Er is veel onrust rondom het toelaten van insecten in levensmiddelen door de Europese Commissie. Het zou schadelijk kunnen zijn voor onze darmen. Maken mensen in Nederland zich terecht zorgen? Het zijn toch niet de eerste insecten die zijn toegelaten? De gele meelworm en de treksprinkhaan zijn 2 jaar geleden al goed bevonden voor de markt voor levensmiddelenproducten.
De 2 insecten die per eind januari 2023 worden toegevoegd zijn de huiskrekel en de Buffalo kever (ook wel kleine meelworm genoemd). Ze zijn een ingrediënt voor bijvoorbeeld koekjes, pasta, soepen, sauzen of vleesvervangers. Er zijn mensen die er niet aan moeten denken om het te eten. Ze huiveren ervan. Is de commotie rondom het eten van insecten gegrond? Je leest het in dit artikel.
Insecten staan al langer op het menu
Insecten staan al veel langer op de menukaart. Tegen de 2000 soorten over de hele wereld. Ook in Nederland. In 2021 werd de gele meelworm al verwerkt in bijvoorbeeld biscuits, gerechten op basis van peulvruchten of in pasta. Hetzelfde geldt voor de treksprinkhaan. Deze kun je al een tijdje aantreffen in bierachtige dranken, gerechten op basis van peulvruchten, in worst of in chocoladesnoepgoed. En de huiskrekels waren ook al goedgekeurd door de Europese Commissie als ingrediënt. De langsprieterigen werden in het eerste kwartaal van vorig jaar toegelaten in bepaalde levensmiddelencategorieën.
Worden insecten de vervangers voor vlees?
Bij het recent toelaten van bepaalde insecten in Nederland ligt mogelijk wantrouwen ten grondslag. Rond
dezelfde tijd dat de overheid met het uitkopen van Nederlandse boeren is begonnen worden de nieuwe insecten toegelaten. Dat maakt sommige burgers achterdochtig. Ook de exponentiële groei van de
wereldbevolking en het gevecht om grondstoffen maakt burgers extra bezorgd. Ze maken zich zorgen om de
toekomst van hun kinderen. Is er straks wel genoeg te eten? Krijgen we voedseltekorten? Mogen we straks geen vlees meer eten en krijgen we dan alleen nog maar insecten voorgeschoteld? Allemaal vragen die een rol spelen en waardoor er geen vertrouwen in het eten van insecten is.
Dan is het handig om antwoord te krijgen op de vraag: zijn insecten ook ongezond? En zo niet zijn ze een prima toevoeging in ons bestaande westerse dieet? We raadpleegden hiervoor het Voedingscentrum en 2 deskundigen.
Voedingsdeskundige Daniël Derdeweduwen (The Healthman) uit België wijst ons erop dat het spijsverteringskanaal van insectenetende dieren (zoals vogels) op een totaal andere manier werkt dan dat van de mens. Derdeweduwen: “Insectenetende dieren hebben veel krachtigere spijsverteringssappen die de minuscule scherpe randen van poten en vleugels van insecten verteren. Deze kunnen bij de mens wel voor irritatie van het darmslijmvlies zorgen en verstoppingen veroorzaken. Dus als je insecten wenst te eten, verwijder dan wel de poten en vleugels.”
“Sprinkhanen bevatten het koolhydraatrijke Chitine”, vervolgt hij. “Chitine kan door onze darmen niet volledig worden verteerd. Chitine is een polysacharide die voorkomt als bouwstof in de celwanden van schimmels en in het skelet van geleedpotigen, zoals insecten, kreeftachtigen en spinnen, waarbij het zorgt voor de stevigheid. Ook van de pantsers. Het kan gezien worden als de cellulose dat in planten zit dat ook niet
volledig afbreekt in de menselijke spijsvertering. Chitosan is de belangrijkste afgeleide stof van chitine. De
darmen hebben een specifiek enzym nodig om chitine volledig te kunnen afbreken. Het enzym chitinase dat
chitine afbreekt is actiever bij omnivoren dan bij carnivoren. Bij de mens zal de chitine niet volledig afgebroken worden in de spijsvertering. Het wordt gewoon uitgescheiden.”
Belangrijke informatie voor mensen met allergie en darmaandoeningen
Het is belangrijk voor mensen met darmaandoeningen en allergieën dat zij goed opletten wat ze eten en hoe
de producten zijn verwerkt. Wettelijk is het zo gereld dat op de verpakking van het product vermeld staat of
het dierlijke ingrediënten bevat. Dit geldt dus ook voor de onlangs toegelaten Buffalo kever en de huiskrekel.
Derdeweduwen waarschuwt deze groep consumenten. “Natuurlijk wordt het wettelijk vermeld op het etiket
van het voedingsmiddel dat het krekelmeel bevat, maar hoe kan de consument weten dat er krekelmeel
verwerkt zit in vele bakkerijproducten afkomstig van geïmporteerd diepvriesdeeg uit landen zoals Roemenië?
Daar worden deze wetten met de voeten getreden. Krekelmeel is ook niet echt veilig voor mensen die
allergische reacties hebben voor schaaldieren, weekdieren, huisstofmijten. Dit vanwege hun verschillende
eiwitten die ook voorkomen bij krekels. Er bestaat dus een risico op een shock.”
Krekels worden niet diervriendelijke gekweekt
Het verkrijgen van gedeeltelijk ontvette krekelmeelpoeder omvat verschillende procedures. Eerst krijgen de
beestjes voor slachting 24 uur geen eten meer, zodat de meeste ontlasting uit hun spijsverteringskanaal
verdwijnt. Daarna volgt de slacht door invriezen, gevolgd door wassen, hittebehandeling, drogen, olie-
extractie, en tot slot vermaling. “Een lange industriële bewerkingen en dus een aanslag is op de echte
voedingswaarde”, aldus Derdeweduwen. “Mijn vraag is of alle poten en vleugels van de krekels wel verwijderd zijn alvorens ze vermalen worden. Indien dit niet zo is dat zal het krekelmeel irritatie aan het darmslijmvlies veroorzaken als je spijsvertering verzwakt is.”
Twijfels over voedingswaarden van insecten
Leefstijlcoach Elsje van der Veer (Mecologic) gaat er ook vanuit dat de mens insecten niet goed kan verteren. “Insecten bevatten ook parasieten. Ik vraag me af of het wel voldoende is onderzocht en of het wel goed is voor mensen. Vogels en reptielen eten insecten.” Ook twijfelt Van der Veer aan de voedingswaarde
van insecten in ons eten. “De toegelaten insecten moeten sterk verhit worden. Dan zijn alle voedingsstoffen er vanzelf uit, dus is het naar mijn mening zinloos om het te eten.”
Het advies van het Voedingscentrum
Het Voedingscentrum meldt op haar website dat de insectenproducten die je in Nederland koopt veilig zijn
voor consumptie. Ze waarschuwen ook: je kunt insecten niet rauw eten, het is te vergelijken met orgaanvlees. Verhitting is nodig en minimaal 10 minuten door middel van blancheren, koken, wokken of frituren. Gevriesdroogde insecten moet je ook eerst verhitten. De poten en vleugels moeten verwijderd worden. Is dat niet gebeurd kan het de menselijke darmen beschadigen, of kan het vast komen te zitten in het darmstelsel en zo voor verstopping zorgen.
De voedingsstoffen van insecten
Insecten bevatten voedingstoffen die je kunt vergelijken met die van vlees. Ze bevatten onder andere Vitamine C en D, ijzer, magnesium, kalium en natrium. Je kunt ze gekookt, gebakken, geroosterd of gefrituurd eten. De smaak lijkt een beetje op die van noten. De insecten die in ons land worden aangeboden zijn meestal sprinkhanen, meelwormen en kevers en zijn veilig om te eten, mits goed verhit en ontdaan van poten en vleugels.
Wel of geen insecten op het menu: trek je eigen plan
We namen zelf de proef op de som en aten een vol bord insectenpasta met walnoten. Het had geen bijzondere of afwijkende smaak. We hadden het verschil niet geproefd als de kok het ons vooraf niet had verteld. Heb je geen allergieën en een sterke maag dan kun je het prima uitproberen.
Ben je bang dat je straks zit te kauwen op de pootjes van sprinkhanen in plaats van een stukje tarwe? Of word je bij het idee van gedroogde meelwormen al misselijk? Neem dan geen risico en trek je eigen plan door het volgende te doen:
- Lees voortaan altijd wat er op de verpakking vermeld staat over de ingrediënten
- Eet alleen onbewerkt eten
- Bereid zelf je maaltijden en gebruik alleen ongemixte kruiden en specerijen
Ook interessant om te lezen: