Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken. Het leven met een narcist is spannend, lastig, uitputtend en belastend. In dit artikel lees je wat narcisme precies is en hoe je hier het beste mee om kunt gaan.
Wat is narcisme?
Narcistische mensen vinden zichzelf erg belangrijk en willen graag bewonderd worden. Ze zijn beter, mooier en superieur ten opzichte van anderen. Narcisme is vernoemd naar de figuur Narcissus uit de Griekse methodologie. Narcissus wees volgens het verhaal alle romantische avances af en werd (als straf) verliefd op zijn eigen spiegelbeeld. Bijna iedereen heeft wel iets narcistisch in zich, in extreme gevallen is er sprake van een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Mensen met deze aandoening komen op het eerste gezicht vaak charmant en vol zelfvertrouwen over. Dat maakt hen aantrekkelijk. Pas als je ze beter leert kennen worden de kenmerken sneller zichtbaar. Het zijn onder andere het overdrijven van eigen prestaties en talenten, het vinden dat ze uniek zijn, recht hebben op een speciale behandeling, arrogantie, jaloezie en moeite om zich in te leven in anderen. Vaak gebruiken mensen met narcisme andere mensen om hun persoonlijke doelen te bereiken.
Waar komt narcisme vandaan?
Het ontstaat op verschillende manieren, het kan ook aangeboren zijn. Het kan ook komen door een traumatische ervaring in iemands jeugd, verwaarlozing, misbruik of het krijgen van een verstikkende hoeveelheid aandacht.
Wat zijn de kenmerken van een narcist?
Narcisme is moeilijk te herkennen, toch zijn er zeker een paar punten waar je aan kunt herkennen. We zetten 12 kenmerken van een narcist op een rijtje!
- Ze zijn vaak charismatisch: vol zelfvertrouwen, bekwaamheid en (lijken) geïnteresseerd. Hierdoor doen ze het goed bij het andere geslacht. Ze zien er vaak goed uit, zijn extravert en losjes.
- Narcisten hebben relatief veel partners gehad en beginnen snel en makkelijk nieuwe relaties. Een narcist is namelijk ongevoelig voor het ‘knuffelhormoon’, waardoor ze niet goed in staat zijn tot binding en intimiteit. Ze zien liefde als een spel en willen altijd de baas zijn, houden afstand en doen er alles aan om niet afhankelijk van hun partner te worden. Ze zijn ook vaker betrokken bij ontrouw.
- Ze zijn vaak succesvol in hun werk door zelfvertrouwen, flair en sociale dominantie. Ze hebben behoefte aan macht en controle.
- Een narcist kent weinig tot geen verantwoordelijkheidsgevoel. Ze gaan daarom vaak onverantwoord met bepaalde taken om. Dit is vaak te wijden aan het feit dat ze weinig spiegelneuronen hebben, waardoor narcisten niet goed in staat zijn tot empathie.
- Ze geven anderen weinig waardering, waardoor de omgeving zich ondergewaardeerd kan voelen. Hier tegenover staat dat ze zelf wel een zeer grote behoefte aan aandacht, bewondering en erkenning hebben.
- Narcisten zijn vaak erg jaloers, in extreme vorm.
- Een narcist haakt af wanneer iemand iets emotioneels meemaakt. Omdat ze emoties slecht begrijpen, gaan ze het liefst emotionele momenten uit de weg. Dat narcisten weinig tot geen inlevingsvermogen hebben, maakt dit nog lastiger.
- Narcisten zijn op hun eigen voordeel uit en ervan overtuigd dat zij bijzonderder zijn dan andere mensen, dit laten zij graag merken.
- Geven anderen de schuld en wijzen op hun gebreken, terwijl ze zichzelf zien als een slachtoffer: het ligt altijd aan de ander, de narcist doet nóóit iets verkeerd.
- Een narcist is manipulerend en gebruikt andere om zijn/ haar doel te bereiken. Een narcist zal alles en iedereen voor zijn/ haar karretje spannen, om het gewenste doel te bereiken.
