Wie heeft het reinigen van je huid met zeep uitgevonden?

Het natuurlijke olieachtige beschermlaagje op je huid was je met zeep weg. Wanneer je jezelf altijd met zeep wast, heb je waarschijnlijk dat olieachtige laagje niet eens.
Ach, wat is beter, ik was me ook met zeep en heb dus ook niet een huid met een natuurlijk olieachtig beschermlaagje, maar heb nergens last van :D

Het eerste bewijs voor het gebruik van zeep is bijna vijfduizend jaar oud en stamt uit Babylon. Een cilinder van klei uit 2800 v.Chr. bleek een zeepachtige substantie te bevatten, en ook werd een Babylonisch kleitablet van 2200 v.Chr. gevonden waar een samenstelling op staat beschreven die mogelijk een zeepachtige substantie op zou leveren als er lang genoeg wordt gekookt. Ook de Oude Egyptenaren gebruikten regelmatig zeep, waarbij de oliën van zowel dierlijke als plantaardige afkomst waren. Romeinse plattelandsvrouwen zouden de reinigende werking van zeep bij toeval ontdekt hebben. De klei van de oevers van de rivier de Tiber bleek te helpen bij het schoonmaken van hun was, doordat het vermengd was met dierlijk vet en as. Dit zou afkomstig zijn van de tempel van de berg Sapo, een naam die in veel talen terugkomt in het woord voor zeep. Er bestaat echter geen berg Sapo en meestal wordt aangenomen dat dit een verzinsel is.

Romeinen en Grieken kenden van oorsprong de zeep namelijk helemaal niet; zij gebruikten oliën om hun huid te reinigen. Het laat-Latijnse woord sapo wordt voor het eerst door Plinius genoemd. Het is een leenwoord uit het Germaans: *saipo-, getuige een zeer vroege Germaanse ontlening in het Fins: saippua. Oorspronkelijk was het de term voor de rode haarverf waarmee Germaanse krijgers een schrikwekkend uiterlijk poogden te verkrijgen. Uit het Germaanse woord ontstonden het Engelse soap, het Friese sjippe, het Duitse Seife en het Nederlandse zeep. Via het Latijn belandde het woord in het Italiaanse sapone, het Franse savon en Spaanse jabon

Zeep werd tot de Tweede Wereldoorlog veel als schoonmaakmiddel gebruikt, maar gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw is zeep bijna geheel verdrongen door andere detergenten zoals natriumdodecylsulfaat (ook wel natriumlaurylsulfaat genoemd).

De Romeinen kenden reeds zeep en gebruikten die in hun badhuizen.
Toch duurt het nog lang voor de zeep echt gemeen goed wordt.
In 1672 stuurt een Duitser een doos Italiaanse zeep -de bakermat voor de productie ervan ligt rond de Middellandse Zee naar vrouwe Von Schleinitz, vergezeld van een uitvoerige gebruiksaanwijzing hoe zij met dit kostbaar goed moest omgaan.
Tot 1853 gebruikte de Britse overheid zeep als melkkoe: voor elk pond zeep belanden drie stuivers in de staatskas met als gevolg dat alléén rijken zich dat konden veroorloven.


De belastingambtenaren verzegelen toen 's avonds de deksels van de zeeppannen om illegale productie - zogenaamde zwarte zeep - te voorkomen.
Pas aan het eind van de negentiende eeuw verklaart een Duitse chemicus, Justus von Liebig, dat een bepaalde hoeveelheid zeep gebruiken ten goed komt van de welvaart en de beschaving van het volk !


Er bestaat een aardige anekdote over de uitvinding van de zeep.
Als de vrouwen op het Griekse eiland Lesbos hun kleren wassen in de rivier, constateren ze dat de kleding schoner wordt naarmate het rivierwater sterker geel kleurt.
Die kleur is afkomstig van de brandstapels bij de afgodstempel: na hevige regenval stroomt daar een gele smurrie uit.
Die smurrie ontstaat uit een combinatie van dierlijke vetten en de as van het hout waarop de offers verbrand zijn.


