Bron: © Nationaal Archief, CC0 Jan Terlouw overleden
Oud-politicus en jeugdboekenschrijver Jan Terlouw is op 93-jarige leeftijd overleden. Hij laat een indrukwekkende erfenis achter als staatsman, klimaatvoorvechter en auteur van tijdloze jeugdboeken als Oorlogswinter en Koning van Katoren. Nederland verliest een idealist met het hoofd koel en het hart warm.
Een leven voor politiek, wetenschap en verbeelding
Jan Terlouw werd op 15 november 1931 geboren in Kamperveen. Hij studeerde natuurkunde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 1964 op kernfusie. Zijn wetenschappelijke carrière bracht hem onder meer naar het prestigieuze MIT.
Toch koos hij begin jaren 70 voor een radicaal andere weg: de politiek én het schrijven van jeugdboeken.
In 1971 kwam hij namens D66 in de Tweede Kamer. Hij groeide uit tot partijleider (1974-1982) en was vicepremier en minister van Economische Zaken in het tweede kabinet-Van Agt.
Zijn stijl was rationeel én integer: “het hart links, het hoofd rechts.”
De jeugdboekenschrijver die kinderen leerde nadenken
Terlouw schreef 20 jeugdboeken, waarvan meerdere klassiekers zijn geworden:
- Oorlogswinter (1972): bekroond met een Gouden Griffel, verfilmd in 2008, nog altijd verplichte kost op scholen.
- Koning van Katoren (1971): politieke allegorie in sprookjesvorm, ook verfilmd.
- Briefgeheim en Pjotr: toonden dat kinderen ook met grote morele dilemma’s kunnen omgaan.
Zijn boeken weken af van de toen geldende tradities: volwassenen waren niet perfect, thema’s als oorlog, verraad en verantwoordelijkheid stonden centraal. Terlouw gaf jonge lezers moreel kompas én lef mee.
De tekst gaat onder de berichten verder >>
Politiek leider én pionier op milieugebied
Als Kamerlid en later minister zette Terlouw zich nadrukkelijk in voor natuur en milieu. Zijn cruciale rol bij de beslissing om de Oosterschelde niet volledig af te sluiten betekende een keerpunt in milieubeleid. Het compromis van de pijlerdam noemde hij later “een feest voor de democratie”.
Met de slogan “Het redelijk alternatief” wist hij in 1981 D66 naar een historische zetelwinst te leiden: van 8 naar 17 zetels. Toch bleef zijn bestuursperiode getekend door spanningen tussen Van Agt en Den Uyl. Na het uiteenvallen van het kabinet in 1982 verliet Terlouw de landelijke politiek.
Video: Jan Terlouw overleden
Bekijk de video van RTL nieuws hieronder, en lees verder >>
Terugkeer als moreel geweten
Op hoge leeftijd groeide Terlouw opnieuw uit tot publieke figuur, met zijn iconische optreden bij De Wereld Draait Door (2016). Zijn pleidooi voor vertrouwen, “het touwtje uit de brievenbus”, werd een nationaal symbool van verlangen naar verbinding en fatsoen.
Terlouw bleef onvermoeibaar actief:
- Commissaris van de Koningin in Gelderland (1991-1996)
- Lid van de Eerste Kamer (1999-2003)
- Hoogleraar en spreker over klimaat en democratie
Zijn klimaatbetrokkenheid was onverminderd scherp. “Twijfel is de vriend van de wetenschapper,” zei hij, “maar mag geen excuus zijn om niets te doen.”
Persoonlijk leven: rust in Vorden, liefde en eenvoud
Jan Terlouw woonde lange tijd op een landgoed bij Vorden. Met zijn vrouw Alexandra kreeg hij drie kinderen. Na haar overlijden vond hij nieuw geluk met therapeute Annette Mul. Samen met dochter Sanne schreef hij detectives, waarmee hij terugkeerde naar zijn passie voor schrijven.
Belangrijke informatie over Jan Terlouw
| Feit | Details |
|---|---|
| Geboortedatum | 15 november 1931 |
| Overleden | 16 mei 2025 (93 jaar oud) |
| Aantal zetels gewonnen in 1981 | +9 (van 8 naar 17 zetels voor D66) |
| Aantal jeugdboeken geschreven | 20 |
| Bekroningen | Gouden Griffel, Kinderjuryprijs |
| Belangrijkste thema’s in boeken | Oorlog, verantwoordelijkheid, vertrouwen |
| Opmerkelijke uitspraak | “Het hart links, het hoofd rechts” |
| Belangrijkste milieubesluit | Doorlaatbare Oosterscheldekering |
Terlouws erfenis: fatsoen, idealisme en nuance
Jan Terlouw was geliefd, bewonderd en soms bekritiseerd, maar altijd integer. Hij was de man die generaties aan het lezen kreeg, die politieke nuance bracht in gepolariseerde tijden, en die als wetenschapper, schrijver én politicus het morele kompas wist te zijn van een hele natie.
Zijn overlijden markeert het einde van een tijdperk – maar zijn ideeën en verhalen zullen blijven.
Jan Terlouws laatste X-bericht
Een man met een mening, dit was zijn laatste bericht op X >>
De heer Trump heeft gisteren de schandaligste en meest zorgwekkende toespraak gehouden die ik ooit heb gehoord. Arme planeet.
— Jan Terlouw (@JanTerlouw) January 21, 2025
Lees ook: Afscheid Pieter Omtzigt.
Bronnen
AD, NOS, RTL Nieuws