitjes of sportactiviteiten.
Psychosociale impact: je bent niet alleen
Urineverlies kan gevoelens van schaamte, onzekerheid en sociale terugtrekking geven. Wist je dat: veel mensen pas na 2 tot 5 jaar naar een arts gaan, maar de meeste klachten binnen weken tot maanden verminderen met de juiste behandeling?
Onze tip: praat erover met je huisarts, partner, vrienden of online lotgenoten. Je staat er niet alleen voor.
Wanneer naar de huisarts?
Ga altijd naar de huisarts bij:
- plotseling urineverlies
- pijn tijdens het plassen
- bloed in de urine
- een vermoeden van prostaatproblemen
- langdurige klachten die je dagelijkse leven beïnvloeden
Een correcte diagnose is de basis voor een goede gezondheid en juiste behandeling.
Urineverlies is vervelend, maar zeker niet iets om je voor te schamen. Het komt veel voor en er is veel aan te doen. Met de juiste combinatie van oefeningen, leefstijlveranderingen en eventueel medische ondersteuning kun je vaak grote verbetering bereiken.
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Neem bij gezondheidsklachten altijd contact op met een arts.
Bronnen:
Thuisarts.nl, Bekkenbodemvereniging.nl, Uroloog.nl