Back to frontpage
Hét vraag- en antwoordplatform van Nederland

Wat is het nut van de mengregels in de farmacie?

De galenica is het deel van de farmacie dat zich bezighoudt met de werkwijze bij het maken van geneesmiddelen. Binnen de galenica kent men de zogeheten mengregels. Die schrijven voor op welke manier verschillende hoeveelheden van verschillende poeders moeten worden gemengd.

Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Galenica
en http://nl.wikipedia.org/wiki/Mengregels .

Mijn vraag gaat over de mengregels zoals die op bovenstaande pagina worden beschreven: beginnen met het lichtste poeder, en steeds niet meer van het volgende poeder toevoegen dan er al in de mortier aanwezig is.

Mijn vragen:
--  Gelden deze mengregels nog steeds, of zijn ze achterhaald?
--  Indien ze nog steeds gelden, wat is de fysische reden voor deze werkwijze?
 

Cryofiel
10 jaar geleden
3.1K

Heb je meer informatie nodig om de vraag te beantwoorden? Reageer dan hier.

Het beste antwoord

Deze mengregels gelden nog steeds en worden ook nog steeds onderwezen tijdens de studie farmacie.

Het mengen van vaste stoffen vindt plaats in de apotheek bij de bereiding van capsules en (strooi)poeders, maar het is soms ook nodig bij de bereiding van zetpillen en dermatica (crèmes, zalven, gels, etc.).

De beste menging krijg je als de mengverhouding tussen twee vaste stoffen nagenoeg 1 op 1 is en de deeltjesgrootte en -vorm gelijk is. Ook wil je theoretisch dat het verschil in dichtheid zo klein mogelijk is en dat oppervlaktekrachten een minimale rol spelen bij de menging. Denk bij dit laatste aan de invloeden van vocht en elektrostatische krachten. Dat 1 op 1 mengen noodzakelijk is, wordt vanuit deze formule verklaard:

rsd = √[(p(1-p) / n)] x 100 %
waarin rsd = de relatieve standaarddeviatie, p = de fractie die de vaste stof uitmaakt van het mengsel en n = het totale aantal deeltjes per monster.
Hoe kleiner p is ten opzichte van n, des te hoger wordt de rsd, oftewel de spreiding, en des de slechter de menging.

Op het verschil in dichtheid heb je tijdens de bereiding geen invloed: deze kun je niet veranderen, dat is nu eenmaal een stofeigenschap. Wel kun je de deeltjesgrootte van een stof verkleinen door deze voorafgaand aan het mengen fijn te wrijven in een ruwe stenen mortier.
Dan het mengen zelf: tijdens de bereiding voeg je eerst de stof met de kleinste hoeveelheid toe aan de mortier. Hier voeg je een gelijk deel van de andere stof aan toe en je mengt tot een homogeen mengsel is verkregen. Vervolgens voeg je opnieuw een gelijk deel vaste stof toe en je mengt opnieuw tot homogeen, etc, etc. Tijdens het mengen moet je er dan ook nog op letten dat je niet steeds dezelfde mengbewegingen maakt en zo zijn er nog wat meer regels.

