Waardoor weegt een gebonden kern van protonen en neutronen lichter dan wanneer zij los zijn?

Je kunt de kern zien als een samenstelsel van die deeltjes. Bij het samenstellen van die kern in een ster is de energie verdwenen in de vorm van neutrino's en gammastraling. Dat is dus de ontbrekende energie in die kern, hij is er nog steeds, maar ergens anders in het universum als neutrino of licht dat de oorspronkelijke ster waarin de kern is gevormd heeft verlaten. De zwaardere kernen hebben juist een hogere massa dan die van de samenstellende deeltjes, dat is te wijten aan een neutronenbombardement bij supernovaexplosies. Hier komt de extra energie in de kern van de energie van de neutronen.

Bij het ontstaan van een atoom is potentiele energie verloren gegaan in de vorm van bijvoorbeeld straling. Bij kleine atoomkernen gaat meer potentiele energie verloren dan bij grote atoomkernen. Dit komt omdat de kernkrachten een heel kort bereik hebben en bij grote kernen niet meer over de volledige kern heen reiken.

Zoals je weet is massa equivalent aan energie (E = mcc (kan het kwadraat teken niet vinden, vandaar cc als het kwadraat van de lichtsnelheid :-)) en op het niveau van atoomkernen leidt het verdwijnen van deze potentiele energie tot een klein beetje, maar meetbaar, massa verlies.

In de eerste link wordt dit verklaard in de paragraaf "Het massadefect van de atoomkern". De tweede link geeft uitleg over bindingsenergie in de atoomkernen.