Hoe bepalen ze of iets wetenschappelijk verantwoord is?

De precieze regels voor wat wetenschap is, en wat niet, liggen niet vast. De regels kunnen ook per discipline verschillen. Zo gelden er bij wiskundig onderzoek andere regels dan bij historisch onderzoek.

Of iets wetenschappelijk is, ligt aan geldende opvattingen van de wetenschappers op dat vakgebied.

Als jij morgen een medicijn uitvindt, dat heel goed helpt tegen oorsuizen, dan zul je dat wetenschappelijk moeten aantonen, omdat b.v. artsen en apothekers er pas iets mee willen doen, als het wetenschappelijk is aangetoond dat het helpt. Als je onderzoek betrekking heeft op 2 personen die last hebben van oorsuizen, en jij komt tot de conclusie dat het bij die 2 personen heel goed helpt, dan word je door niemand serieus genomen. De kans op toeval is veel te groot.

Als je datzelfde onderzoek doet met 300 proefpersonen, waar er 100 geen last hebben van oorsuizen, en waar je je geneesmiddel test op 100 "oorsuizers" en 100 gezonde mensen, en ook nog eens 100 placebo's test op oorsuizers, dan is de kans vele malen groter dat je onderzoek serieus genomen wordt.

Vaak bepalen ook wetenschappelijk tijdschriften, zoals "Science" wat wetenschappelijk is. Als jouw onderzoek wordt gepubliceerd, kun je er al bijna van uitgaan, dat het "wetenschappelijk verantwoord" is.

---

"Bij onderzoek denkt men al gauw aan een wetenschappelijk instituut. Dat is niet correct. Onderzoek kan altijd en overal door iedereen worden toegepast. En zelfs wetenschappelijk onderzoek is niet per definitie voorbehouden aan wetenschappelijke instellingen. Toch is er wel een onderscheid tussen wetenschappelijk en niet-wetenschappelijk onderzoek. Om de stereotypie even weer te geven: wetenschappelijk onderzoek is onderzoek dat door geleerde onderzoekers is uitgevoerd volgens een welomschreven methode en dat tot algemeen geldende en ware kennis leidt. Niet-wetenschappelijk onderzoek wordt uitgevoerd door een leek die zomaar wat doet en mogelijk interessante resultaten boekt. Dit is wel de meest extreme opvatting. Het maakt in ieder geval wel duidelijk dat een wetenschappelijk onderzoeker niet zomaar wat doet. Zijn manier van handelen is aan strikte regels gebonden. Deze regels worden de methoden en technieken van onderzoek genoemd. Degene die deze regels goed beheerst (volgens de geldende opvattingen van de wetenschappers op dat vakgebied), wordt in staat geacht een goed (wetenschappelijk) onderzoek uit te voeren."