Wat is een 'vrije leerling'?

Er is nogal wat onduidelijkheid over het begrip 'vrije leerling'. Het betreft een leerling die niet voldoet aan de definitie van regelmatige leerling. Een regelmatige leerling beantwoordt aan de toelatingsvoorwaarden, is ingeschreven voor het geheel van de vakken van een bepaald leerjaar, volgt deze vakken werkelijk en regelmatig en met het doel om te slagen, en hij/zij heeft het eventueel vereiste inschrijvingsgeld betaald.

Vrije leerlingen kunnen worden toegelaten tot de lessen die aan de regelmatige leerlingen worden gegeven, op voorwaarde dat zij het normale lesverloop niet storen en geen afbreuk doen aan de normale rechten van de regelmatige leerlingen (o.a. geen overschrijding groeperingsnorm en geen overmatige belasting van de infrastructuur).
Vrije leerlingen kunnen deelnemen aan proeven, maar ze kunnen geen diploma (zoals bepaald in de reglementering) behalen.

Iemand kan eventueel als vrije leerling aan een opleiding deelnemen als inschrijving voor die opleiding geweigerd is omdat de persoon niet voldoet aan de reglementair vastgelegde toelatings- of overgangsvoorwaarden. Daar is geen recht op, de directeur van de opleiding moet er eerst toestemming voor geven. De inschrijving van een vrije leerling is niet onderworpen aan de normen van de Vlaamse overheid. Het is uitsluitend een overeenkomst tussen het schoolbestuur en de leerling of zijn/haar ouders.

Een vrije leerling voldoet wel aan de leerplicht (als hij een volledig leerprogramma volgt), maar kan geen aanspraak maken op een getuigschrift. Aan een vrije leerling mag wél een ‘attest van lesbijwoning' worden toegekend, maar dat is dan geen officieel studiebewijs.

Dus dit biedt een mogelijkheid om een leerjaar van een door de leerling gewenste opleiding te volgen terwijl hij of zij niet aan de eisen voor de opleiding voldoet. Je kunt niet zomaar een paar lessen volgen om te proeven, maar draait wel met de gewone leerlingen mee. Het wordt bijvoorbeeld gedaan bij hoogbegaafde basisscholieren, die dan al een aantal vakken secundair onderwijs volgen. Of iemand die een leerjaar met goed gevolg heeft volbracht, maar dat toch graag over wil doen. Dat is dan alleen mogelijk als vrije leerling.