Het Amerikaanse Nationale Centrum voor Vermiste en Uitgebuite Kinderen (NCMEC) heeft, samen met Meta Platforms, het moederbedrijf van Facebook, een hulpmiddel ontwikkeld waarmee aangesloten bedrijven naaktfoto’s zoveel mogelijk kunnen verwijderen.
Internetgebruikers van wie naaktbeelden online staan, kunnen met behulp van ‘Take it Down’ die foto’s laten verwijderen. Het NCMEC en Meta Platforms willen hiermee vooral het misbruik van seksueel getinte afbeeldingen van kinderen op sociale media aanpakken. Hoe werkt het en wat vinden de experts ervan?
Take it Down
Het initiatief van het NCMEC maakt het voor slachtoffers eenvoudiger om beeldmateriaal te melden en verdere verspreiding van naaktbeelden te voorkomen. Hoe eerder deze vorm van misbruik wordt aangepakt, des te kleiner is de kans dat het op internet blijft rondzwerven. Volgens Gavin Portnoy, woordvoerder van het NCMEC, is ‘Take it Down’ ontwikkeld voor mensen die weten dat er een naaktfoto van hen online staat of een sterk vermoeden hebben dat een bepaalde foto de ronde gaat.
Tieners
Portnoy benadrukt dat tieners vaak een foto versturen en er daarna spijt van krijgen. Soms worden ze zelfs gedwongen om naaktfoto’s te sturen. “Expliciete afbeeldingen van jezelf online hebben staan, kan zeer traumatiserend zijn, vooral voor jongeren”, legt Portnoy uit. Volgens de woordvoerder van het NCMEC zullen tieners eerder geneigd zijn om een hulpmiddel te gebruiken dan naar de politie te stappen.
Met ‘Take it Down’ kunnen slachtoffers zich anoniem melden. Door een app te gebruiken kunnen ze van een foto een zogenaamde ‘hash’ maken, een digitale vingerafdruk van de video of foto. Deze wordt in een database gezet.
Instagram, Facebook, OnlyFans, Pornhub en Yubo
Instagram, Facebook, en de platforms OnlyFans, Pornhub en Yubo hebben zich al aangesloten bij ‘Take It Down’. Zij hebben beloofd de aangemelde beelden te verwijderen. Afbeeldingen die op andere platforms te zien zijn worden niet verwijderd. Wanneer de naaktbeelden of video’s op Twitter, TikTok of WhatsApp staan, is dit nog niet met ‘Take it Down’ aan te pakken. Zij verwijderen deze beelden niet.
Database
‘Take it Down’ is gefinancieerd door onder meer Meta. De database waarin de hashes gezet worden bestaat al langere tijd. In de database staan de vingerafdrukken van alle beelden van kindermisbruik die door alle grote Tech bedrijven en Interpol zijn aangetroffen. De database wordt al langere tijd in Amerikaanse Tech bedrijven gebruikt om gemelde en bekende beelden na opsporing te verwijderen.
Misbruik in VS en België
Het NCMEC ziet een sterke toename in het aantal gevallen van online kinderuitbuiting bij bedrijven die gevestigd zijn in de Verenigde Staten. De organisatie verstuurde in 2021 ongeveer 29,3 miljoen meldingen, verdeeld over bijna alle landen in de wereld. Dit is een stijging van 35 procent ten opzichte van 2020. Ook in omringende landen is het misbruik van naaktfoto’s een maatschappelijk probleem. Zo kreeg een op de honderd Belgen in 2022 te maken met wraakporno. Een rapport van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen toonde aan dat het percentage mannelijke en vrouwelijke slachtoffers ongeveer gelijk was en dat het probleem niet beperkt bleef tot jongeren.
Groot en groeiend probleem in Nederland
In Nederland worden geen cijfers bijgehouden over specifiek wraakporno omdat wraakporno in ons land geen op zichzelf staand strafbaar feit is. Het kent altijd een andere strafbaarheid, zoals afpersing, afdreiging en laster. Volgens Ben van Mierlo, nationaal coördinator van online seksuele exploitatie van kinderen van de Nederlandse politie is het echter ook in Nederland een groot en groeiend probleem. “Het komt ook in Nederland voor bij zowel mannen als vrouwen, en bij jongens en meisjes. Bij deze zaken speelt vaak ook sextortion, een vorm van afpersing of afdreiging.”
Het aantal meldingen vanuit NCMEC naar Nederland over online kinderpornografie en mogelijk seksueel geweld is hoog. In 2022 kwamen er 56.000 meldingen binnen bij de Nederlandse politie en in 2023 worden er 90.000 meldingen of meer verwacht.
Deskundigen kritisch over Take it Down
Deskundigen zijn enthousiast, maar ook kritisch over ‘Take it Down’. De tool is volgens de politie-Nederland niet waterdicht, maar wel een duidelijk signaal naar slachtoffers om hen een steun in de rug te geven. Van Mierlo: “De mediacampagne rondom ‘Take it Down’ is natuurlijk welkom, maar belooft wellicht meer dan het kan. Er zijn verschillende kanttekeningen bij het gebruik van de tool. De hash van beelden verandert vaak bij het plaatsen op platforms of wanneer je op enige wijze de afbeelding aanpast. Dan wordt de digitale vingerafdruk niet meer herkend. Ook is de tool niet gericht op meerderjarige slachtoffers. Minderjarige slachtoffers zullen door de betrokken bedrijven wel geholpen worden als ze een hash opsturen, omdat kinderpornografie strafbaar is. Bij meerderjarigen ligt dat juridisch en strafrechtelijk ingewikkelder, terwijl ook zij absoluut slachtoffer kunnen zijn van exact dezelfde gevoelens en frustraties die bij jongeren spelen.”
Meldpunt Kinderporno en EOKM
De politie raadt slachtoffers van het misbruik van seksueel getint beeldmateriaal aan om aan zich te melden bij het Meldpunt Kinderporno of aangifte te doen bij de politie. Mensen die kinderpornografie tegenkomen in veelgebruikte chatdiensten als WhatsApp, Telegram en Signal kunnen rechtstreeks melding doen. Ze kunnen de beelden meteen doorsturen naar het Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM), de organisatie achter onder meer het Meldpunt Kinderpornografie.
Help Wanted
Heeft je ex of iemand anders uit boosheid naaktfoto’s of -filmpjes van je online gezet of verspreid via sociale media, zoals Snapchat, Whatsapp, Facebook of Twitter? Dan ben je mogelijk slachtoffer van wraakporno. In dat geval kun je terecht bij Help Wanted, een onderdeel van het Meldpunt, of de politie.