Hoge verzuimcijfers bij inburgering: boetes uitdelen mag bijna niet meer

Bron: © Pressmaster (Canva) Hoge verzuimcijfers bij inburgering 

---

Gemiddeld komt één op de 5 inburgeraars niet opdagen, zo signaleren taalscholen door het hele land. Het verzuim is niet alleen hardnekkig, maar ook lastig aan te pakken. Sinds een recente uitspraak van de Raad van State mogen gemeenten spijbelaars niet zomaar meer bestraffen en daarmee dreigt het beleid voor inburgering vast te lopen.

Massaal verzuim bij inburgering

Tot 40% verschijnt niet

Uit een enquête in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken blijkt dat gemiddeld 20% van de inburgeraars niet opdaagt bij taallessen. Sommige taalscholen rapporteren zelfs een verzuim van 40%. Het onderzoek, waarbij 36 taalaanbieders zijn bevraagd, toont een zorgwekkend beeld dat in het hele land wordt bevestigd: van Nijmegen tot Vught.

De redenen voor het verzuim zijn divers. Vooral vrouwen blijven soms weg omdat zij kinderen moeten ophalen, blijkt uit observaties van onderzoekers van de Erasmus Universiteit. Het effect: een vertraagde inburgering en oplopende kosten.

5 meest voorkomende redenen

1. Gebrek aan kinderopvang

Veel inburgeraars, met name vrouwen, blijven weg omdat zij verantwoordelijk zijn voor de zorg van jonge kinderen. Zo bleek uit observaties dat vrouwen vaak afwezig waren omdat ze kinderen uit school moesten halen, terwijl hun partners wél in de klas zaten.

2. Onregelmatig werkrooster

Sommige cursisten combineren hun inburgering met (flexibel) werk. Vooral tijdelijke of oproepbanen maken het lastig om vaste lestijden aan te houden. Lesroosters botsen dan met werktijden.

3. Vervoersproblemen

Vooral in kleinere gemeenten of buitenwijken hebben inburgeraars moeite met het bereiken van taalscholen. Slechte OV-verbindingen of gebrek aan een fiets of auto spelen hierin mee.

4. Ziekte of religieuze verplichtingen

Regelmatige afwezigheid wordt ook verklaard door ziekte of religieuze factoren, zoals de ramadan. Sommige cursisten plannen afspraken rond feestdagen of religieuze plichten.

5. Gebrek aan motivatie of inzicht in verplichtingen

Een deel van de inburgeraars begrijpt niet volledig hoe belangrijk of verplicht de lessen zijn, of voelt zich onvoldoende gemotiveerd. Vooral bij complexe regelgeving of taalbarrières ontstaat verwarring over wat precies moet.

Gemeenten verantwoordelijk, maar sanctiebeleid kraakt

Sinds de invoering van de nieuwe Wet Inburgering in 2021 ligt de regie over de inburgering bij gemeenten. Zij moeten toezicht houden op de voortgang van meer dan 100.000 inburgeraars, zowel asiel- als gezinsmigranten. Voor asielmigranten betaalt de overheid de kosten van de inburgeringstrajecten.

De wet voorziet in sancties voor wie afspraken niet nakomt, variërend van boetes van €50 per gemiste les tot zelfs het stopzetten van de verblijfsvergunning bij aanhoudende nalatigheid. Toch is die aanpak nu juridisch onder druk komen te staan.

Raad van State: ‘Louter verzuim geen reden tot boete’

De Raad van State heeft vorige week bepaald dat gemeenten alleen mogen beboeten bij een “bewezen en aanhoudend gebrek aan bereidheid tot integratie”. Gewoonweg lessen missen is volgens de hoogste bestuursrechter onvoldoende grond voor een sanctie.

De uitspraak geldt voorlopig specifiek voor asielmigranten, maar zet het gehele sanctiebeleid onder druk.

Lees ook: Roep om maatschappelijke burgerplicht voor asielzoekers steeds luider.

De tekst gaat onder de berichten verder >>

Staatssecretaris Nobel: ‘Inburgeren is niet vrijblijvend’

Staatssecretaris Jurgen Nobel (VVD) gaf aan de uitspraak te bestuderen. Tegelijk wil hij alternatieve prikkels inzetten om inburgeraars bij de les te houden:

Inburgeren is belangrijk en niet vrijblijvend. Wie in Nederland woont, moet Nederlands leren, onze samenleving leren kennen en Nederlandse waarden onderschrijven.

Wat zijn de gevolgen voor de inburgeraar?

• Wie niet op tijd inburgert, riskeert in principe een boete van maximaal €1250 via DUO.
• Daarnaast kan de gemeente een boete opleggen voor het niet ondertekenen van de participatieverklaring of het missen van afspraken.
• In uitzonderlijke gevallen kan ook de verblijfsvergunning op het spel komen, al gebeurt dat zelden. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) weegt daarbij altijd de persoonlijke omstandigheden mee.
• Soms kunnen inburgeraars verlenging van de termijn krijgen, bijvoorbeeld bij ziekte, zwangerschap of gezinsproblemen. Daarvoor moet bij DUO tijdig een aanvraag worden gedaan.

De toekomst van inburgering

Gemeenten en taalscholen pleiten steeds vaker voor maatwerk en extra ondersteuning, zoals betere kinderopvang, flexibele lesuren en vervoer. Want hoewel veel inburgeraars wél gemotiveerd zijn, lukt het niet iedereen om zonder obstakels de lessen te volgen.

Zonder stevig beleid en praktische hulp dreigt een groep blijvend buiten de boot te vallen, met grote gevolgen voor henzelf én de samenleving.

Bronnen

Dagblad070, Telegraaf, Het Juridisch Loket