De naam zeep zou afkomstig zijn van de dichteres Sappho, die dit verhaal beschrijft.
Andere bronnen verwijzen naar de heuvel Sapo, bij Rome, waarop ook zo'n afgodstempel heeft gestaan.
De Griekse schrijver Plinius noemt de combinatie van geiten- of schapenvet en beukenas als de ingrediënten voor het ontstaan van zeep.!

Later ontdekten de zeepzieders dat er, door het gebruik van de kaliumzouten zachte vloeibare zeep ontstaan, terwijl natriumzouten eerder de harde zepen opleveren.
De langwerpige zeepmoleculen hebben een vetminnende staart en een waterminnende kop .

In het boek wat ik heb over zelf zeep maken staat dat de voorganger van onze zeep al meer dan 4000 jaar bij ons bekend is. Daarop wijzen de kleitabletten van de Sumeriërs, die in de delta van de Eufraat en Tigris (het huidige Irak) een van de eerste hoger ontwikkelde culturen hadden.

De stof waarmee Sumeriërs zich wasten zou men tegenwoordig een soort smeerzeep kunnen noemen. Niet veel later legden de oude Egyptenaren hun gedetailleerde zeeprecepten op papyrus vast.

Wat het uitdrogen betreft: al het wassen van je lichaam is uitdrogend, zelfs als je je alleen met water zou wassen. In de zeepwereld spreken ze bij verschillende wasproducten dan ook vaak over meer uitdrogend en minder uitdrogend. Ik heb een tijdje zelf zeep gemaakt en het is wel mogelijk om een minder uitdrogende vaste zeep te maken, maar over het algemeen is vaste zeep inderdaad wel meer uitdrogend dan de vloeibare substanties omdat hier meer gebruik wordt gemaakt van milde tensides en toevoegingen. Veel verzorgende vetten, oliën, en toevoegingen verliezen door het loog (zonder kun je geen vaste zeep maken) en het verzepingsproces veel hun verzorgende werking. Dit is bij het maken van vloeibare douche- en was emulsies veel minder het geval.

Het is echter vooral belangrijk om je na het wassen altijd goed in te smeren met een lotion of milk om de natuurlijke beschermlaag van je huid na te bootsen die je er tijdens het wassen hebt afgehaald. De huid kan zichzelf weer herstellen en een nieuwe beschermlaag aanmaken, terwijl het ondertussen beschermd is voor invloeden van buitenaf door de lotion of milk.

Zeep zal waarschijnlijk niet zijn uitgevonden op de manier van eureka, ik heb het gevonden. Er zal wel een lange ontwikkeling aan vooraf zijn gegaan. Op dat punt kan je vraag niet beantwoord worden.
Ook in lang vervlogen tijden (zie andere antwoorden) had men al behoefte aan een reinigingsmiddel, niet zozeer om zich zelf te wassen, maar meer de kleding. Zeep verlaagd n.l. de oppervlaktespanning van water, zodat de combinatie zeep-water (het sopje) makkelijk in het textiel kan binnendringen. Door later allerlei stoffen aan zeep toe te voegen, zoals geurstoffen, leende het zich tenslotte ook voor het reinigen van den mens.
Zeep heeft het nadeel dat het vet op de huid (talgklieren) tijdelijk wordt afgebroken, zodat je huid tijdelijk wat geirriteerd aan kan voelen. Dit herstelt zich gelukkig weer.
Schade brengt zeep niet aan, maar het kan beter spaarzaam gebruikt worden. Als je iedere dag een douche neemt zou je kunnen overwegen om de dag zeep te gebruiken, of om het alleen op de kritische plaatsen te gebruiken. Je kunt je huid natuurlijk na het wassen lekker verwennen met een olie. De industrie is daar goed op ingespeeld, maar het kost wel extra geld.