Als je op het Noordelijkse puntje van de aarde staat (geografisch en/of magnetisch) kun je de zon dan nog in het oosten zien opkomen?

Je uitgangspunt klopt niet: Op het geografische noorden liggen niet alle plaatsen ten zuiden. Dat zou impliceren dat de aarde niet zou draaien. Je draait met de as mee.

Als je precies op de as zou staan dan zie je de zon in het oosten opkomen.
Maar: In de winter is de Noordpool altijd in de schaduw van de aarde, dus is het altijd donker. Na deze winterperiode zie je de zon inderdaad vanuit het oosten opkomen. Dit heeft te maken met de inclinatie van de aarde.

Het aantal keren dat je uberhaupt de zon op kunt zien komen op de Noordpool zijn bijzonder schaars. Immers, zomers gaat de zon helemaal niet onder en 's winters komt hij helemaal niet op. De twee periodes daartussenin zie je de zon inderdaad in het zuiden opkomen, er is immers helemaal geen noord, oost of west. Maakt niet uit in welke richting je een stap zet je zal altijd een stap naar het zuiden zetten. Je kunt echter wel onderscheid maken tussen links en rechts. Dus als je precies op de Noordpool staat en je kijkt langs de 0 meridiaan naar het zuiden komt de zon links van je op. Als je langs de 180 meridiaan kijkt komt de zon rechts van je op. Maar het zal altijd ten zuiden van je zijn.

Op de geografische noordpool komt de zon maar één keer per jaar op. Omdat iedere richting als zuid kan worden aangeduid, is dat noodzakelijk in het zuiden. Maar in welke richting je dan naar de horizon moet kijken weet je nog steeds niet. In feite verschilt het van jaar tot jaar in welke richting het eerste puntje van de zon verschijnt. Vervolgens schuift dit puntje in westelijke richting langs de horizon (aan de horizon kunnen we spreken van "naar het oosten" (naar links) en "naar het westen" (naar rechts)). Het duurt maar liefst 30 uur voordat de zon helemaal tevoorschijn is gekomen en heeft dan al ruim een hele cirkel langs de horizon beschreven. Je zou dus kunnen zeggen dat de zon in alle richtingen opkomt, maar alle richtingen zijn het Zuiden.

Een goede manier om toch richtingen aan de horizon op de noordpool te kunnen aanduiden, is om de meridiaan te benoemen met ooster- en westerlengte. De richting van Europa is dan bijv. 0°, van Siberië 90° OL, van Canada 90° WL. Het is echter niet juist om dan te zeggen dat Siberië in het oosten ligt en Canada in het westen. Nee, want alles ligt in het zuiden!

De magnetische Noordpool ligt in Canada op 83° NB. Ruim boven de poolcirkel dus. Zoals op iedere plaats boven de poolcirkel is daar aan het eind van de lente en begin van de zomer middernachtszon. Daarvoor en daarna is er een periode dat de zon wel iedere dag op en ondergaat. De opkomst zal in het oosten zijn, maar verloopt van het zuidoosten naar het noordoosten. Met een kompas zullen we deze richtingen echter niet kunnen bepalen. Dat werkt op de magnetische noordpool niet.