In hoeverre is alles verklaarbaar door onderzoek van materie en in hoeverre bestaat er een niet materieel aantoonbaar gebied?

De wetenschap kan alles onderzoeken wat aantoonbaar is. Dat wil zeggen: alles wat een invloed heeft op de wereld, direct of indirect.

Een paar voorbeelden:

De invloed van licht op een plant kan worden onderzocht, doordat het licht *invloed* heeft op de plant. Met licht doet een plant iets anders dan zonder licht.

Geesten kunnen niet worden onderzocht, omdat (als je doorvraagt aan iemand die in geesten gelooft) steevast blijkt dat die geest geen invloed heeft op de wereld.

De invloed van sterren op iemands karakter kan worden onderzocht, omdat - volgens de theorie - de positie van die ster invloed heeft op iemands karakter.

--

Bovenstaande tekst gaat overigens over het *onderzoek* naar dingen - maar of de onderzochte dingen daarmee verklaarbaar zijn, weet je vooraf niet.

Neem bijvoorbeeld de invloed van de maan op eb en vloed. Dat kan worden onderzocht, maar op het moment dat je aan dat onderzoek begint weet je nog niet of je die invloed ooit zult kunnen *verklaren*.

Misschien dat de invloed wel is te bewijzen, maar dat je de invloed niet kunt verklaren. Voor een aantal waargenomen effecten is dit het geval.

We hopen dan dat we in de toekomst alsnog een verklaring zullen weten te vinden voor die (al wel bewezen) effecten. Maar dat is hoop - of die hoop bewaarheid zal worden, zal de toekomst ons leren.