Bron: © ANP koninklijkhuis.nl Paleis op de Dam
Midden in de wervelwind van toeristen, rinkelende trams en duizenden voetstappen die de Dam dagelijks betreden, staat een gebouw dat de tijd lijkt te trotseren: het Koninklijk Paleis. Maar noem het geen paleis. Of althans, niet alleen een paleis. In zijn hart is dit gebouw het meest ambitieuze stadhuis dat Nederland ooit heeft gekend: met deze paleisgeheimen en opmerkelijke feiten.
Laatste Nieuws over het Paleis op de Dam: beklad met rode verf
Bekijk de video hieronder om te zien wat er aan de hand is en lees daarna verder >>
@nu.nl Het Koninklijk Paleis op de Dam is beklad met rode verf. #NUnl #Nieuws #KoninklijkPaleis #DeDam #Verf
♬ origineel geluid – NU.nl
Ontstaan om te imponeren
Geboren uit de onbeschaamde ambitie van de 17e-eeuwse Gouden Eeuw, toen Amsterdam het onbetwiste centrum van de wereldhandel was, was dit geen gebouw, maar een statement. Een marmeren en zandstenen manifest van burgerlijke macht, bedoeld om koningen en keizers te imponeren.
Van ‘achtste wereldwonder’ tot Koninklijke woning
In de 17e eeuw, op het hoogtepunt van zijn macht, besloot Amsterdam dat het een stadhuis nodig had dat paste bij zijn status. Het resultaat was een architectonisch meesterwerk, gebouwd op maar liefst 13.659 houten heipalen om het in de drassige bodem te verankeren. Het werd door dichters als het ‘achtste wereldwonder’ geprezen, een symbool van de rijkdom en het zelfvertrouwen van de stad.
De grote ommekeer kwam in 1808. Koning Lodewijk Napoleon, broer van de Franse keizer, koos dit gebouw als zijn koninklijke residentie. Hij liet het stadhuis ombouwen tot een paleis, compleet met een balkon – het balkon dat nu wereldberoemd is van de inhuldigingen en koninklijke huwelijken. Sindsdien is het paleis onlosmakelijk verbonden met het Huis van Oranje.
Architectuur die een verhaal vertelt
Het ontwerp van Jacob van Campen is een schoolvoorbeeld van het Hollands classicisme: groots en indrukwekkend, maar tegelijkertijd sober en streng. De ware pracht ontvouwt zich binnen. De centrale Burgerzaal is adembenemend en bedoeld als een miniatuurversie van het universum. In de marmeren vloer zijn gigantische kaarten van de wereld en de sterrenhemel gegraveerd, waarmee Amsterdam zich positioneerde als het centrum van de wereld. Bovenop het dak torst de titaan Atlas een hemelglobe op zijn schouders, een krachtig symbool voor de wereldwijde invloed van de stad.
De Vlaamse beeldhouwer Artus Quellinus en zijn team waren verantwoordelijk voor het leeuwendeel van het beeldhouwwerk. Zijn marmeren beelden van mythologische figuren en allegorieën vertellen verhalen over wijsheid, vrede en gerechtigheid – de waarden waar het stadsbestuur voor stond.
Iconische details die je niet mag missen:
- De Burgerzaal: Met de wereldkaarten in de vloer en de imposante schilderijen en beelden.
- Het beeldhouwwerk van Quellinus: Zoek naar de allegorische figuren die de deugden van de stad uitbeelden.
- Het balkon: De plek waar Koningin Juliana haar abdicatie aankondigde en waar Willem-Alexander en Máxima zich als pasgetrouwd stel toonden.
Een levend monument voor staatsceremonies
Het Paleis op de Dam is geen museum, maar een werkpaleis. Het is de officiële ontvangstlocatie van de Koning. Hier vinden de belangrijkste gebeurtenissen van de monarchie plaats: inhuldigingen, de nieuwjaarsreceptie, staatsbezoeken en de uitreiking van prijzen zoals de Zilveren Anjer.
Wanneer een buitenlands staatshoofd op bezoek komt, logeert hij of zij vaak in het paleis. Op die momenten is het gebouw het decor van nationale traditie en internationale diplomatie.
Open voor iedereen
Wanneer het paleis niet door de koninklijke familie wordt gebruikt, zijn de deuren geopend voor het publiek. Stap naar binnen en je verruilt de drukte van de Dam voor een oase van rust en grandeur. Met een audiotour kun je op je eigen tempo door de zalen dwalen, van de Vierschaar waar ooit doodvonnissen werden uitgesproken tot de rijk gedecoreerde slaapvertrekken. Regelmatig zijn er tentoonstellingen die een specifiek aspect van de geschiedenis of de kunstcollectie belichten. Zo blijft het paleis een levende en toegankelijke plek, die zijn verhalen deelt met iedereen die wil luisteren.
Goed om te weten: Omdat het Paleis een werkpaleis is, kan het soms onverwacht gesloten zijn voor het publiek vanwege koninklijke evenementen. Het is daarom altijd verstandig om voor je bezoek de actuele openingstijden te controleren op de officiële website van het Koninklijk Paleis Amsterdam.
De tekst gaat onder de video verder >>
@romychristinamaria Om even in de queen Charlotte/Bridgerton vibes te blijven! En dat gewoon in Nederland ✨👑🇳🇱 #datenight #dateideas #dateamsterdam #museumamsterdam #dateideeamsterdam #dateninamsterdam #paleisopdedam #bridgerton #queencharlotte #fypシ #voorjoupagina
♬ Wildest Dreams – Duomo
Wist je dat? Paleisgeheimen en opmerkelijke feiten
Achter de imposante gevels van het Paleis op de Dam gaan eeuwen aan verhalen en fascinerende details schuil. Hier zijn enkele van de meest opmerkelijke weetjes die de grootsheid van het project illustreren:
- Een astronomische prijs: De bouw van het stadhuis, gestart in 1648, kostte een voor die tijd duizelingwekkende 8,5 miljoen gulden. Hoewel het gebouw in 1655 officieel in gebruik werd genomen, duurde de volledige voltooiing en decoratie nog tientallen jaren.
- Beroemde gasten in de logeerkamers: Het paleis is de officiële logeerplek voor bezoekende staatshoofden. Beroemde gasten die hier de nacht hebben doorgebracht zijn onder meer Winston Churchill, Nelson Mandela, John en Jackie Kennedy, en Barack en Michelle Obama.
- Podium van de nationale geschiedenis: De belangrijkste gebeurtenissen in de moderne monarchie vonden hier plaats. Denk aan de inhuldigingen van Koningin Juliana, Beatrix en Koning Willem-Alexander in de naastgelegen Nieuwe Kerk, met de recepties in het paleis. Het balkon werd wereldberoemd door de abdicatie van Juliana in 1980 en natuurlijk door de kus van Willem-Alexander en Máxima op hun trouwdag in 2002.
- Een verborgen doorgang: Er bestaat een overdekte gang die het paleis verbindt met de Nieuwe Kerk. Deze ‘paleisgang’ werd aangelegd zodat de koninklijke familie zich beschut en ongezien kon verplaatsen van en naar de kerk tijdens inhuldigingen en andere plechtigheden.
- Van Vierschaar tot balkon: De ruimte direct achter de hoofdingang, de Vierschaar, was oorspronkelijk de plek waar doodvonnissen werden uitgesproken. Het marmeren decor vol onheilspellende symbolen moest de veroordeelden angst inboezemen. Ironisch genoeg liet Lodewijk Napoleon juist boven deze ruimte het beroemde balkon aanbrengen, een plek die nu juist geassocieerd wordt met feestelijke en nationale vieringen.
Paleis op de Dam in Europees perspectief
Net als bijvoorbeeld Buckingham Palace in Londen of Schloss Schönbrunn in Wenen, vormt het Paleis op de Dam een verbindend nationaal symbool. Het zegt alles over koninklijke tradities én moderne openheid. Samen met musea, kerken en monumenten geeft het vorm aan de culturele identiteit van Amsterdam. Het paleis laat zien hoe trots en verbondenheid in steen en marmer worden uitgedrukt, tot op de dag van vandaag.
