Maagpijn

Maagpijn. Foto: Canva

Maagpijn is een veelvoorkomende klacht die uiteen kan lopen van licht ongemak tot intense, stekende of brandende pijn in de bovenbuik (epigastrio). Hoewel maagpijn vaak onschuldig is (bijvoorbeeld door voeding, gasvorming of tijdelijke irritatie), kan het soms wijzen op een onderliggende aandoening die medische aandacht vereist.

In dit artikel lees je alles over mogelijke oorzaken, alarmsymptomen, zelfzorg, behandelingen, preventie en wanneer je naar de (huis)arts moet.

Wat is maagpijn?

Maagpijn is een verzamelterm voor pijn, druk of branderigheid in het bovenste deel van de buik (net onder het borstbeen). Het kan samen gaan met misselijkheid, een opgeblazen gevoel, zuurbranden of een vroeg verzadigd gevoel.

Maagpijn komt voor bij alle leeftijden en kan acuut (plotseling) of chronisch (langer dan enkele weken) zijn.

Waar voel je maagpijn precies?

Maagpijn wordt doorgaans gevoeld in de bovenbuik, in het gebied tussen de onderkant van je borstbeen en je navel. Dit wordt ook wel de ‘maagkuil’ of het ‘epigastrium’ genoemd. De pijn kan uitstralen naar de rug of flanken. Het kan aanvoelen als:

Een zeurende, knagende pijn
Een branderig gevoel
Een scherpe, stekende kramp
Een drukkend of opgeblazen gevoel

Directe verlichting: Wat helpt Nu tegen de pijn?

Als de pijn plotseling opkomt, wil je natuurlijk snelle verlichting.

Begin met je maag rust te geven door even te stoppen met eten.
Probeer rustig rechtop te zitten, want liggen kan de druk op de maag verhogen en zuurbranden verergeren.
Maak knellende kleding, zoals een strakke broek of riem, los om je buik de ruimte te geven.
Een warme kruik kan wonderen doen; de warmte helpt de spieren in de buikwand te ontspannen, wat krampen kan verminderen.
Drink kleine slokjes water of, nog beter, een kop slappe kamillethee. Vermijd dranken met koolzuur, cafeïne en alcohol, omdat deze de maagwand juist kunnen irriteren.
Grijp ook niet zomaar naar pijnstillers: middelen als ibuprofen of naproxen (NSAID’s) staan erom bekend maagklachten te kunnen verergeren. Paracetamol is een veiligere keuze, maar onthoud dat dit alleen het symptoom bestrijdt, niet de oorzaak.

De meest voorkomende boosdoeners: Van stress tot voeding

Vaak is de oorzaak van maagpijn dichterbij dan je denkt en te vinden in onze dagelijkse gewoonten. Een te zware, vette of pittige maaltijd kan de maag overbelasten. Ook te snel eten en drinken zorgt ervoor dat je veel lucht inslikt, wat leidt tot een pijnlijk en opgeblazen gevoel.

Soms is er geen duidelijke aanwijzing en spreken artsen van functionele dyspepsie, oftewel ‘gevoelige maagklachten’ zonder aanwijsbare afwijking. Daarnaast kan reflux een rol spelen, waarbij maagzuur terugstroomt in de slokdarm en een branderig gevoel veroorzaakt. Een ontsteking van het maagslijmvlies, gastritis genaamd, is een andere veelvoorkomende oorzaak, vaak getriggerd door de Helicobacter pylori-bacterie, overmatig alcoholgebruik of bepaalde medicijnen.

Vergeet tot slot de invloed van stress niet; de connectie tussen onze hersenen en darmen zorgt ervoor dat spanning en angst zich direct kunnen vertalen naar buikpijn.

Trucje bij maagpijn door spanning

De tekst gaat onder de video verder >>

@destroomstudio
Heb je last van je maag? Je kunt jezelf helpen! #zelfzorg #emoties #lichaamsgericht #lichaamsbewustzijn #zelfhulp #ondernemer #ondernemen #zelfkennis #overgang #embodymentor #stromen #embodyyourbusiness #stressrelease #jinshinjyutsu #holistisch #lichaamswerk
♬ origineel geluid – Petra Keijzer-De Stroomstudio

Wanneer maagpijn meer kan betekenen

Hoewel vaak onschuldig, kan aanhoudende of intense maagpijn soms een signaal zijn van een onderliggend probleem dat aandacht vraagt. Een maagzweer, een wondje in de wand van de maag of twaalfvingerige darm, kan bijvoorbeeld een knagende pijn veroorzaken die vaak ’s nachts erger wordt.

Galstenen kunnen leiden tot hevige pijnaanvallen (kolieken) in de rechterbovenbuik, vooral na het eten van een vette maaltijd. In zeldzamere gevallen kan een zeer intense pijn die uitstraalt naar de rug wijzen op een alvleesklierontsteking.

De rode vlaggen: Wanneer moet je direct een arts raadplegen?

