Dient evt bestemmingsplanwijziging onderdeel te zijn van een legalisatietoets?

Als de gemeente vaststelt dat er is gebouwd in strijd met de vergunning (of bij het ontbreken van een vergunning) is er een 'beginselplicht' tot handhaving. Dan krijg je een brief dat je óf vergunning moet vragen, óf de overtreding beëindigen. Dat is de formele benadering. Want alsje dan een vergunning anvraagt (met moeite en kosten) kan het zomaar zijn dat die wordt geweigerd. Waarop je een last onder dwangsom krijgt.
Handhaving is verboden als er een reëel uitzicht bestaat op een vergunning. Die moet je dan wel binnen een gestelde termijn aanvragen.
De rechter is daar vrij strikt in. Als er een bestemmingswijziging of ontheffing nodig zou zijn voor die vergunning, is er (juridisch) geen reëel uitzicht op.....
Burgervriendelijke gemeenten doen het iets anders. Die zoeken eerst zelf uit of het bouwwerk gelegaliseerd zou kunnen worden. En wijzen de overtreder op die mogelijkheid. Niets menselijks is een ambtenaar of bestuurder vreemd, dus er kan best wel weerstand zijn om 'die brutale overtreder' te gaan helpen. Je houding en medewerking kunnen dus het verschil maken.
Als de vergunning past binnen het bestemmingsplan is de gemeente verplicht die te verlenen. Als er een vrijstelling of ontheffing nodig is, of een wijziging van het bestemmingsplan, is dat een keuze van de gemeente, die ze (gemotiveerd) wel of niet kunnen maken.
De gemeente is dus niet verplicht om alle legalisatiemogelijkheden te onderzoeken, dat zijn ze pas nadat je een vergunning hebt gevraagd, en de leges zijn betaald.
Als je een goed verhaal hebt kun je ook vragen om de overtreding (tijdelijk) te gedogen.
De 'felheid' waarmee wordt opgetreden tegen dit soort overtredingen verschilt erg per gemeente.