Hoe jodel je?

Zoals alle geluid, produceer je ook de jodelgeluiden met de stembanden in je strottenhoofd, en werk je ze bij met mond, tong en lippen. Iedereen kan het leren, al is ook op dit gebied de ene getalenteerder dan de andere.
Ieder mens heeft twee ‘stemmen’: een kopstem en een borststem. Dat je twee stemmen in je hebt, komt omdat je stembanden op twee manieren kunnen trillen. Net zoals het blad van een gitaar trouwens. Ofwel trilt het blad als één geheel, ofwel gaan de linker- en de rechterhelft elk apart op en neer. Er zijn nog manieren van trillen, maar die twee nemen negentig procent van je stemgeluid voor hun rekening.
Normaal probeer je bij het zingen te vermijden om je kopstem te moeten gebruiken: die klinkt al snel heel schril. Bovendien zit er een gat tussen het bereik van je kopstem en dat van je borststem; in het tussengebied kun je met geen van beide een fraaie prestatie neerzetten.
Operazangers zijn erin getraind om de overgang van borst- naar kopstem toch vloeiend te laten verlopen, zodat ze kunnen overstappen zonder dat het opvalt. Jodelaars doen juist het tegenovergestelde: zij benadrukken het verschil tussen de twee stemmen, door ze afwisselend te gebruiken, met telkens een groot verschil in toonhoogte tussen twee opeenvolgende noten.

Jodelklanken dragen ver, en Tibetaanse monniken gebruiken ze al vele eeuwen als communicatiemiddel. In de dertiende eeuw hoorde ontdekkingsreiziger Marco Polo ze bezig. Via hem bereikte het jodelen de Alpen, om in de negentiende eeuw ook bij de Amerikaanse cowboys te belanden.