Luister altijd goed naar je lichaam en negeer de volgende alarmsignalen nooit. Neem onmiddellijk contact op met je huisarts of de huisartsenpost als je maagpijn gepaard gaat met:

Bloed braken (helderrood of koffiekleurig)
Zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting
Plotselinge, ondraaglijke en scherpe pijn
Onbedoeld en onverklaarbaar gewichtsverlies
Aanhoudend braken, waardoor je niets binnenhoudt
Pijn die uitstraalt naar de kaak, nek of armen

Signalen als je je maagpijn serieus moet nemen

De tekst gaat onder de video verder >>

Je bord als medicijn: Wat te eten bij een gevoelige maag?

Als je maag van streek is, is voeding je belangrijkste bondgenoot én vijand. De kunst is om te kiezen voor zachte, licht verteerbare producten. Denk aan droge crackers, een beschuitje, witte rijst, een banaan of wat appelmoes. Gekookte aardappelen of een stukje gestoomde witvis zijn ook goede opties. Deze voedingsmiddelen vragen weinig inspanning van je spijsvertering en geven je maag de kans om tot rust te komen.

Dit eet je beter niet

Producten die je beter (tijdelijk) kunt laten staan, zijn de bekende uitlokkers. Vet en gefrituurd eten vertraagt de maaglediging en kan een zwaar gevoel geven. Pittige kruiden, ui, knoflook, koffie, alcohol en koolzuur irriteren het maagslijmvlies. Wees ook voorzichtig met zure producten zoals citrusvruchten en tomaat.

Maagpijn tijdens de zwangerschap: Een veelvoorkomend kwaaltje

Als je zwanger bent, is de kans groot dat je maagpijn of brandend maagzuur ervaart. Dit is volkomen normaal en heeft 2 hoofdoorzaken. Ten eerste zorgen zwangerschapshormonen (zoals progesteron) ervoor dat spieren verslappen, inclusief de sluitspier tussen de maag en de slokdarm. Hierdoor kan maagzuur makkelijker omhoog stromen. Ten tweede drukt de groeiende baarmoeder de maag letterlijk omhoog, waardoor er minder ruimte is en de druk toeneemt.

Wat kan verlichting geven?

Eet kleine, frequente maaltijden: Zes kleine maaltijden per dag zijn beter te verwerken dan drie grote.
Blijf rechtop na het eten: Ga het eerste uur na de maaltijd niet liggen of vooroverbuigen.
Pas je dieet aan: Vermijd de bekende triggers zoals vet, scherp gekruid eten, koolzuur, cafeïne en citrusvruchten.
Slaap met een extra kussen: Het hoofd en de schouders iets hoger leggen kan helpen om het maagzuur ’s nachts in de maag te houden.

Belangrijk: Overleg altijd met je verloskundige of arts voordat je medicatie gebruikt tegen maagpijn, zelfs als het om vrij verkrijgbare middelen gaat.

Maagpijn bij ouderen: Een belangrijk signaal

Op latere leeftijd moet nieuwe of veranderende maagpijn altijd serieus worden genomen. De maagwand wordt kwetsbaarder en de kans op onderliggende aandoeningen neemt toe. Bovendien is medicijngebruik een zeer belangrijke factor. Veel ouderen gebruiken pijnstillers van het NSAID-type (zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac) voor bijvoorbeeld artrose, en deze staan erom bekend het maagslijmvlies te kunnen beschadigen en zweren te veroorzaken.

Waarom extra alertheid geboden is:

Medicatie-interacties: Het gebruik van meerdere medicijnen (polyfarmacie) verhoogt het risico op maagklachten als bijwerking.
Verhoogd risico: De kans op aandoeningen als een maagzweer, diverticulitis of zelfs maagkanker is statistisch hoger op latere leeftijd.
Vagere symptomen: De pijn kan anders worden ervaren of minder duidelijk zijn dan op jongere leeftijd.

Negeer nieuwe maagklachten niet en schrijf ze niet zomaar af als “iets verkeerds gegeten”. Een bezoek aan de huisarts is essentieel om de oorzaak te achterhalen en te controleren of de huidige medicatie aanpassing behoeft, bijvoorbeeld door het toevoegen van een maagbeschermer.

Preventie: Hoe voorkom je maagpijn?

“Voorkomen is beter dan genezen” is een cliché met een kern van waarheid, zeker als het om maagpijn gaat. Hoewel je niet elke pijnscheut kunt voorkomen, kun je met een paar bewuste aanpassingen in je levensstijl de kans op klachten aanzienlijk verkleinen. Het draait allemaal om het creëren van rust en regelmaat voor je maag.

1. De intentie van het eten: Eet met aandacht en rust

De manier waarop je eet is net zo belangrijk als wat je eet. Je maag houdt niet van haast en stress.