Essentieel bij het mengen zijn in ieder geval de hoeveelheden die bij elke mengstap aan de mortier worden toegevoegd, de snelheid van mengen en de mengtijd (al is dat in de praktijk altijd maar een gokje).
(Lees meer...)
Bronnen:
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Cryofiel
10 jaar geleden
Ik begrijp de formule niet. Ten eerste: wat is de relatieve standaarddeviatie?
--  De standaarddeviatie *waarvan*?
--  Hoezo *relatief*? Ten tweede: je schrijft dat rsd omhoog gaat naarmate p kleiner wordt. Maar als p naar nul nadert, nadert rsd eveneens naar nul. Volgens mij gaat rsd dus juist omlaag naarmate p kleiner wordt.
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Sorry, de formule is niet helemaal goed. Hij staat volgens mij fout genoemd in het boek Recepteerkunde, waar ik hem uit heb overgenomen. De bron die zij noemen is het boek Aulton's Pharmaceutics. Hierin heb ik net even gekeken en daar staat hij wel goed. Daar staat ie als volgt:
sd = √[(p(1-p) / n)]
De standaarddeviatie (sd) is hier de maat voor de spreiding van het aandeel van een stof in een willekeurig mengsel. Er staat bij vermeld dat het uit deze formule niet echt duidelijk is te zien wat de invloed van het aandeel van de vaste stof in een monster op de menging is (dus wat de invloed van p op sd is). Als p afneemt dan neemt de waarde van sd ook af. Dat is wat jij dus ook hebt gezien. Daarna staat vermeld dat dit leidt tot de incorrecte conclusie dat het voordelig is om met een laag aandeel van de werkzame stof te mengen. Daarom wordt de meer bruikbare parameter % CV voorgesteld (percentage coefficient of variation). Deze maat relateert de spreiding aan het gemiddelde aandeel van een stof in een monster. % CV is hetzelfde als rsd. % CV = (spreiding in de fractie van een stof (sd) / gemiddelde fractie van een stof) * 100%.
De gemiddelde fractie van een stof is per definitie gelijk aan p.
Dus: % CV = (√[(p(1-p) / n)] / p) * 100%.
Bij een gelijkblijvend aantal deeltjes (dezelfde n dus) stijgt nu bij een lagere p de % CV. Als p dus nul nadert gaat % CV, oftewel de rsd, ook naar nul. In Recepteerkunde waren ze blijkbaar het delen door de gemiddelde fractie vergeten, maar zo klopt het volgens mij weer. ;)
Cryofiel
10 jaar geleden
Volgens mij heb je precies dezelfde formule nogmaals ingetypt... Het enige verschil is de "x 100%", maar die is sowieso nergens voor nodig, want wiskundig is 100% gelijk aan 1. Wat je daarna schrijft kan ik wel weer volgen. Waarbij ik ervan uitga dat je in de tweede formule, dus in         %CV = (√[(p(1-p) / n)] / p) * 100% bedoelt dat je EERST de wortel neemt van [(p(1-p) / n)] en DAN PAS het resultaat door p deelt (ik bedoel dus: NIET eerst door p delen en dan pas de wortel nemen). Dat zou dan neerkomen op         %CV = (√[((1-p) / np)]) * 100% Maar dan zou %CV juist naar oneindig gaan wanneer p naar nul gaat. Want (1-p)/p is gelijk aan 1/p-1.
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Die '100 %' is inderdaad nu weggelaten, maar het belangrijkste verschil is dat de tweede formule verwijst naar de sd in plaats van (onjuist) de rsd. Het klopt dat je eerst de wortel neemt en dan pas deelt door p.
De een na laatste zin van mijn vorige reactie klopt dus niet met de voorgaande zin en moet zijn: Als p dus nul nadert gaat % CV, oftewel de rsd, naar 100%, (oftewel een oneindig grote spreiding). En dat klopt logisch gezien ook want als je een oneindig kleine hoeveelheid stof mengt met een andere stof dan zal de spreiding van het aandeel van die stof in het mengsel oneindig groot zijn.
Cryofiel
10 jaar geleden
Ik begrijp inmiddels het idee. De formule begrijp ik echter nog niet. Als p naar nul gaat, gaat %CV naar oneindig. Er zijn waardes van p waarvoor %CV ver boven de 100% komt. Hoewel... misschien is dat helemaal niet zo vreemd... de spreiding kan immers best 500% zijn, waarom niet? Hmm... ik geloof dat ik het begrijp... Nog maar even een nachtje over slapen.
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden
Je hebt gelijk inderdaad dat % CV naar oneindig % gaat als p naar nul gaat (in plaats van naar 100% zoals in mijn vorige reactie; oneindig grote spreding klopt wel weer). Ik snap eigenlijk ook niet echt waarom ik dat van die 100% heb getypt, terwijl ik het gisteren meerdere keren heb nagerekend... Maar ja, die dagen heb je blijkbaar wel eens. En ja, dat die spreiding hoger is dan 100% kan op zich wel denk ik, al had ik daar eerst geen rekening mee gehouden. Tenslotte is de formule niets anders dan een bepaalde spreidingsmaat (die oneindig groot kan zijn) delen door een gemiddelde en vermenigvuldigen met 100%. Wat ik trouwens teruglees, is dat een % CV tot maximaal ongeveer 5% toelaatbaar wordt geacht bij het mengen. Dit om te voorkomen dat verschillen in het gehalte tussen bijvoorbeeld verschillende capsules hoger oplopen dan wettelijk is toegestaan.

Andere antwoorden (1)

Een lichte grondstof boven op een zwaardere grondstof mengt niet goed, dan heeft de lichtere grondstof de nijging bovenop te blijven liggen. Dit is een algemene wijsheid uit de procesindustrie, dus die zal ook wel voor thuis mengen gelden.
(Lees meer...)
Verwijderde gebruiker
10 jaar geleden

Weet jij het beter..?

Het is niet mogelijk om je eigen vraag te beantwoorden Je mag slechts 1 keer antwoord geven op een vraag Je hebt vandaag al antwoorden gegeven. Morgen mag je opnieuw maximaal antwoorden geven.

0 / 2500
Gekozen afbeelding
+