welk medicijn helpt best tegen piekeretoornis?

Als je "veel dingen geprobeerd" hebt, zijn dat vermoedelijk allemaal "dingen" geweest in de categorie kwakzalf ; St. Janskruid, Valeriaan, Vitamine D, weet ik veel. Allemaal doen ze wellicht wel iets, maar ze pakken een échte klinische stoornis niet aan.

Die zal primair behandeld moeten worden door gedragstherapie (de meest werkzame therapie) en anders leren denken, eventueel ondersteund door antidepressiva - die je echter alleen maar op voorschrift van de arts kunt krijgen.

Vrijwel alles wat je zo zelf kunt kopen is, behalve erg duur, in de praktijk weinig of nauwelijks werkzaam, of de werking berust op het placebo-effect. Als je echter echt een klinische angststoornis hebt, gaat alleen een placebo je niet helpen. Wel heel belangrijk, werkzaam en goedkoop zijn gezond eten en gezond bewegen. Maar ook daarmee alleen los je een echte stoornis niet op.

Het beste is dus de volgende stap over te laten aan je psycholoog, en niet verder te modderen met "zelfmedicatie". Dat is namelijk best wel een hellend vlak ; er zijn ook middeltjes "vrij" (=zonder recept) verkrijgbaar die helemaal niet zo onschuldig zijn,en op korte termijn groot effect kunnen hebben, maar uiteindelijk je probleem niet zullen oplossen en er vele andere voor in de plaats brengen.

Dat is er eigenlijk niet. Bepaalde SSRI's en SNRI's (een bepaalde klasse antidepressiva) zijn geregistreerd voor de behandeling van GAS, maar de effectiviteit is zo mogelijk slechter dan bij depressie (en dat is hooguit 10-15% ten opzichte van een placebo, niet bepaald een daverend succes) en bovendien kun je niet zeggen dat ze 'weinig bijwerkingen hebben'. Of ja: dat wórdt wel eens gezegd, maar de bijwerkingen van SSRI's worden naar mijn persoonlijke mening (én ervaring met heel wat patiënten) vaak behoorlijk onderschat.

Daarbij moet je zéker voor dit soort problemen niet afgaan op een advies van onbekenden via het internet. Als je nu nog niet terecht kunt bij de psycholoog, praat hier dan over met je huisarts. Ik zal niet zeggen dat medicatie nooit een goede optie is; soms gaat het zo slecht met iemand dat je nu eenmaal íets moet, en dan kan het zeker de moeite waard zijn om het te proberen. Maar ik ben hoe dan ook niet degene die dat kan beoordelen: dat zijn jouw behandelaars. Die kennen jouw situatie en de ernst van je klachten, en kunnen ook beter inschatten wat het risico op bepaalde bijwerkingen in jouw specifieke geval is.

Soms is het zinvol om tijdelijk een angstremmend middel voor te schrijven, bijvoorbeeld voor het naar bed gaan, om te voorkomen dat je in een neerwaartse spiraal van wakker liggen door piekeren - nog angstiger worden door slaaptekort - meer piekeren - etc. terecht komt, of als je last hebt van paniekaanvallen. Dan heb ik het over benzodiazepinen, die in beginsel niet geschikt zijn voor langdurig gebruik omdat ze erg verslavend zijn en op den duur ook niet meer werken. Een heel enkele keer worden atypische antipsychotica voorgeschreven bij ernstig piekeren met psychotische trekjes - opnieuw in het algemeen geen aanrader vanwege de bijwerkingen en beperkte werking op angst, maar in bepaalde situaties bij extreme klachten kan het een optie zijn.

Wat medicatie betreft ben je dan wel uitgepraat, behalve misschien nog iets als valeriaan - de meest onschuldige optie uit het rijtje en misschien de moeite waard om te bespreken met je huisarts om tijdelijk te gebruiken voor je gaat slapen.

Voor de rest kan de psycholoog je helpen, waarschijnlijk vooral met cognitieve gedragstherapie of daarop gelijkende methodes. En bedenk dat meestal de symptomen op den duur vanzelf minderen. Het risico bestaat dan wel dat je een keer een terugval krijgt, maar de kans is heel groot dat je er niet constant in deze mate last van zult houden.