Ga naar de inhoud

Wallen onder druk door agressieve straatdealers

De Wallen Bron: © Canva. Bewoners en ondernemers op de Wallen willen actie ter preventie. 

Bewoners en ondernemers rond de Amsterdamse Wallen luiden de noodklok. In een brandbrief vragen zij de gemeente om het gebied als permanent veiligheidsrisicogebied aan te wijzen, zodat de politie preventief mag fouilleren. Aanleiding is een toename van intimidatie, wapengeweld en overlast door straatdealers.

De gemeente werkt intussen aan verlenging van het straatverbod voor dealers van 48 naar 72 uur.

De tekst gaat door onder het X-bericht >>

Waarom komt dit nu op tafel?

In de brandbrief van 24 juli schetsen bewoners en ondernemers een verslechterde veiligheidssituatie in het Oude Stadshart: van agressie door straatdealers tot gevoelens van onaantastbaarheid bij daders. Zij vragen om snelle, zichtbare maatregelen, waaronder aanwijzing als veiligheidsrisicogebied.

De roep om een permanent veiligheidsrisicogebied wordt breed gedragen door bewoners én ondernemersverenigingen. Hun redenering: preventief fouilleren moet de drempel verhogen voor het meenemen van wapens en zo de directe veiligheid verbeteren.

De tekst gaat onder de video verder >>

Wat doet de gemeente nu al?

Burgemeester Femke Halsema wil het straatverbod voor (nep)drugsdealers oprekken naar 72 uur. Dat moet voorkomen dat dezelfde personen binnen korte tijd terugkeren. Een administratieve fout vertraagde de invoering; besluitvorming daarover wordt opnieuw geagendeerd.

Daarnaast loopt er een breder leefbaarheidsspoor. Het Leefbaarheidspanel Wallen adviseerde in 2024 maatregelen voor schonere, veiligere en socialere straten, van verlichting en afvalhubs tot structurele evaluaties met bewoners en ondernemers.

Wat is preventief fouilleren en wat ging er eerder mis?

Preventief fouilleren is een extra bevoegdheid binnen een aangewezen veiligheidsrisicogebied. In 2022 staakte Amsterdam proefsgewijs het instrument na onbevoegde controles buiten de aangewezen zones, wat leidde tot politieke discussie en wantrouwen. Voorstanders zien het als noodzakelijk middel tegen wapens; critici wijzen op risico’s rond proportionaliteit en selectiviteit.

De kernpunten op een rij

  • Probleembeeld: meer agressie, wapens en intimiderende straatdealerpraktijken; veiligheidsgevoel onder druk.
  • Eis bewoners/ondernemers: permanent veiligheidsrisicogebied met preventief fouilleren.
  • Maatregel gemeente (voornemen): straatverbod 72 uur voor dealers; administratieve vertraging wordt rechtgezet.
  • Aanvullend beleid: leefbaarheidsmaatregelen voor verlichting, schoon en sociaal straatbeeld.

Wat betekent dit voor bewoners, ondernemers en bezoekers?

  • Kans op extra controles. Als de Wallen als veiligheidsrisicogebied worden aangewezen, kunnen wapencontroleges volgen binnen duidelijk afgebakende zones en tijdvakken. Communicatie over locatie, duur en rechten is dan cruciaal.
  • Strenger tegen recidive. Met 72-uurs straatverboden kan de politie frequente overlastgevers langer weren, vooral in piekuren en weekenden.
  • Langere adem. Verwacht blijft dat leefbaarheidssporen, schoon, veilig, gezellig, parallel lopen aan handhaving.

Wat is een veiligheidsrisicogebied?

Een door de burgemeester aangewezen zone waar de politie onder voorwaarden preventief mag fouilleren op wapens. Inzet moet juridisch onderbouwd, tijdelijk en proportioneel zijn.

Waarom is preventief fouilleren omstreden?

In 2022 stopte Amsterdam met een proef na onbevoegde controles. Kritiek richt zich op effectiviteit, proportionaliteit en risico op ongelijke behandeling.

Wat verandert er met 72-uurs straatverboden?
Dealers kunnen langer uit het gebied worden geweerd. De maatregel is bedoeld als aanvulling op reguliere opsporing en toezicht.

Welke alternatieven worden genoemd?

Naast handhaving: betere inrichting en beheer van de openbare ruimte, gerichte hulpverlening en structurele monitoring met bewoners/ondernemers.