Wie staat er boven de wet?

Niet als koning, in ieder geval. Kleinere overtredingen (bv een snelheidsovertreding) zouden zeker geseponeerd worden Het is natuurlijk maar de vraag wat er zou gebeuren als hij echt iets ernstigs zou doen, bv. een moord in koelen bloede. Ik vermoed dat hij dan eerst afgezet zou worden en dan alsnog vervolgd.

De koning kan niet op een wettelijke manier worden afgezet. Hij blijft koning tot hij sterft of troonsafstand doet. Als ooit een grondwetswijziging zou worden goedgekeurd waarin het koningschap wordt afgeschaft, houdt het helemaal op.

Al sinds 1848 staat de koning in Nederland niet meer ‘boven de wet’; hij is gebonden is aan het recht en de wet. De Koninklijke onschendbaarheid is toen veranderd in de grondwet en is sindsdien niet meer absoluut.

Graag een bron waarin vermeld is dat de koning strafrechtelijk kan worden vervolgd.

De koning kan niet strafrechtelijk worden vervolgd volgens de huidige wetten. Ook kan hij niet afgezet worden, maar wel kan hij buiten het gezag geplaatst worden door de staten-generaal, en daarvoor is zijn instemming niet nodig, artikel 35 van de grondwet. Dit is in principe een tijdelijke maatrege voor lichamelijke/geestelijke ziektel, maar ik neem aan deze net toestand zolang verlengd kan worden totdat de wetten die nodig zijn voor zijn afzetting ingevoerd zouden zijn. Dus in de praktijk is het nog steeds mogelijk, ook al is het theoretisch niet het geval misschien.

Tijdens die tijdelijke maatregel is de koning nog steeds koning, al kan hij niet besturen. De situatie is enigszins vergelijkbaar met wanneer Willem-Alexander nu onverhoops zou overlijden: Amalia wordt op datzelfde moment de nieuwe koning en omdat zij niet meerderjarig is, wordt ze waargenomen door een regent. Als we de koning "weg willen hebben" moet de Grondwet worden aangepast. Dat is een heel gedoe en op zeker moment zal dan de koning zijn handtekening moeten zetten onder een wet waarin staat dat hij wordt afgezet. Het bespaart iedereen veel moeite als hij eerder eieren voor zijn geld kiest en in zo'n hypothetische situatie troonsafstand
doet.

Waarmee de conclusie dus is dat ook de koning niet boven de wet staat, uiteindelijk. Wel krijgt hij in principe onbeperkte speelruimte van die wet toegemeten in de zin van "onschendbaarheid". Maar die kan teruggenomen worden in de vorm van een grondwetwijziging.