Historie van 30 mei

In 1898 ontdekten de wetenschappers William Ramsay en Morris Travers het edelgas krypton. Het werd geïsoleerd door de destillatie van vloeibare lucht, een methode waarmee ook andere edelgassen werden ontdekt. Krypton is een kleurloos en reukloos gas dat in zeer kleine hoeveelheden in de aardatmosfeer voorkomt. Hoewel het niet vaak gebruikt wordt, speelt het een rol in speciale toepassingen zoals fluorescentielampen en sommige types lasers. Deze ontdekking maakte deel uit van een reeks ontdekkingen die het begrip van de chemische samenstelling van de atmosfeer significant verbeterden. Het versterkte ook Ramsay’s reputatie als een pionier in de scheikunde, waarvoor hij in 1904 de Nobelprijs kreeg.

In 2005 verdween de Amerikaanse tiener Natalee Holloway tijdens een schoolreis op Aruba. Ze werd voor het laatst gezien op 30 mei, toen ze het nachtleven verkende met een groep vrienden en een paar lokale jongeren. Haar verdwijning leidde tot een uitgebreide zoekactie en wereldwijde media-aandacht, maar tot op de dag van vandaag blijft haar lot onbekend. Verschillende verdachten, waaronder Joran van der Sloot, werden ondervraagd en gearresteerd, maar er kwam geen definitieve doorbraak in de zaak. De verdwijning van Natalee Holloway blijft een van de meest spraakmakende onopgeloste zaken in de recente geschiedenis. Het riep vragen op over veiligheid, gerechtigheid en de impact van media op strafrechtelijke onderzoeken.

In 1814 werd Napoleon Bonaparte verbannen naar het eiland Elba, na zijn nederlaag in de Zesde Coalitieoorlog. Na de val van Parijs in maart van dat jaar dwongen de geallieerde mogendheden hem tot aftreden. Het Verdrag van Fontainebleau regelde zijn verbanning en gaf hem de titel van keizer van Elba, samen met een kleine persoonlijke troepenmacht. Hoewel Elba een klein eiland was, voerde Napoleon er diverse hervormingen door en verbeterde hij het bestuur. Zijn verblijf duurde echter minder dan een jaar; in 1815 ontsnapte hij en begon hij aan zijn beroemde Honderd Dagen, die eindigden met de Slag bij Waterloo. De verbanning naar Elba markeerde een belangrijk keerpunt in de Napoleontische tijd.

In 1973 won AFC Ajax de Europacup I, voor de derde keer op rij, een ongekende prestatie in het Europese clubvoetbal. In de finale op 30 mei in het Stadion Crvena Zvezda in Belgrado versloegen ze Juventus met 1-0. Het beslissende doelpunt werd al in de vierde minuut gescoord door Johnny Rep, na een sublieme aanval. Dit succes markeerde de piek van het gouden Ajax-tijdperk onder leiding van trainer Ștefan Kovács, met iconische spelers als Johan Cruijff, Johan Neeskens en Ruud Krol. De overwinning bevestigde de dominantie van het Nederlandse totaalvoetbal in Europa. Het zou echter de laatste keer zijn dat Ajax deze trofee in dat decennium won, omdat Cruijff kort daarna de overstap maakte naar FC Barcelona.

Op 30 mei 1983 vond een tragische explosie plaats in de kruitfabriek in Muiden, waarbij drie mensen om het leven kwamen. De explosie veroorzaakte een enorme schokgolf die niet alleen de fabriek zelf verwoestte, maar ook schade aanrichtte in de omliggende omgeving. De kruitfabriek, die al sinds de 18e eeuw actief was in de productie van buskruit en explosieven, stond na het incident centraal in discussies over de veiligheid van dergelijke faciliteiten. Ondanks snelle hulpdiensten konden de slachtoffers niet worden gered. Het incident leidde tot strengere regelgeving en een hernieuwde focus op veiligheidsprotocollen binnen de explosievenindustrie. Deze gebeurtenis blijft een pijnlijke herinnering in de geschiedenis van Muiden.

Op 30 mei 2019 gaf de legendarische Achterhoekse rockband Normaal een reünieconcert dat fans uit heel Nederland samenbracht. Tijdens deze speciale gebeurtenis in Lochem keerde de band terug naar hun roots en brachten ze hun grootste hits als Oerend Hard en De Boer is Troef ten gehore. Het concert, dat plaatsvond op Hemelvaartsdag, werd een ware viering van de dialectrock die Normaal tot een icoon maakte. Honderden fans in boerenkielen zongen uit volle borst mee en genoten van de nostalgische sfeer. Voor zowel de band als het publiek was het een onvergetelijk moment dat de energie en het erfgoed van Normaal opnieuw tot leven bracht.

In 1969 vond er een grote arbeidersopstand plaats in Willemstad, Curaçao, die bekend werd als de Mei-revolte. Op 30 mei kwamen arbeiders in opstand tegen de lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden in de olieraffinaderijen, met name bij Shell, een van de grootste werkgevers op het eiland. De demonstraties begonnen vreedzaam, maar escaleerden al snel in gewelddadige rellen waarbij delen van de binnenstad in brand werden gestoken. De opstand leidde tot een harde reactie van de politie en het inzetten van Nederlandse mariniers om de orde te herstellen. Dit historische moment markeerde een belangrijke verschuiving in de sociaaleconomische en politieke verhoudingen op Curaçao, met meer aandacht voor arbeidersrechten en zelfbestuur binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Het blijft een mijlpaal in de geschiedenis van het eiland.

Op 30 mei 1972 vond een van de meest schokkende terroristische aanvallen in de geschiedenis van Israël plaats op Vliegveld Lod (nu Ben Gurion International Airport). Drie leden van de Japanse Rode Leger, een extreemlinkse terroristische groepering, openden het vuur met automatische wapens en wierpen handgranaten in de aankomsthal. De aanval resulteerde in de dood van 26 mensen en verwondde ongeveer 80 anderen. Onder de slachtoffers bevonden zich voornamelijk pelgrims uit Puerto Rico en Israëlische burgers. De daders waren ingehuurd door de Palestijnse groepering Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP). Twee van hen stierven tijdens de aanval, terwijl de derde, Kozo Okamoto, werd gevangengenomen. Okamoto werd later veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf, maar in 1985 vrijgelaten in een gevangenenruil.

30 mei is onder meer de geboortedag van:

• Everon Jackson Hooi (1982) Nederlands acteur (Goede tijden, Slechte tijden)
• Nadia Moussaid (1984) Nederlands presentatrice en programmamaakster
• Khalid Kasem (1978) Nederlands advocaat en talkshowpresentator
• Keir Dullea (1936) Amerikaans acteur (2001: A Space Odyssey)
• Peter Paul Muller (1965) Nederlands acteur (Gooische vrouwen)
• Corry van der Linden (1937 – 2015) Nederlands hoorspel- en stemactrice (Calimero)

• Eibertjesdag – Nederland
• Wereld MS Dag
• Dag van de Canarische Eilanden – Spanje
• Dag van de Aardappel – Peru
• Dag van het Parlement – Kroatië
• Oogstfeest (Labuan, Sabah) – Maleisië
• Indian Arrival Day – Trinidad en Tobago
• Moederdag – Nicaragua
• Anguilla Day – Anguilla