Heb jij vroeger het kinderprogramma de Fabeltjeskrant gekeken? Dan weet je als geen ander dat meneer de Uil elke aflevering afsloot met een bepaalde spreuk. Aangezien de uitdrukking “Oogjes dicht en snaveltjes toe” inmiddels op zo’n brede manier gebruikt wordt, krijgt hij een plek in de Dikke van Dale. Gebruik jij de spreuk (nog) wel eens?
De Fabeltjeskrant, keek jij dit kinderprogramma vroeger?
Voordat je naar bed ging, keek je altijd nog even naar de Fabeltjeskrant. Als kind kon je geen genoeg krijgen van alle dagelijkse gebeurtenissen in het Grote Dierenbos in Fabeltjesland. Al deze nieuwtjes, met een vaak volwassen boodschap, werden voorgelezen door Meneer de Uil. Aan het einde van elke aflevering wenste de Uil je een goede nachtrust. Door middel van een omgekeerde knipoog en het uitspreken van de iconische spreuk “oogjes dicht en snaveltjes toe“, sliep je als een roosje.
De iconische spreuk “Oogjes dicht en snaveltjes toe”
De Fabeltjeskrant werd in 2005 verkozen tot het beste kinderprogramma van de 20e eeuw. In totaal zijn er zelfs meer dan 1600 aflevering van deze populaire serie gemaakt. Je kunt wel zeggen dat menig Nederlander dit programma ooit met veel plezier gekeken heeft. Dit is waarschijnlijk de reden waarom de spreuk regelmatig gebruikt wordt in ons dagelijks taalgebruik.
Ton Boon, de hoofdredacteur van De Dikke Van Dale, vertelt dat de spreuk op heel veel verschillende manieren gebruikt wordt. Een wens voor het slapen gaan, als je te lang televisie gekeken hebt, om mensen aan te geven dat ze hun ogen willen sluiten voor misstanden en ga zo maar door. Op deze manier krijgen – door taalgebruikers – woorden een totaal andere betekenis. Dit gebeurt wel vaker. Woorden die langdurig worden gebruikt, krijgen een heel ander karakter.
Fabeltjeskrant in Dikke van Dale
Gek genoeg is het niet de eerste keer dat een woord of spreuk van de Fabeltjeskrant in onze woordenboeken belanden. Te beginnen met het woord ‘kijkbuiskinderen’. Hiermee sprak meneer de Uil de jonge kijkers aan. Ook het woord ‘appelig’, waarmee Stoffel de Schildpad uitdrukt dat hij zich loom en lusteloos voelt, heeft al een paar jaar geleden een plek in de Dikke van Dale bemachtigd.