- Ze liegen veel (de leugentjes om eigen bestwil) en komen vaak hun beloftes niet na. Als liegen effectief blijkt, dan blijven ze het doen.
- Narcisten kunnen extreem boos worden als ze kritiek krijgen of onvoldoende erkenning. Daarnaast gaan ze graag in conflict met anderen. Dit zijn vaak geen kleine conflicten, maar grote ruzies, die kunnen uitmonden in dagenlang zwijgen.
Hoe ziet het leven eruit van iemand die leeft met een narcist?
Hoewel je deze mensen het liefst uit de weg gaat, ontkom je er niet aan. Helemaal als het om je naaste partner, familielid of goede vriend(in) gaat. Als de persoon dichtbij staat, heb je vast al gemerkt dat hij/zij jou thuis anders behandelt dan in het openbaar. Daar kan hij/zij zeer hartstochtelijk zijn en je bij anderen de hemel in prijzen, terwijl hij/zij thuis sarcastisch, gemeen en beledigend is.
Een narcist heeft geen respect voor je gevoelens en zal je familieleden en/of vrienden, achter je rug om tegen je opzetten. Daarnaast kan de kritiek, de hoge mate van het aangaan van conflicten, beledigingen en het gebrek aan betrokkenheid, jou en je gezin een afgewezen, gekwetst, machteloos en boos gevoel geven. Deze gevoelens kunnen uiteindelijk zelfs leiden tot lichamelijke- en psychische problemen. Dit is verschrikkelijk en wil je hoe dan ook voorkomen. Kan je deze gevolgen tegengaan?
Hoe kan je het beste leven met een narcist?
Hoewel het erg lastig is, zijn er verschillende tips waardoor je beter kan leven met een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Dit zijn 8 cruciale tips:
- Als je van mening bent dat je te maken hebt met een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, is het verstandig om je in te lezen. Dit geeft je een completer beeld van hoe deze persoon is of kan worden. Kennis is macht!
- Probeer zoveel mogelijk conflicten te vermijden en als het moment dan toch komt: ga conflicten niet aan. Een narcist zal alles doen om je de tent uit te lokken en wil niets liever dan een reactie van jou. Als je deze niet geeft, is het ‘spelletje’ snel klaar.
- Zorg dat je onafhankelijk bent. Dit klinkt misschien een beetje vreemd, maar zorg voor eigen financiële middelen, eigen eigen hobby’s en vrienden. Dat geeft lucht en veiligheid.
- Geef een narcist geen enkele verantwoordelijkheid. Het beste kan je de narcist niet teveel betrekken, omdat een narcist niet altijd zijn beloftes nakomt. Wanneer je je dit realiseert, voorkom je teleurstellingen.
- Praat met familie en vrienden. Ondanks dat veel mensen niet begrijpen hoe het is om te leven met iemand met deze eigenschappen, is het belangrijk om iemand in vertrouwen te nemen. Zorg dat deze persoon een andere (heldere en rationele) kijk op het leven heeft, omdat het erg makkelijk is om jezelf te verliezen in een narcist.
- Ga in therapie. De ideale situatie is natuurlijk dat de narcist in therapie gaat, omdat de narcist de oorzaak is van de meeste problemen. Je kunt een narcist niet naar therapie toe slepen, iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zal niet snel (lees: nooit) toegeven dat hij/zij fout is. Naar therapie gaan, zit er meestal niet in. Voor jou wel! Neem contact op met een gediplomeerd persoon om je zo goed en veilig mogelijk door de situatie heen te helpen.
- Bescherm jezelf: realiseer je dat je eigen geluk het belangrijkst is. Hoe lastig het ook is om afstand te nemen, is dit de beste om ermee om te gaan.
- Het laatste, maar wel het belangrijkste advies is om diegene te accepteren hoe hij/zij is, want je kunt iemand met narcisme helaas niet veranderen.
Herken je narcisme in je eigen omgeving en voel je door deze persoon opgebrand en uitgeput? Misschien loop je aan tegen een burn-out. Er zijn veel boeken geschreven over het onderwerp narcisme, maak er een studie van dan ontwikkel er een neus voor.