Kortom, het Paleis op de Dam is het kloppend hart van Amsterdam, waar geschiedenis, kunst en nationale identiteit samenkomen. Het is een plek waar je het verleden kunt voelen en het heden kunt zien gebeuren.
Wil je het paleis zelf ervaren? Kijk op de officiële website voor het Paleis op de Dam voor de actuele openingstijden en tentoonstellingen en ontdek zelf de verhalen die dit unieke monument te vertellen heeft.
Eerder schreven wij >>
Restauratie van het Koninklijk Paleis Amsterdam van start
20 december 2023 – Een opvallende gebeurtenis trekt de aandacht in Amsterdam: de windvaan bovenop het Koninklijk Paleis Amsterdam wordt voor restauratie verwijderd. Dit markeert het begin van een omvangrijk onderhoud aan het dak van dit rijksmonument, in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf.
door Ilse Bloemendal
Restauratie van Het Koninklijk Paleis
Deze unieke windvaan, daterend uit 1665, siert de koepel van het gebouw op een hoogte van zo’n 60 meter. Destijds vormde dit het hoogste punt van de stad Amsterdam. Dit was een trotse vertegenwoordiging van de tijd en architectonische glorie uit het verleden. De windwijzer op het dak van het Koninklijk Paleis Amsterdam ondergaat momenteel restauratiewerkzaamheden.
Het verwijderen van deze windwijzer van het voormalige stadhuis van Amsterdam symboliseert het begin van uitgebreid onderhoud aan het dak van dit historische monument. Het Rijksvastgoedbedrijf voert deze werkzaamheden uit. Bekijk hieronder de beelden.
Tekst gaat onder de video verder >>
Rijke geschiedenis van het Koninklijk Paleis
Het Koninklijk Paleis Amsterdam, oorspronkelijk het voormalig stadhuis van Amsterdam, draagt een rijke geschiedenis met zich mee. Gebouwd in de 17e eeuw, is het paleis niet alleen een architectonisch meesterwerk. Tegelijkertijd is het ook een hoeksteen van het Nederlandse culturele erfgoed. Het onderhoud aan het dak en de diverse sculpturen is van essentieel belang om dit monument in optimale staat te behouden. Dit is noodzakelijk zodat het kan blijven schitteren voor toekomstige generaties.
Restaureren is een periodieke taak
Het restaureren van dergelijke historische monumenten is een noodzakelijke taak die periodiek wordt uitgevoerd. Het Koninklijk Huis en andere betrokken instanties tonen keer op keer hun toewijding aan het behoud van cultureel erfgoed door restauraties en onderhoudswerkzaamheden uit te voeren, niet alleen om de fysieke staat te behouden, maar ook om de historische betekenis en culturele waarde te bewaren.
Het nieuwe dak bewonderen?
Opmerkelijk is dat de gerestaureerde windvaan na afronding van de restauratie te bewonderen is in het Koninklijk Paleis Amsterdam tijdens de zomertentoonstelling ‘Hoog! Kijk omhoog. Een dak vol verhalen’, gepland van 29 juli tot en met 22 september 2024. Dit biedt een prachtige kans voor bezoekers om niet alleen het resultaat van deze restauratie te bewonderen, maar ook om de historie en pracht van dit monumentale gebouw en Royals te ervaren.
Bronnen
- Rijksmuseum.nl – https://www.rijksmuseum.nl/nl/pers/persberichten/aankondiging-artus-quellinus-beeldhouwer-van-amsterdam
- Koninklijk Huis – https://www.koninklijkhuis.nl/actueel/nieuws/2025/05/20/paleis-noordeinde-en-koninklijke-stallen-opnieuw-opengesteld-voor-publiek
- Historiek.net – https://historiek.net/nationale-konst-gallerij-huist-ten-bosch/91593/