zijn er ook waarden zonder normen?
Een waarde wordt geoperationaliseerd door daar normen van af te leiden. Een waarde is bijvoorbeeld dat we zorgzaam willen omgaan met de natuur, en dat leidt dan tot de norm dat je geen paddenstoelen mag plukken in het bos, of verlopen olie in de sloot dumpen.
Maar zijn er ook waarden die niet zijn 'vertaald' in normen?
Niet elke norm is gebaseerd op een waarde, overigens. Wij rijden rechts en de engelsen links. Kun je dan zeggen dat een van de twee immoreel is? De achterliggende waarde is dat je jezelf en een ander niet wilt doodrijden, en dus duidelijke verkeersregels moet afspreken.
Regels beperken overigens wel degelijk. Als ik een huis bouw zonder vergunning komt de gemeente het afbreken, en als je wat naar de koning gooit ga je voor minstens een jaar in een dwangbuis.
Over dat tandenpoetsen: de waarde is dat je zorgvuldig om wilt gaan met je lichaam. Dat vertaalt zich in normen als je laten inenten, oppassen wat je eet, niet springen zonder parachute en zorgen dat je tanden niet gaan rotten. Om er maar een paar te noemen.
Dat sommige normen juridisch zijn vastgelegd betekent alleen maar dat de overheid het als haar taak ziet om op de naleving toe te zien. Meer niet. Ook binnen een vereniging en gezin heb je normen die, als je ze stelselmatig overtreedt, tot gevolg hebben dat je niet meer mee mag doen.
Maar de vraag waar ik dus nog steeds mee zit: kan er ook een waarde bestaan zonder normen? Of kan een waarde bijvoorbeeld alleen maar zichtbaar (en dus vanuit het oog van de waarnemer: bestaanbaar) zijn als die is geoperationaliseerd in regels?
Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.