Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Wanneer is een waarneming een waarneming?

Uit de quantummechanica: stel, een elektron heeft een spin. Ik wil die spin meten. Zolang ik dat nog niet heb gedaan, is het elektron in een gesuperponeerde toestand van beide spins. Klassiek zou zijn: het elektron heeft OFWEL spin "op" OFWEL spin "neer", maar zolang we niet hebben gemeten, is de spin ONBEKEND. Kwantummechanisch: zolang we niet hebben gemeten, is de toestand BEKEND, en wel een superpositietoestand; door te meten is "collapset" de golffunctie tot één van beide mogelijkheden, en kennen wij die.

Goed, nu filosofisch.

Ik heb een elektron en ik wil daarvan de spin meten. Ik kan dat niet, dus ik ga naar professor Peeters in Rijnhuizen. Professor Peeters voert met zijn apparatuur de meting uit, en vertelt mij het resultaat. Kost een paar duiten, maar dan heb je ook wat.

Mijn vraag: WANNEER "collapset" de golffunctie van mijn elektron tot de gemeten waarde? Is dat zodra het wijzertje op de apparatuur van professor Peeters het meetresultaat aangeeft? Of is dat pas op het moment dat professor Peeters naar dat wijzertje kijkt, en hij dus weet wat de spin van mijn elektron is?

Of, en nu wordt het interessant:
Vanuit *mijn* gezichtspunt is professor Peeters een onderdeel van de meetopstelling. Ik kan namelijk de apparatuur noch bedienen, noch aflezen. Voor *mij* is de meting pas gedaan als professor Peeters mij zijn meetresultaat vertelt!

Kun je nu zeggen dat voor professor Peeters de golffunctie "collapset" zodra hij zijn wijzertje afleest, en dat voor mij de golffunctie pas "collapset" als de professor mij het resultaat vertelt? Zijn er dan twee werkelijkheden voor hetzelfde elektron?

Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
705
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Bedoel je collapsed ('ingestort')?
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Ja, dat bedoel ik. Ik ken de juiste Nederlandse term niet. In het Engels staat er iets als "the wave function collapses into one of its eigenvalues".
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Ok.
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
"In het Engels" ... "eigenvalues" ... Hmmm...
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Tja, ik kan het ook niet helpen. Zo heet dat nu eenmaal. Zo ook in mijn wiskundeboeken. Daarin heette de eigenwaarde van een matrix eveneens de eigenvalue. Zoek maar met Google: meer dan 2 miljoen hits.
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Ik geloof je (had het al opgezocht, inderdaad). Neemt niet weg dat ik het merkwaardig vind.
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Tja, wat dacht je van de Engelse (!) woorden kindergarden (of zeggen ze kindergarten?) en rucksack?

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

De golffunctie collapset wanneer je electron in interactie treedt met de buitenwereld. Ik ga er even vanuit dat je dit hebt weten te voorkomen totdat je deze aan prof. Peeters hebt overhandigt. In dat geval neemt je electron zijn positie in wanneer de eerste waarneming (door de apparatuur) genomen wordt. De waarnemer hoeft namelijk niet bewust waarnemer te zijn (om What the Bleep even af te schieten).

Overigens vind ik het wel een mooie stelling, "Ik heb een electron".
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Igv Haagse wetenschappers: "Ik leen een electron".
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
of, zoals John Wheeler, en later Feynman het zo mooi postuleerde: "Er is maar 1 electron." Maar dit is wel het juiste antwoord, +1
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Ik kwam deze stelling onlangs tegen in Physics of the Impossible, van Michio Kaku ("Er is maar 1 electron"), en moet zeggen dat ik het een fascinerend stuk lectuur vond.

Andere antwoorden (5)

Ik denk dat er idd twee werkelijkheden zijn. Vervelend om te zeggen ? Het was een filosofische vraag van je, dus ik kan niet anders.....
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Volgens mij is het 1 meting, 1 werkelijkheid, die je pas bekend is zodra professor Peeters de uitslag aan je heeft gecommuniceerd. Jij meet toch niet? Professor Peeters meet met behulp van een meetapparaat.

Toegevoegd op 18-05-2009 16:28:25
De uitslag van het meetapparaat heeft pas informatieve waarde als een mens het afleest en communiceert naar degene die de uitslag wil weten.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
De "collapse" van de golffunctie treedt op zodra een meting plaatsvindt. Dat is wat de kwantummechanica ons vertelt. Voor professor Peeters vindt de meting plaats op het moment dat hij de wijzer afleest. Dan vertelt het meetapparaat hem namelijk wat het resultaat is. Voor mij vindt de meting plaats op het moment dat de professor mij het resultaat meldt. Anders gezegd, voor mij maakt professor Peeters onlosmakelijk deel uit van het meetapparaat. Nog anders uitgelegd: een geavanceerd meetapparaat had het resultaat weer kunnen geven middels een stem in plaats van een wijzertje. Als professor Peeters nu in een kamer zit met de deur op een kiertje, dan kan ik niet zien of a) het meetapparaat een ingebouwde stem heeft, of b) professor Peeters de ouderwetse wijzer afleest en het antwoord roept.
Het is één werkelijkheid en die uit zich in twee resultaten, in twee verschijningsvormen... God is playing dice... And we can see the results according to our perception... the holy trinity... De heilige drie-eenheid... De heilige geest ziet de een als vader en dan de ander als vader, of de een als zoon en dan de ander als zoon... Vader en zoon zijn uitingsvormen van één werkelijkheid... En ze zijn onderling verwisselbaar... soms deeltje, soms golf...
What can we do about reality? it is like it is...
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Of de betreffende theorie als juist wordt aanvaard of niet: ik geloof er niks van dat Schrödingers kat zowel dood als levend kan zijn. De kat IS al dood of levend, alleen ontdek je 't pas als je de deksel optilt.
Ik kan me wèl voorstellen dat je geen meting kunt verrichten betreffende de electronen zonder dat je 't resultaat daarbij beïnvloed. Maar dat houdt nog niet in dat de situatie beiden tegelijkertijd kan zijn.
Ik geloof dat alles samenhangt c.q. invloed op elkaar uitoefent. Dus een upspin zorgt voor andere overige eigenschappen in 't heelal dan een downspin.
Dat we dat niet kunnen meten (zonder de uitslag mogelijk te beïnvloeden), vind ik geen reden om te roepen dat 't electron in superpositie kan zijn.

Als je iets meet en de meting heeft de uitslag beïnvloed, dan heb je helemaal niet kunnen meten wat je wou meten.
Er kan maar één waarheid zijn - maar dat wil niet zeggen dat je die waarheid persé moet kunnen kennen.

Op 't moment dat een meting pas bij jouw aankomt, weet je al dat de uitslag van die meting komt ná 't meten. De uitslag van de meting komt per definitie altijd ná hetgene wat gemeten is. Er zijn dus niet twee werkelijkheden voor hetzelfde electron.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden
Realiteit dus waarneming is subjectief en wordt door ieder individu anders gepercipieerd. Een modus is ongetwijfeld te vinden in dat we het allemaal eens zijn dat de kleur blauw blauw is. Maar dat neemt niet weg dat de waarneming van iets altijd vervormd wordt door je vorming en wie je bent.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
14 jaar geleden

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding