Wat is legitimatieplicht?

Legitimatieplicht / identificatieplicht betekent dat je je op elk moment dat je je begeeft in de openbare ruimte (dus buiten je voordeur) moet kunnen legitimeren / identificeren als je dat wordt gevraagd. En dat IMPLICEERT dus ook meteen een draagplicht, die staat niet expliciet in de wet, maar dat is door de identifiatieplicht ook niet nodig.

Want wat je niet bij je hebt, kun je niet laten zien ;-)

Legitimatieplicht of terwijl identificatieplicht is niet meer dan een toonplicht van een geldig legitimatiebewijs. Dit is verplicht vanaf de 14 jarige leeftijd. Er moet wel een geldige reden zijn van de betreffende ambtenaar om jouw legitimatie te controleren. Als je je legitimatie niet bij je hebt tijdens een controle die plaatsvind in de buurt van je huis, kan je aan de agent vragen of deze mee wilt lopen naar je huis. Het is namelijk geen draagplicht maar een toonplicht.

De overheid heeft een aantal situaties onder elkaar gezet, waarbij gecontroleerd mag worden op je ID-kaart. Hier een aantal voorbeelden:
- een auto rijdt ‘s nachts rond op een industrieterrein 
- hangjongeren veroorzaken overlast in de openbare ruimte 
- bij onrust of dreigend geweld in uitgaansgebieden en/of openbare manifestaties waarbij gevaar van ordeverstoring aanwezig is 
- bij evenementen zoals voetbalwedstrijden en demonstraties in geval van rellen of (dreigende) escalatie


Het is belangrijk dat we niet accepteren dat het dragen van een identificatie verplicht wordt (ook al is dit indirect wel al gebeurt). Jouw identiteit is je grootste goed in dit systeem. Er is bewust gekozen voor een toonplicht omdat er sinds de Tweede Wereldoorlog veel weerstand is tegen het verplicht bij je dragen van een persoonsbewijs. Dit zou teveel lijken op een politiestaat. Gelukkig doet de toonplicht dit helemaal niet. Sorry voor het sarcasme in de laatste zin.

De vragenstelster vermeldt niet waarom zij zich moest identificeren (er moet namelijk een reguliere reden zijn) en hoe haar identiteit daarna is vastgesteld.
Let wel: vragenstelster hoeft dat niet op GV te vermelden, maar de vraag kan dan ook alleen in zijn algemeenheid worden beantwoord.
In 2003 had de toenmalige minister van Justitie Donner bezwaar tegen het invoeren van ‘draagplicht’ in de wet op de identificatieplicht en heeft kort voor het parlementaire debat het begrip geschrapt. Na aannemen van de wet wilde de VVD
alsnog ‘draagplicht’ in voeren, maar minister Donner wees dit af als: absoluut niet aan de orde. De reden dat “draagplicht” niet in de wet is opgenomen is omdat voorkomen moest worden dat het tonen en controleren van identiteitsbewijzen een doel op zich zou worden, zoals toen in Frankrijk en heden nog in België. Het doel van de wet is nl. dat de politie om een identificatiebewijs kan vragen als dit noodzakelijk is voor het kunnen uitoefenen van hun taak.
In de Wet op de identificatieplicht van 20 januari 2014 is “draagplicht” wederom niet opgenomen.

draagplicht: de politie is bevoegd is om ieder persoon zonder opgave van een reden aan te houden om de te controleren of aan deze plicht wordt voldaan;
toonplicht: men moet zich niet op elk moment zonderreden kunnen legitimeren. De politie/toezichthouder/conducteur heeft niet de bevoegdheid om zonder enige reden naar iemands identiteitsbewijs te vragen.

http://wetten.overheid.nl/BWBR0006297/2014-01-20
Artikel 2 Hoofdstuk II
Een ieder die de leeftijd van veertien jaar heeft bereikt, is verplicht op de eerste vordering van een ambtenaar een identiteitsbewijs te tonen als bedoeld in Artikel 1.
De wet is duidelijk. Op eerste vordering tonen.
Als de politie regulier naar uw ID vraagt, en men kan of wil het bewijs niet op eerste vordering tonen dan is men strafbaar. Men kan worden meegenomen naar het bureau om de identiteit te onderzoeken en ook een boete krijgen.
Bezwaar maken tegen de boete is niet mogelijk. Bij niet betaling beslist de officier van justitie of men strafrechtelijk wordt vervolgd. Dit kan nog tot twee jaar na de datum van de overtreding.
In de praktijk betekent het dat het verstandig is om altijd en zeker vanaf 14jaar een bewijs bij zich te dragen waarmee de identiteit kan worden vastgesteld. Men weet bij het verlaten van de woning niet in welke ongewenste situatie men terecht kan komen, waarbij het verplicht is (of wenselijk) dat de identiteit wordt vastgesteld.