Neem de tijd: Ga rustig zitten voor je maaltijd en vermijd eten achter je bureau of onderweg.
Kauw goed: De spijsvertering begint al in je mond. Door goed te kauwen, maak je het je maag een stuk makkelijker.
Eet niet te veel: Kleinere, frequentere maaltijden zijn beter te verteren dan drie grote, zware maaltijden. Stop met eten als je verzadigd bent, niet pas als je “vol” zit.
Vermijd late maaltijden: Eet je laatste grote maaltijd idealiter twee tot drie uur voordat je gaat slapen. Met een volle maag gaan liggen kan brandend maagzuur uitlokken.
Koffie, alcohol en koolzuurhoudende dranken: Deze kunnen de productie van maagzuur verhogen.

Tip: Houd een voedingsdagboek bij. Schrijf op wat je eet en wanneer je klachten krijgt. Zo ontdek je snel jouw persoonlijke triggers.

2. Beheers stress, ontspan je maag

De connectie tussen je hersenen en je maag is ijzersterk. Stress en spanning kunnen direct leiden tot krampen, een opgeblazen gevoel en een verstoorde spijsvertering. Zoek een manier om te ontspannen die bij jou past. Dit kan een dagelijkse wandeling zijn, yoga, ademhalingsoefeningen of simpelweg tijd vrijmaken voor een hobby waar je blij van wordt.

3. Wees matig met alcohol en stop met roken

Alcohol irriteert het maagslijmvlies en stimuleert de aanmaak van maagzuur. Probeer je consumptie te beperken. Roken is een nog grotere boosdoener: het verslapt de sluitspier naar de slokdarm (wat reflux bevordert), vermindert de doorbloeding van de maag en vertraagt de genezing van irritaties. Stoppen met roken is een van de beste dingen die je voor je maag kunt doen.

4. Kijk kritisch naar je medicijnkastje

Gebruik je regelmatig pijnstillers? Weet dan dat bepaalde pijnstillers, zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac, het maagslijmvlies kunnen aantasten. Neem deze nooit op een lege maag en overleg met je huisarts als je ze voor langere tijd nodig hebt. Vaak is paracetamol een veiliger alternatief voor je maag.

Diagnose en medische behandeling

Als je met maagpijn naar de huisarts gaat, zal deze proberen om de puzzel van je klachten op te lossen. Dit gebeurt meestal in een paar duidelijke stappen, van een gesprek tot een eventueel behandelplan.

1. Het gesprek en het eerste onderzoek

Alles begint met een goed gesprek. De arts zal je gerichte vragen stellen om een duidelijk beeld te krijgen van je klachten. Denk aan vragen als:

Waar precies in je buik voel je de pijn?
Is het een stekende, brandende of zeurende pijn?
Wanneer heb je er last van? Voor, tijdens of na het eten?
Zijn er andere klachten, zoals misselijkheid of een opgeblazen gevoel?
Gebruik je medicijnen, met name pijnstillers?

Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts zal voorzichtig op verschillende plekken op je buik drukken om te voelen of er gevoelige, harde of opgezwollen plekken zijn.

2. Verder kijken: aanvullend onderzoek

Als het na het eerste onderzoek nog niet helemaal duidelijk is wat er aan de hand is, kan de arts aanvullend onderzoek voorstellen. De meest voorkomende onderzoeken zijn:

Bloed- of ontlastingsonderzoek Dit wordt vaak gedaan om te controleren op de aanwezigheid van de helicobacter pylori bacterie. Dit is een bacterie die zich in het maagslijmvlies kan nestelen en daar een ontsteking of zelfs een maagzweer kan veroorzaken. Ook kan er in de ontlasting gekeken worden naar kleine sporen bloed.
Gastroscopie (een kijkonderzoek in de maag) Hierbij wordt een dun, flexibel slangetje met een cameraatje via de mond ingebracht om de binnenkant van je slokdarm en maag te bekijken. Het is de meest directe manier om te zien of het maagslijmvlies geïrriteerd of ontstoken is, of dat er een maagzweer zit.
Echo van de bovenbuik Dit is een pijnloos onderzoek waarbij met geluidsgolven de organen in de bovenbuik in beeld worden gebracht. Een echo wordt vaak gedaan om andere oorzaken uit te sluiten, zoals problemen met de galblaas (galstenen) of de alvleesklier.

3. Een behandeling op maat

De behandeling hangt volledig af van de diagnose. Afhankelijk van de oorzaak kan het plan bestaan uit:

Leefstijladviezen: Vaak de eerste en belangrijkste stap, zoals het aanpassen van je voeding of het beheersen van stress.
Maagzuurremmers: Dit zijn medicijnen die de aanmaak van maagzuur verminderen (bekend als ppi’s of protonpompremmers). Ze geven het maagslijmvlies rust en de kans om te herstellen.
Antibiotica: Als de h. pylori-bacterie de boosdoener is, wordt een antibioticakuur voorgeschreven om de bacterie te doden.
Andere medicatie: Voor meer specifieke oorzaken kan de arts andere, gerichte medicijnen voorschrijven.

*Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts.