hoe ontstaan golven?

Golven worden veroorzaakt door een trillende bron.

Golven kun je indelen naargelang ze een 'middenstof' nodig hebben om zich voort te planten of niet:

Elektromagnetische golven hebben geen middenstof nodig (licht, infrarood, radiogolven, UV, microgolven, röntgenstraling...) Ze kunnen zich dus voortplanten in vacuüm. Denk bijvoorbeeld aan zonlicht dat doorheen de ledige ruimte de aarde kan bereiken. Daar is geen lucht en toch bereikt het zonlicht de aarde.

Mechanische golven hebben wel een middenstof nodig vb. lucht, water, een veer of een touw, ... Als je een steen in een vijver gooit, veroorzaakt de steen een trilling op de plaats op het wateroppervlak waar de steen terecht komt. De kringen die vanaf die plaats vertrekken, zijn golven. Geluidsgolven zijn ook mechanische golven, want ze hebben lucht nodig om zich voort te planten. Als je een touw of elastiek strak houdt en aan een kant ga je die heel snel op en neer bewegen (bron), dan gaan er golven op dat touw of elastiek verschijnen. Ook een trillende gitaar- of pianosnaar is een voorbeeld van waar golven optreden. De vinger van de gitarist of het hamertje van de piano doet de snaar trillen (bron). Die beweging zet zich voort op de hele snaar. Dan heb je dus een 'staande golf 'op die snaar. De snaar is op haar beurt een trillingsbron voor de omgevende lucht: ze brengt de lucht aan het trillen en die geluidsgolf plant zich op zijn beurt voort naar jouw oor, waar de trillende lucht jouw trommelvliezen aan het trillen brengt.
Een golf is dus eigenlijk een trilling die zich in de ruimte voortbeweegt.

Een lopende golf kan beschouwd worden als een uitbreiding van een trilling in de ruimte, dus b.v. een uitbreiding langs een draad, langs een oppervlak (aardoppervlak, wateroppervlak), of in de ruimte (lucht, water). Een golf wordt opgewekt door een trillende bron (in het algemeen een bewegend voorwerp) en kan alleen ontstaan als de stof in de omgeving van de trillingsbron mee kan bewegen, dus wanneer die stof een zekere mate van elasticiteit heeft.


Als een trillingsbron beweegt wordt het omringende medium opzij geduwd en worden de deeltjes waaruit die stof bestaat en die tegen dat voorwerp aan zitten dichter op elkaar geperst. Op hun beurt duwen deze hun ‘buren’ opzij. Dit leidt tot een voortschrijden van de verplaatsing van de deeltjes naar binnen in de stof.


Als het voorwerp trilt, en dus om een evenwichtsstand heen en weer beweegt, neemt de druk in het medium direct bij het voorwerp periodiek toe en af. De aangrenzende deeltjes in het medium zullen vervolgens ook heen en weer (gaan) bewegen en dus meetrillen. De heen- en weerbeweging blijft nu niet beperkt tot één plaats, maar wordt overgedragen op de naburige mediumdeeltjes. Op deze wijze ontstaat een ‘weglopende’ trilling, ‘golf’ genoemd.