Bron: © Canva - Bijstand weer gestegen, vooral vrouwen
Het aantal Nederlanders met een bijstandsuitkering stijgt voor het zevende kwartaal op rij. Eind maart 2025 ontvingen 408.000 mensen tot de AOW-leeftijd steun van de gemeente, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Opvallend: vrouwen blijven de meerderheid (56%) en hun uitstroom stokt. Waarom plakken juist zij aan de bijstand en wat gaat het kabinet daar (eindelijk) aan doen?
Te veel mensen zitten in de bijstand
Bekijk het interview met Demissionair staatssecretaris Jurgen Nobel hieronder en lees daarna verder >>
Bijstand opnieuw omhoog
Na jaren van afname klimt het totaal sinds 2023 weer omhoog. In een jaar tijd kwamen er ruim 4.000 ontvangers bij (+1%).
- Vrouwen blijven numeriek aan kop: 228.000 tegenover 180.000 mannen.
- Naast vrouwen springen ook jongeren springen: onder 27-minners steeg het aantal uitkeringen met 7% naar 41.500.
- Mannen zagen hun aantal ietsl oplopen (+2%).
Waarom vrouwen achterblijven
- Culturele rolpatronen: In veel migrantengezinnen is buitenshuis werken voor vrouwen niet vanzelfsprekend.
- Taalachterstand: Zonder vloeiend Nederlands zijn vacatures én netwerk onbereikbaar.
- Kinderopvang & zorgtaken: Nederland kent een kostbare opvang en een hardnekkige deeltijdcultuur; alleenstaande moeders vinden moeilijk passend werk.
- Financiële afhankelijkheid: Uitkeringen komen vaak op de rekening van de partner terecht, waardoor vrouwen minder prikkel en ruimte voelen om uit te stromen.
“U mag werken, uw man heeft u niets te vertellen,” vat de betrokken staatssecretaris het nieuwe beleid kernachtig samen. De boodschap: emancipatie is een voorwaarde, geen bijzaak. Maar dwingen kan en mag niet!
Kabinet grijpt in: Werk, taal en waarden
Het is duidelijk, er ligt hier een belangrijke taak. Het actieplan dat nu in de Eerste Kamer ligt, draait om 3 harde pijlers:
| Pijler | Maatregel | Gevolg bij weigering |
|---|---|---|
| Werk | Snelle koppeling aan betaalde stages of leerbanen | Uitkering kan lager uitvallen |
| Taal | Verplichte taallessen vanaf dag één | Opschorting of korting op uitkering |
| Waarden | Voorlichting over rechten, inclusief eigen pinpas & bankrekening | Individueel begeleidingstraject |
Daarnaast komen er meer controle- en voorlichtingsmomenten waarbij óók de vrouw aanwezig moet zijn.
Jongeren: sluipende risicogroep
Dat de bijstand vergrijst, klopt niet langer. De explosie bij jongeren toont dat schooluitval en flexcontracten kwetsbaar maken. Dit is niet iets van de laatste tijd, want al vorig jaar deelden wij het nieuws: stijging jongeren in de bijstand.
Hoe krijg je die jongeren aan het werk?
Structurele hulp bij schulden en toeleiding naar MBO-trajecten moet voorkomen dat een “tijdelijk” vangnet een langdurige afhankelijkheid wordt.
De tekst gaat onder de berichten verder >>
In de bijstand zitten en dan in totaal
— F̳̿͟͞l̳̿͟͞i̳̿͟͞c̳̿͟͞k̳̿͟͞ (@Flick1_) May 30, 2025
€ 3145,55 per maand cashen terwijl je geen reet doet.
Logisch dat veel mensen geen zin hebben om te werken . pic.twitter.com/wYvGfbBEnT
Twee derde van de ondernemers ervaart personeelstekort | CBS
— Jean Wanningen (@trias_politica) May 30, 2025
Maar het aantal jongeren in de bijstand stijgt… 🤔 https://t.co/KQXMEdUDxM
Wat staat er op het spel?
- 4,7 miljard euro kost de bijstand per jaar
- Een half miljard aan onbenut arbeidspotentieel door vrouwen
- Wie langer dan 24 maanden in de bijstand zit, heeft nog maar 15% kans op terugkeer in voltijds werk
Lees ook: Roep om maatschappelijke dienstplicht voor asielzoekers steeds luider.
Gemeenten als kantelpunt
Gemeenten spelen een sleutelrol; Tilburg laat al zien dat maatwerk rond kinderopvang en taalcoaching vrouwen sneller richting betaald werk duwt.
Het kabinet legt de lat hoog, maar zonder lokale uitvoering blijft het papierwerk. Gemeenten die investeren in taal, kinderopvang en matching zien tot 30% snellere uitstroom van vrouwen.
“Waarom deden we dit niet eerder?”, vraagt zelfs de staatssecretaris zich hardop af.
Toekomstplannen
De bijstandsgroei is geen cijferkwestie maar een emancipatievraag. Zolang taal, traditie en zorg het speelveld vormen, zit ruim een kwart miljoen vrouwen thuis. Met verplicht leren, werken én eigen regie wil Den Haag die cirkel doorbreken.
De komende jaren zullen uitwijzen of harde voorwaarden werkelijk de sleutel zijn tot zelfstandigheid of dat we opnieuw moeten vaststellen dat logica soms pas laat beleid wordt.