Kan het UWV verslaafden verplicht laten afkicken?

Het UWV kan niemand verplichten tot een bepaalde behandeling. Hooguit kunnen ze met een Wajonger - als het tenminste gaat om de Nieuwe Wajong, dus aangevraagd tussen 1 januari 2010 en 31 december 2014 - afspraken vastleggen in het participatieplan, en daar kan het volgen van een behandeling dan onderdeel van zijn. Oude Wajongers (die hun Wajong voor het eerst hebben aangevraagd vóór 2010) die volgens het UWV arbeidsvermogen hebben, kunnen binnenkort vrijwillig een participatieplan opstellen. Als iemand zich niet houdt aan de vastgelegde afspraken, kan dat in theorie gevolgen hebben voor de uitkering. Op die manier kan er dus wel druk worden gezet, maar dat is niet hetzelfde als iemand verplichten tot een behandeling.

Sowieso gaat het UWV daar niet over: die moet alleen iemands arbeids(on)geschiktheid vaststellen en reïntegratievoorzieningen verstrekken. De eigen artsen adviseren over behandeling. Het enige wat voor het UWV van belang is, is dat iemand zijn eigen herstel niet tegenwerkt. In de praktijk betekent dit dat men gewoon de adviezen van eigen behandelaars mag volgen, tenzij die adviezen haaks staan op de gangbare richtlijnen en iemand daardoor zijn of haar herstel tegenwerkt. En de eigen behandelaars kunnen iemand ook niet verplichten tot een behandeling. Pas als iemand een direct gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving is dwang mogelijk, en zelfs dan is gedwongen behandeling nog altijd ingewikkelder dan gedwongen opname.

Dus nee, het UWV kan niet dwingen tot een bepaalde behandeling. Onder bepaalde omstandigheden kunnen er wel afspraken gemaakt worden over het volgen van een behandeling. Wat echter de meest passende behandeling is, bepalen de behandelaars en niet het UWV. In de praktijk zal er bij iemand die Wajong ontvangt ook meer aan de hand zijn dan alleen een verslaving, dus het zal geen kwestie zijn van "'even' afkicken en je kunt weer gewoon aan het werk". Als het zo simpel zou zijn, was iemand niet in de Wajong terecht gekomen maar was dit wel gebeurd in het jaar wachttijd dat ook bij de oude Wajong al van toepassing was.