Wat is nu precies links en rechts in de politiek?

Links en rechts zijn veel gebruikte termen in de Nederlandse politiek om partijen in te delen. De gronden waarop die indeling geschiedt en dus ook de indeling zelf staat vaak ter discussie. De betekenis van 'links' en 'rechts' was vóór 1945 overigens geheel anders dan nu.

Tegenwoordig betitelt men vooruitstrevende partijen als 'links' en meer behoudende partijen als 'rechts'. Linkse partijen zijn voor een grotere rol van de overheid in het maatschappelijk leven, terwijl rechtse partijen die rol beperkt willen houden. Voor een nadere plaatsbepaling worden ook de termen centrum, centrumlinks en centrumrechts gebruikt. Partijen met radicale opvattingen worden extreemrechts of extreemlinks genoemd.

De indeling heeft overigens vaak meer te maken met het beeld dat van een partij bestaat, dan met concrete programmapunten.

Bovendien kan een partij op sommige punten behoudend ('rechts') zijn, maar bij andere onderwerpen juist weer progressief ('links'). Verder hebben partijen vaak 'vleugels': dat zijn partijleden die conservatievere of progressievere standpunten hebben dan de officiële partijlijn.

Linkse standpunten zijn over het algemeen:

- Streven naar meer macht voor de economisch 'zwakken in de samenleving' (klassenstrijd).
- Wantrouwen ten aanzien van de vrije marktwerking en van het bedrijfsleven (het kapitaal).
- Het toepassen van overheidsingrijpen om tot een eerlijkere verdeling van welvaart te komen.
- Zorg voor het milieu (vooral als dit bereikt wordt door meer overheidsmaatregelen).
- Maatschappelijke verandering door emancipatie van vrouwen.
- Ondersteuning van minderheden, bijvoorbeeld door 'positieve' discriminatie of - minder omstreden als links doel - het bestrijden van discriminatie.
- Verzet tegen racistische en xenofobe denkbeelden en tegen etnocentrisch nationalisme.

In Nederland zijn linkse partijen onder meer GroenLinks, de Socialistische Partij en de Partij van de Arbeid.

Rechtse standpunten zijn over het algemeen:

- Het streven naar individuele vrijheid.
- Het beperken van de inmenging van de overheid.
- Bescherming van bezit en inkomen.
- Marktwerking als stimulans van economische groei.

De VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie) is een voorbeeld van een Nederlandse rechtse partij.