Wat is de relatie tussen PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) en paniekstoornis (hypochondrisch)

Beiden vallen onder de noemer angst. Iemand die een enkelvoudig trauma heeft opgelopen, bv door een ernstig autoongeluk te hebben meegemaakt, kan hierdoor last krijgen van PTSS. Door goede behandeling zal dit trauma binnen 2 jaar dragelijk zijn.

Het is mogelijk dat die persoon angst krijgt. Die angst lijkt zo ongecontroleerd te zijn dat een paniekstoornis ontwikkeld. Ook deze angst is goed te behandelen. De basis is dat de angst uitgedaagd wordt. Hierover is al veel geschreven op GV

Bij PTSS ben je voortdurend angstig en heb je het gevoel dat er elk moment weer wat ernstigs kan gebeuren. Een hypochondriër heeft dit ook, die denkt de hele tijd dat het allerergste aan de hand is. Als je last hebt van PTSS dan ben je zo getraumatiseerd dat de angst allerlei vormen kan aannemen. In het ene geval zal het zich specifiek richten op iets wat met een ongeval te maken heeft, bijvoorbeeld fobie voor autorijden, straatangst. In het geval van een oorlog zijn mensen extreem bang voor harde geluiden, maar het kan zich ook uiten in angst voor het donker.

De geest is een complex geheel. Het valt nog niet mee om dingen in een hokje te stoppen. Daar hebben psychologen ook mee te maken. Men snapt nog zo weinig van de geest. Uit eigen ervaring weet ik dat deze angstklachten allemaal kort bij elkaar liggen en je zo kan overstappen van de een naar de ander. Een goede professionele aanpak bij de behandeling is dan ook erg belangrijk.

Dat verband kan er zeker zijn. Een PTSS zet de zekerheid van je bestaan op scherp. Op de een of andere manier heb je de dood in de ogen gekeken en ben je je ervan bewust dat dit elk moment weer kan gebeuren. Als die traumatische ervaring met een ongeluk of een ernstige ziekte te maken heeft kun je het hypochondrie noemen maar de verschijnselen verschillen toch wel. Beide ziektebeelden kunnen je leven behoorlijk in beslag nemen.

In het dagelijkse (leken) taalgebruik worden veel medische termen die volstrekt iets anders betekenen door elkaar gebruikt. Daarom een korte uitleg.

Hypochondrie: lichamelijke stoornis waarbij de persoon een doorlopende en overmatige vrees een ernstige ziekte te hebben. Er mag geen sprake zijn van een andere psychische stoornis (zoals angststoornis, depressie) Het ziekte idee is gebaseerd op een onjuiste interpretatie van lichamelijke verschijnselen en/of gewaarwordingen, die voor betrokkene een bewijs zijn van een lichamelijke ziekte, terwijl objectief lichamelijk onderzoek dit idee niet bevestigd.

Paniekstoornis: terugkerende, onverwachte aanvallen van paniek met of zonder pleinvrees, die NIET een gevolg zijn van een andere psychische stoornis. Ook worden ze niet opgewekt door gebruik van geneesmiddelen of juist het niet gebruiken van een geneesmiddel. Ook is er geen lichamelijke aandoening die oorzaak kan zijn.

De posttraumatische stress-stoornis (PTSS) (dus géén syndroom!) is een psychische toestand die kan ontstaan na het meemaken van een buitengewoon indrukwekkende gebeurtenis (ernstige stressgevende situaties), waarbij sprake is van levensbedreiging, ernstig lichamelijk letsel of een bedreiging van de fysieke integriteit. De PTSS wordt ingedeeld bij de angststoornissen. Maar ook het meemakend zien van dergelijke zaken tijdens een ernstig ongeval waarin men zwaar verminkte mensen ziet of tijdens situaties waar men buitengewoon zwaar psychische druk ervaart kan een dergelijke soortgelijke toestand laten ontstaan.

Aandachtig doorlezen van de definities zal hopenlijk al veel duidelijk hebben gemaakt.

Nog even samenvattend:

Een persoon is hypochondrisch wanneer hij/zij zichzelf een paniekstoornis of een PTSS toerekent, op basis van foutieve interpretatie van de waargenomen verschijnselen.

Bij een PTSS komt vaak angst voor, van waaruit paniek kan ontstaan. Deze paniek heeft dus een AANWIJSBARE oorzaak. In de voorgeschiedenis MOET een ernstig stressgevende situatie voorkomen.
Een PTSS is dus GEEN paniekstoornis, alhoewel paniek wèl een onderdeel van de PTSS kan zijn.

Een paniekstoornis is een op zichzelf staande toestand, kennelijk zonder aanwijsbare (psychische) oorzaak.
De paniek komt, kennelijk zonder enige reden, op, maar is GEEN PTSS.