Bron: © Canva. Hoe komt het dat nieuwe spullen zo chemisch ruiken?
Een splinternieuwe bank, net uitgepakte kleding of nieuwe accessoires: dat herkenbare ‘nieuwe’ luchtje hoort erbij. Voor veel mensen staat het gelijk aan fris en schoon. Maar die scherpe, chemische geur ontstaat niet zomaar. Wat adem je eigenlijk in wanneer iets nieuw ruikt? En is dat gevoel van frisheid wel zo onschuldig als het lijkt?
De geur van nieuw: wat gebeurt er precies?
De typische geur van nieuwe spullen ontstaat doordat er stoffen vrijkomen die tijdens de productie zijn gebruikt. Deze stoffen heten vluchtige organische stoffen (VOS). Ze verdampen gemakkelijk bij kamertemperatuur en komen zo in de lucht terecht. Zodra je een doos opent of plastic verwijdert, ontsnappen ze in één keer.
VOS zitten in talloze alledaagse producten, van meubels tot kleding en van matrassen tot auto-interieurs. Ze zijn geen bijproduct, maar vaak noodzakelijk om materialen stevig, soepel of mooi te maken.
Waarom ruikt elk product anders?
De samenstelling van die ‘nieuwe geur’ verschilt per product, omdat er verschillende stoffen worden gebruikt:
- Meubels van spaanplaat of MDF. Hierbij komt vaak formaldehyde vrij. Deze stof zit in de lijm die houtvezels stevig aan elkaar bindt. Zonder die lijm zouden kasten en bedden simpelweg niet stabiel zijn.
- Nieuwe auto’s. Het bekende ‘nieuwe auto’-luchtje is een mix van weekmakers, lijmen en stoffen uit kunststof, bekleding, schuim en vlamvertragers. Alles in het interieur draagt eraan bij.
- Nieuwe kleding en textiel. Deze ruiken vaak door middelen tegen kreukels, schimmel en bacteriën. Zo blijven kledingstukken netjes tijdens transport en opslag.
- Matrassen en schuimproducten. Vooral schuim kan sterk ruiken, omdat geurstoffen zich daarin ophopen. Zodra je het product uitpakt, komen ze in korte tijd vrij – precies waar je met je hoofd ligt.
Lees ook: Stille gifbron: pas op met goedkope sieraden die giftige metalen kunnen bevatten.
Geurtjes verdoezelen met geurstokjes? Dat is niet slim! >>
Is die geur schadelijk?
Een korte blootstelling aan deze stoffen is meestal niet gevaarlijk, maar kan wel lichte klachten geven. Denk aan hoofdpijn, een geïrriteerde keel, prikkende ogen of een licht duizelig gevoel.
De grootste zorgen ontstaan bij langdurige blootstelling, vooral in slecht geventileerde ruimtes. Als je dagelijks veel tijd doorbrengt in een ruimte waar continu VOS vrijkomen, kan dat op termijn belastend zijn voor je lichaam. Sommige stoffen kunnen bij hoge concentraties invloed hebben op het zenuwstelsel of organen zoals lever en nieren.
Formaldehyde verdient extra aandacht: deze stof staat internationaal bekend als kankerverwekkend. Daarom gelden er in Europa strenge regels voor hoeveel ervan uit producten mag vrijkomen. Meubels die hier verkocht worden, moeten aan die normen voldoen.
Waarom zijn kinderen extra gevoelig?
Baby’s en jonge kinderen ademen relatief meer lucht in dan volwassenen, terwijl hun lichaam nog volop in ontwikkeling is. Een kinderkamer die in korte tijd volledig nieuw is ingericht, met een matras, meubels en vers geschilderde muren, kan tijdelijk hogere concentraties van deze stoffen bevatten. Zeker omdat kinderen veel uren slapend of spelend in dezelfde ruimte doorbrengen, is voorzichtigheid hier extra belangrijk.
Zo beperk je de blootstelling
Gelukkig kun je zelf veel doen om de geur én de risico’s te verminderen:
1. Ventileer, en liever te veel dan te weinig
Zet ramen en deuren open zodra je nieuwe spullen uitpakt of monteert. Frisse lucht voert de stoffen snel af. Warmte en zonlicht versnellen het proces, dus een meubel tijdelijk buiten laten staan kan veel schelen.
2. Was nieuwe stoffen direct
Kleding, gordijnen en beddengoed kun je het beste eerst wassen. Na 1 wasbeurt verdwijnen de meeste resten van productiemiddelen.
3. Kies bewust bij aankoop
Er bestaan verfsoorten, meubels en materialen met een lage uitstoot van VOS. Producten met bepaalde milieu- of ecolabels bevatten vaak minder van deze stoffen, wat prettig is als je gevoelig bent voor geuren.
Wat als de geur blijft hangen?
Een lichte ‘nieuw’-lucht is normaal, maar die zou na verloop van tijd moeten verdwijnen. Blijft een product wekenlang sterk chemisch ruiken en krijg je er klachten van? Dan hoef je dat niet zomaar te accepteren.
Een product moet geschikt zijn voor normaal gebruik. Een blijvende, doordringende geur die het wonen onaangenaam maakt of gezondheidsklachten veroorzaakt, valt daar niet onder. Neem in dat geval contact op met de verkoper om te kijken naar een oplossing, zoals vervanging of retourneren.
De geur van nieuwe spullen is geen teken van extra hygiëne, maar van chemische stoffen die langzaam verdampen. Meestal is dat tijdelijk en onschuldig, zeker als je goed ventileert. Met wat simpele maatregelen – luchten, wassen en bewust kiezen – kun je die ‘nieuwe geur’ snel laten verdwijnen en zorgeloos genieten van je aankoop.
Bronnen:
RIVM, Consumentenbond, Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), Europese Unie, GGD, Milieu Centraal