waarom was het westen eerder bij Afrika dan andersom?

West Europa had op het moment wat jij bedoeld een niveau van wat men beschaving noemt bereikt, waarop het mogelijk was gebieden overzee te koloniseren. De gebieden waren aantrekkelijk (grondstoffen, specerijen, slaven etc.) en in europa was daar afzetmarkt voor. Technologie en wetenschap maakten het mogelijk grotere zeilschepen te bouwen en zo ver op zee te navigeren.
De vooruitgang in Europa was om diverse redenen verder dan in andere werelddelen. Daar zijn veel boeken over geschreven. Er waren veel oorlogen in Europa waarbij meestal de meest vindingrijke en technologisch meest gevorderde partijen wonnen. Ook waren andere factoren van belang, zoals klimaat, hongersnoden en epidemieen. Ook heeft Europa veel bevaarbare zeeen (middellandse zee, noordzee, oostzee) die handel met schepen aantrekkelijk maakten, en zorgden voor grote havensteden. Dan is het nog maar één stap om de wereldzeeen te bevaren met nog grotere boten.

Andere landen in de wereld hadden ook hoge vormen van beschaving en lieten zich moeilijk (China) of niet (Japan) koloniseren. Maar in andere gebieden was het leven meer zoals lang geleden. Daar leefden de mensen in hutten in dorpen en leefden gewoon van het de natuur hen bood. Niks dwong ze om dat te veranderen. Tot de Europeanen kwamen met grote zeilschepen met kanonnen.

Overigens is vóór de kolonisatie van diverse werelddelen door het westen ook al van alles gekoloniseerd. Bijvoorbeeld Zuid Europa en Noord Afrika door de Grieken en later de Romeinen. Denk ook eens aan het Perzische rijk, en later de Ottomanen. Genghis Khan van de mongolen, of de Inca's in Amerika. Of de verschillende dynastien die door de eeuwen heen in China de macht hadden.
En zoals in een ander antwoord stond, alle mensen die nu op Aarde wonen komen oorspronkelijk (via klein azie en het midden oosten) uit Afrika.
Technologische en wetenschappelijke vooruitgang is trouwens niet hetzelfde als evolutie. Al kun je bepaalde aspecten wel met elkaar vergelijken.

In de TV-serie DE TRIOMF VAN HET WESTEN en het bijborende boek zegt Kenneth Clark dat Europa de wereld heeft gekoloniseerd en niet andersom te maken heeft met het Christendom. Het Christendom is een religie die voor iedereen toegankelijk is (geldt niet voor Jodendom en HindoeIsme, kan je alleen bij geboorte worden) en die naar buiten gericht is door de zending. Zieltjes winnen.
China dat vroeger veel verder was dan Europa was erg intern gericht (denk maar aan de Chinese muur). Marco Polo ging naar het verder ontwikkelde China, maar er kwamen geen Chinezen deze kant op.

Wat anderen aangeven klopt in generaliteit wel, en is ook een logisch antwoord.

Maar het heeft ook met ambitie/voorkeuren te maken. Er zijn vandaag de dag nog altijd stammen die niet streven naar een hogere mate van ontwikkeling in technisch of zelfs sociaal-maatschappelijk opzicht.

Het leidend orgaan van het westen was inderdaad de kerk, en onder het mom van kerstening werden de kruistochten ingezet. Maar er speelden natuurlijk ook simpele machtsmotieven.

Je suggereert in je vraag dat er een verschil was in intellect of evolutie, maar dat is natuurlijk onzin. Sowieso trokken de mongolen richting Europa, en hadden die heel Europa veroverd als op het moment dat ze voor de poorten van Europa stonden, de groot-Khan niet overleden was en ze allen terug moesten om uit te maken wie hem zou opvolgen.

Verder had men in Azië in maatschappelijk-opzicht een flinke voorsprong op Europa. In India zijn de oudste resten omstreeks 12.000 jaar oud. In China zelfs 20.000 jaar. Dit is ook terug te vinden in met name de kennis over geneeskunde, natuurkunde en wiskunde. Veel van die zaken hebben we zelfs van hen overgenomen.

De Indiërs hadden simpelweg de ambitie niet om te veroveren. Er werd heus wel gevochten tussen verschillende groepen onderling. Toen de Engelsen kwamen, hadden ze dus gewoon geen schijn van kans, aangezien die een leger hadden die verder ontwikkeld was.

Hoewel ik geen voorstander ben van het aanwijzen van religie als een oorzaak, is religie natuurlijk wel een artefact waaruit een bepaalde culturele instelling blijkt. Het Hindoeïsme en Boeddhisme zijn niet zo op strijd georiënteerd als het Christendom, Jodendom en de Islam. Dat geeft blijk van een andere instelling.

India is zelfs te zien als een van de grootste samenlevingen in de menselijke geschiedenis. Er bestaan dan ook uitgebreide lijsten van quotes en feitjes over dat de geschiedenis van dat land.

Het is gewoon simpel, soms is één kracht beter in een specifiek iets dan een andere kracht en kan dat uitbuiten en zo overwinnen. In de meer recente geschiedenis hebben we dat ook kunnen zien. Japan veroverder Indonesië ook met relatief gemakt toen wij het in handen hadden. Dat maakt hen niet slimmer of verder in de evolutie. Ze waren gewoon sterker in militair opzicht.