Wat is het oudste dier op de wereld?

Een Noordkromp, opgevist in de IJslandse kustwateren in 2006, blijkt het oudste nog levende dier te zijn. De leeftijd van het dier, bepaald door de jaarlijkse groeilijnen te tellen, blijkt tussen de 405 en 410 jaar te liggen.

Het was al bekend dat Noordkrompen (Arctica islandica) behoorlijk oud konden worden.

Volgens het Guinness Book of Records is het bestaande record voor het langst levende dier een 220 jaar oude Noordkromp, verzameld in 1982 bij de Amerikaanse kust. Onofficieel behoort het record bij een 374 jaar oude Noordkromp die in een IJslands museum is gevonden. Met de huidige vondst is het record dus met ongeveer 30 jaar overtroffen.

De oudste levensvorm ooit gevonden is de cyanobacterie, beter bekend als de blauwalg. Het fossiel dat het oudste is dateert van 3,5 Miljard jaar geleden. Maar aangezien de cyanobacterie bestaat uit meerdere bacteriën die in symbiose leven (samen leven en allemaal voordeel hebben) is het vrijwel zeker dat er een eerdere levensvorm moet zijn geweest die in zijn eentje leefde, maar daar is nooit bewijs voor gevonden. (foto 3e brond

Pas omstreeks 600 miljoen jaar geleden verenigden sommige eencelligen zich om zo een meercellige levensvorm te creëren die als een dier beschouwd kan worden. Het ging naar alle waarschijnlijkheid daarbij om een dier dat we nu zouden rekenen tot de Metazoa (een groep waartoe de sponzen behoren).

Levende organismen bestaan al heel lang, zeker 1,9 miljard jaar, misschien wel meer dan 4 miljard jaar. Het ging daarbij lange tijd uitsluitend om eencellige organismen zoals bacteriën. Pas omstreeks 600 miljoen jaar geleden verenigden sommige eencelligen zich om zo een meercellige levensvorm te creëren die als een dier beschouwd kan worden. Het ging naar alle waarschijnlijkheid daarbij om een dier dat we nu zouden rekenen tot de Metazoa (een groep waartoe de sponzen behoren).

Deze belangrijke evolutionaire ontwikkeling leidde ertoe dat cellen zich konden gaan specialiseren. Die specialisatie leidde in de afgelopen 600 miljoen jaar tot de haast oneindige variëteit in dierlijke levensvormen die we nu kennen. Dat kon echter alleen gebeuren doordat onze eerste dierlijke voorouder al beschikte over een soort blauwdruk voor een bouwplan. Dat bouwplan werd steeds aan het nageslacht doorgegeven, waarbij de nakomelingen steeds voor verdere uitbouw en verfijningen zorgdroegen.



Afdruk van een fossiel zonder harde delen uit de Ediacara-fauna.

Bij dit alles blijft de vraag bestaan hoe de oude eencellige organismen ertoe kwamen – en in staat waren – om de handen ineen te slaan en een meercellig organisme te vormen met cellen die in bepaalde taken waren gespecialiseerd, hoe simpel aanvankelijk ook. Omdat er geen fossiele overblijfselen van de eerste diersoort bestaan, moet het antwoord op die vraag worden gezocht bij zijn naaste recente verwanten. Dat zijn -wat betreft de meercellige dieren – sponzen, maar daarnaast ook eencellige organismen: de choanoflagellaten. Door deze twee diergroepen met elkaar te vergelijken hopen onderzoekers nu een beeld te krijgen van zowel de genetische eigenschappen als de lichaamskenmerken van de eerste diersoort.



De spons Suberites domuncula, die een chemische stof maakt die de differentiatie van cellen beïnvloedt.