Waaraan herken je een "bloedvergiftiging"?

Sepsis, of bloedvergiftiging, is een ernstig, soms dodelijk verlopend ziektebeeld, dat wordt veroorzaakt door een infectie, meestal door bacteriën of hun producten (toxinen). Sepsis is een ontstekingsreactie van het hele lichaam als reactie op een infectie. Binnentreden van bacteriën in de bloedbaan kan het gevolg zijn van een ontstoken wond, infectie van een orgaansysteem (longontsteking, blaasontsteking (urineweginfectie) of huidinfectie). Belangrijke gevolgen van die ontstekingsreactie zijn onder meer bloeddrukdaling, koorts, snelle hartslag, samen wel aangeduid als warme shock. Centraal staat ook een vermindering van de doorbloeding van de organen waardoor de toevoer en opname van zuurstof in het gedrang komt. De organen kunnen daardoor beschadigd worden. Als het meerdere organen betreft spreekt men van multi-orgaanfalen (ook wel bekend onder de afkorting MOF, of beter MODS (multiple organ dysfunction syndrome)). Soms is de beschadiging van tijdelijke aard, vooral als er tijdig wordt ingegrepen en de toevoer van zuurstof snel wordt hersteld. De orgaanbeschadiging kan ook definitief worden en dat kan dan uiteindelijk leiden tot de dood.

Sepsis komt voor op alle leeftijden maar, zoals dat geldt voor vele ziekten, zijn heel jonge kinderen, heel oude mensen en patiënten met een verminderde afweer extra kwetsbaar. Een bekend voorbeeld van een vorm van sepsis is de meningococcensepsis (sepsis door de bacterie die ook hersenvliesontsteking (meningitis) veroorzaakt). Deze ziekte kan zo snel verlopen dat de patiënt op het moment van diagnose al niet meer te redden is.

Toegevoegd na 51 seconden:
Symptomen of ziekteverschijnselen

* hoge koorts
* tachycardie (snelle hartslag)
* tachypnoe (snelle ademhaling)
* koude rillingen
* hypotensie (lage bloeddruk)
* verwardheid
* verminderde urineproductie
* aanvankelijk kleine, later soms snel uitbreidende bloedingen in de huid (petechiën en purpura)
* oedemen
* Diffuus intravasale stolling

De ziekte uit zich heel erg snel. In het geval van meningokokken sepsis ontstaan er onderhuidse bloedinkjes, die zien eruit als kleine rood/paarse puntjes. De vlekjes worden snel groter en vormen nieuwe bloeduitstortingen. De uitslag kan over het hele lichaam verspreiden, maar bij andere verwekkers kunnen de vlekjes ook plaatselijk en af en toe voorkomen. Als je met een glas over zo’n vlekje drukt en de plek niet wit wordt moet je meteen een arts waarschuwen, dit is een soort trucje om het te herkennen....

Symptomen van meningokokkensepticemie (= bloedvergiftiging):
• hoge koorts of ondertemperatuur
• spierpijn of spierzwakte
• koude handen en/of voeten
• braken, buikpijn (evt. met diarree)
• verwardheid, sufheid (bij jonge kinderen meestal pas in laat stadium)
• petechiën en purpura: vlekjes (puntbloedinkjes) die snel groter worden (soms in een laat stadium)
• lethargie, verlaagd bewustzijnsniveau (reageert niet op stemmen, op drukpijn…)
• versnelde ademhaling (vroeg stadium)
• versnelde hartslag (vroeg stadium)
• hypotensie (in een laat stadium)
• verminderde urine-uitscheiding
• nekstijfheid ontbreekt

Kenmerkend voor een meningokokken sepsis is vooral het ontstaan van vlekjes onder de huid die lijken op vlekjes zoals bij mazelen. De vlekjes worden snel groter en vormen verse bloeduitstortingen. De uitslag kan zich over het hele lichaam verspreiden De vlekken zijn rood of paars van kleur en worden niet wit als er met een glas op wordt gedrukt (je kunt de vlekjes niet wegdrukken).
Bij onverklaarbare koorts of het minste vermoeden van een meningokokkeninfectie moet het hele lichaam bij goed licht worden onderzocht. Omdat deze uitslag soms moeilijk vast te stellen is op een donkere huid moeten ook de voetzolen, handpalmen en oogleden worden gecontroleerd.

Zodra deze uitslag wordt geconstateerd, is het van LEVENSBELANG dat de patiënt DIRECT in het ziekenhuis wordt opgenomen.
Bijna elke septicemie gaat gepaard met deze huiduitslag, maar soms pas in een gevorderd stadium. Ook bij meningitis is deze huiduitslag vaak een typisch symptoom. In tegenstelling tot meningitis gaat een septicemie niet gepaard met nekstijfheid of nekpijn.