GEWICHT
Als je het gewicht van iets meet, doe je dat (bijvoorbeeld) met een personenweegschaal of een keukenweegschaal of een andere weegschaal die volgens hetzelfde principe werkt, waarbij er een veer wordt ingedrukt of uitgerekt.
Laten we zeggen dat je een massief blok op zo'n weegschaal legt. En laten we zeggen dat de wijzer 1200 gram aanwijst. Maar als je hetzelfde blok op de maan weegt, is het maar 200 gram: zesmaal zo licht! Zou je het blok op Jupiter wegen, dan hield je waarschijnlijk geen weegschaal meer over: die zou verpletterd worden.
Je ziet dus dat het gewicht variabel is. Het hangt af van het ding zelf, maar ook van de krachten die erop werken, zoals de aantrekkingskracht van de aarde, de maan of een reuzenplaneet.
MASSA
Als je de massa van iets meet, doe je dat (bijvoorbeeld) met een balansweegschaal. In de ene schaal leg je het blok, en op de andere schaal leg je de gewichten.
Op aarde zul je zien dat het blok weer gewoon 1200 gram weegt. Maar als je het blok op de maan weegt, heb je NOG STEEDS evenveel gewichten nodig, die, bij elkaar opgeteld, nog steeds keurig op 1200 uitkomen! De maan trekt namelijk ook de gewichten maar éénzesde zo 'hard' naar beneden. En als je balansweegschaal de enorme aantrekkingskracht van Jupiter zou overleven, zou je daar (misschien tot je verbazing) nog steeds dezelfde gewichten nodig hebben op de weegschaal in evenwicht te brengen. De massa blijft 1200.
Dat is dus het verschil in gewicht en massa. Gewicht is variabel, omdat het wordt bepaald door de kracht waarmee twee objecten aan elkaar trekken (bijvoorbeeld: het blok en de maan). Massa is niet variabel, omdat het alleen maar iets zegt over het voorwerp (het blok) zelf.
Wat zegt massa dan? Massa zegt iets over de kracht die nodig is om een voorwerp te versnellen, te vertragen of van richting te laten veranderen. Je weet dat een trein een veel langere remweg heeft dan een fiets. Dat komt door de massa. Een grote massa heeft een grote 'traagheid'; hij wil gewoon altijd maar blijven doen wat hij doet. Een grote massa die stil staat, 'wil' niet graag in beweging komen (dat wordt hard duwen). Maar als een grote massa eenmaal beweegt, wil hij blijven bewegen. Dan heb je juist erg veel kracht nodig om hem te stoppen. En als een massa rechtdoor gaat, en je wilt hem de hoek om krijgen... aiaiai, dat wordt ook hard duwen.
Iets kan een enorme massa hebben (laten we zeggen: een ruimtestation, dat vele tonnen weegt), maar toch gewichtloos zijn. Vervolg in reactie!