Waarom heet de Rijn bij Doornenburg ineens de Waal, terwijl dit toch eigenlijk dezelfde rivier/waterloop is?

De Rijn splitst zich. Dan moet iedere afsplitsing een andere naam hebben. Eén afsplitsing kan Rijn heten. Wel vreemd vind ik, dat de breedste afsplitsing Waal heet en niet Rijn.

De loop van het Nederlandse deel van de Rijn is in de afgelopen eeuwen meermaals veranderd. Soms door verzanding van een bestaande rivierarm, soms door afdamming door de mens.

Het hele verhaal van alle veranderingen die hierdoor zijn ontstaan is te lang om hier te beschrijven; daarvoor verwijs ik je naar het uitstekende overzicht op de Wikipedia-pagina over de Rijn, zie onderstaande Bron.

In jouw specifieke geval, dus bij Doornenburg, kun je de oude (oorspronkelijke) loop nog zien. Ten noorden van Lobith ligt namelijk nog steeds de Oude Rijn. Vroeger was die de hoofdstroomloop van de Rijn, totdat die hoofdstroom werd afgesneden en het meeste water via de (oorspronkelijk veel kleinere) Waal ging lopen.
 

Toegevoegd na 43 minuten:
 
Concreet is het antwoord op je vraag dus, dat vroeger de doorgaande hoofdstroomloop ten noorden van Lobith liep. Er was een kleine aftakking die Waal heette. Dit was een logische situatie: de hoofdstroomloop hield dezelfde naam, de aftakking had een andere naam.

Later is de hoofdstroomloop geleidelijk kleiner geworden en de aftakking navenant groter, tot uiteindelijk de hoofdstroomloop een onbeduidend watertje werd en de voormalige aftakking de nieuwe hoofdstroomloop werd. De oude namen zijn echter gewoon blijven bestaan, zij het dat de voormalige hoofdstroomloop nu Oude Rijn werd genoemd (die overigens via Utrecht tot in Leiden nog te volgen is).

Indien de mens pas veel later namen zou hebben gegeven, zou wat nu Waal heet waarschijnlijk Rijn worden genoemd. Maar dat is dus niet wat er is gebeurd.