Willem van Hanegem is 80 geworden. De verhalen over misschien wel de op 1 na beste speler van ons land zijn legendarisch. Zijn cynische humor, dwarsheid en nukkigheid zijn vermaard, evenals zijn zachtmoedigheid en liefde voor de fans van de straat. Een terugblik op de rijke voetbalcarrière van ‘De Kromme’.
Willem van Hanegem is 20 februari 1944 geboren in Breskens, Zeeland. De wieg van zijn moeder stond in de Verenigde Staten bij een gezin van Nederlandse emigranten die terug willen keren naar Zeeuws-Vlaanderen. Vader Lo was een garnalenvisser en kwam om het leven tijdens een geallieerd bombardement op Breskens op 11 september 1944. Ook zijn broer en zus komen daarbij om het leven. Van Hanegem was toen 6 maanden oud.
Haarscherp schot in de benen
In 1946 vertrekt moeder met kinderen naar Utrecht. Daar groeit Willem op en wordt hij ontdekt als voetballer. Tijdens een training van Velox – dat later uitgroeide tot FC Utrecht – staat hij langs de lijn en schiet de ballen, die naast het doel verdwijnen, zo nauwkeurig terug dat de trainer hem vraagt bij de club te komen spelen. Nog geen 6 maanden later speelt Van Hanegem in het eerste elftal van Velox.
Een kromme bal met een boogje
Na 4 seizoenen Velox volgen 2 jaar bij Xerxes in Rotterdam. De echte voetbalcarrière begint als hij in 1968 bij Feyenoord gaat spelen. Van Hanegem ontpopt zich daar tot 1 van de grootste spelers uit de geschiedenis van de club. Zijn traptechniek, tactisch inzicht en mentaliteit en instelling geprezen worden alom geprezen
Van Hanegem trapt zelden een bal strak en direct, maar kiest vaak voor een kromme bal met een boogje. Het levert hem de bijnaam ‘De Kromme’ op .
Tekst gaat verder onder de video >>
De Kromme leidt de blinde
Hij is zwaargebouwd, ging gebukt onder de inspanningen van een topsporter en krijgt last van zijn enkels. Hij voetbalt daarom met een soort rugbyschoen. Bij zijn afscheid als voetballer was het gezichtsvermogen van 1 van zijn ogen nog maar 20 procent. “De Kromme leidt de blinde”, grapte hij daarover.
Europacup, UEFA Cup en 3 keer landskampioen
Bij Feyenoord bereikt Van Hanegem ook zijn grootste successen. In 1970 is hij een essentiële speler in het team dat de Europacup I wint. Met Feyenoord wint hij ook de wereldbeker, door Estudiantes uit Argentinië te verslaan, en de UEFA Cup van 1974 in de dubbele finale tegen Tottenham Hotspur. In Nederland wordt hij 3 keer landskampioen met Feyenoord en wint hij met Feyenoord en AZ n keer de KNVB Beker.
WK-finale 1974
Met het Nederlands elftal speelt hij de finale van het WK van 1974, die verloren wordt tegen West-Duitsland. Maar het spel van Oranje staat ondanks de 2e plaats gegrift in het collectief geheugen van de voetbalfans. Hij werd geselecteerd voor het WK van 1978, waarin Nederland wederom de finale haalde, maar hij besloot zelf om niet naar Argentinië te gaan.
Tekst gaat onder de video verder >>
Op de schouders het veld af
Na 3 jaar bij AZ’67 en een jaar in de Verenigde Staten bij de Chicago Stings speelt hij nog 2 seizoenen bij FC Utrecht, waarna hij zijn loopbaan afsluit bij Feyenoord.
In 1983 speelt hij zijn afscheidswedstrijd, met het WK-elftal van 1974 tegen Feyenoord. Van Hanegem krijgt een een symbolische rode kaart van scheidsrechter Charles Corver en wordt op de schouders van de spelers van het veld gedragen.
Voortijdig einde, ontslag bij Feyenoord
Na de spelersloopbaan start zijn trainersloopbaan als assistent bij Feyenoord en FC Utrecht. Van Hanegem is 3 seizoenen trainer in De Kuip. In zijn eerste jaar, 1992/93 wordt hij meteen kampioen van Nederland. In 1994 en 1995 wint Van Hanegem de KNVB beker. Zijn 4e seizoen eindigt voortijdig. In oktober 1995 wordt Van Hanegem ontslagen bij Feyenoord.
“Voor dat seizoen had ik er al geen goed gevoel meer bij. Daar had ik naar moeten luisteren”, zo blikt hij later terug, op zijn ontslag.
‘Ik sla hem neer’
Van Hanegem leidt als assistent van Dick Advocaat het Nederlands elftal tijdens Euro 2004. In de groepswedstrijd tegen Tsjechië wisselt Advocaat uitblinker Arjen Robben bij een 2-0 voorsprong, waarna de wedstrijd nog met 3-2 verloren gaat. Dit kwam Advocaat op zoveel kritiek te staan dat hij 2 dagen later de persconferentie aan zijn assistent overliet. Gevraagd wat hij zou doen als Advocaat in een vergelijkbare situatie opnieuw zo zou wisselen antwoordde hij: “Dan sla ik ‘m neer.”
Tekst gaat veder onder de video >>>
Willems laatste klus
Van Hanegem is daarna als trainer bij FC Wageningen, Al Hilal (Saoedi-Arabi), AZ en Sparta actief en als hoofdtrainer van FC Utrecht. Hij werd, na onenigheid met de eigenaar van de club, anderhalf jaar later ontslagen. Het betekent zijn laatste klus als trainer in het betaald voetbal.
Met het hart op de tong
Zijn voetbalsuccessen hebben nooit hun weerslag gehad op zijn persoon. De Kromme blijft wie hij is: recht door zee is met het hart op de tong. Dat zorgt wel eens voor frictie als zijn duidelijke mening als negatief wordt opgevat. Een adviserende rol bij Feyenoord, waarvoor veel Feyenoorders pleitten kwam er niet van.
De zachtmoedige kant van De Kromme
De Feyenood-icoon reageert in interviews regelmatig vijandig, kritisch of aanmatigend op vragen. Maar in het contact met spelers en fans toont hij zijn zachtmoedige kant. Beelden waarin hij jeugdspelers een gasttraining geeft en de warmte waarmee hij supporters met het Downsyndroom ontvang zijn daar fameuze voorbeelden van.