Waarom heeft de een meer energie dan de ander?

Lichaam én geest
Een gezonde, gematigde voeding, een goede nachtrust, ontspanning en beweging: dat alles helpt ons om de lichamelijke energiebalans op peil te houden. Maar het verhaal over energie is een verhaal over lichaam én geest. Want zelfs als aan alle fysieke voorwaarden is voldaan, als die electriciteitscentrale draait als een tierelier, dan nog kunnen we ons kortere of langere tijd uitgeput voelen. Heel duidelijk wordt dit zichtbaar bij mensen die lijden aan een burn-out of een depressie. Maar ook bij psychisch gezonde mensen spelen allerlei mentale processen die energie slurpen.
Vermoeidheid is niet voor niets klacht nummer 1 in de Nederlandse huisartsenpraktijk; kennelijk zijn we massaal futloos en uitgeput. Daar zijn tal van mogelijke verklaringen voor, zoals een virus of lichamelijke ziekte, een ongezonde levensstijl of te weinig lichaamsbeweging.

Voor de lieve vrede
Een mentale energieslurper die de laatste tijd sterk in de belangstelling van psychologen staat, is zelfcontrole. Onszelf controleren doen we de hele dag door. We laten een verleidelijk stuk taart staan omwille van de slanke lijn, we slikken onze boosheid in voor de lieve vrede, we slaan het tweede glas wijn af omdat we die kater kunnen missen als kiespijn. En dat kost energie – véél energie, weet Hugo Alberts. Hij is psycholoog en onderzoeker aan de Universiteit Maastricht en buigt zich al jaren over het ‘gelimiteerde energiemodel’. Iedere keer dat je moeite moet doen om niet toe te geven aan een impuls, spendeer je energie, stelt Alberts. Dat leidt uiteindelijk tot ‘wilsuitputting’ en dan verlies je gemakkelijk de controle over jezelf. Dáárom is het vasthouden aan een dieet in de vermoeide avonduren ook zoveel moeilijker dan bij het uitgerust wakker worden.

Ook Alberts vindt ‘energie’ een lastig begrip, dat niet simpel te omschrijven is. “Psychologisch onderzoek hiernaar staat nog in de kinderschoenen. Je kunt wel stellen dat wij beschikken over een soort mentale energie, die langzaam op kan raken.”